Cuộc đối thoại cộc lốc giữa ông Putin với bà Merkel đã diễn ra bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEM ở Milan (Ý) trước sự chứng kiến của Thủ tướng Ý Matteo Renzi, Thủ tướng Anh David Cameron, Tổng thống Pháp Francois Hollande và Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko.
Ông Putin nói việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea (từng thuộc Ukraine) hồi tháng 3 là hợp pháp, nhưng bà Merkel phản đối, theo một quan chức EU thuật lại với báo The Wall Street Journal:.
“Bà Merkel khiển trách cựu điệp viên KGB ngay trước mặt các lãnh đạo khác, nhắc ông phải nhớ thỏa thuận Budapest 1994, trong đó Nga công nhận chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine gồm Crimea".
Tại cuộc họp báo sau đó, bà Merkel nói: “Về vấn đề này, tôi không thể thấy có bất kỳ sự đột phá nào”, ám chỉ những bất đồng trong việc thực hiện thỏa thuận ngừng bắn và kế hoạch hòa bình mà chính phủ Ukraine và phe đòi ly khai ở miền đông nước này đã đạt được ngày 5.9 tại Minks (Belarus).
Bà nói sẽ còn phải bàn về chuyện này, nhất là việc lãnh thổ Ukraine liên tục bị xâm phạm.
Ông Putin thì nhiều lần nói các tay súng ly khai ở miền đông Ukraine là “đại diện của Nước Nga mới” -- một thuật ngữ thời Sa hoàng Nga để chỉ những vùng lãnh thổ lớn nay là miền đông và miền nam Ukraine.
Ông cũng nói cả quân chính phủ Ukraine và quân ly khai phải chịu trách nhiệm việc liên tục vi phạm thỏa thuận ngưng bắn trong vài tuần gần đây.
Người phát ngôn Dmitry Peskov của Điện Kremlin nói: “Hoàn toàn không có thiện chí khách quan từ một số lãnh đạo tham gia cuộc họp. không có sự linh động ngoại giao nào... Cuộc nói chuyện toàn những bất đồng và hiểu lầm”.
Các lãnh đạo phương Tây đều nói Nga cần tăng sự giúp đỡ để thỏa thuận ngừng bắn được tuân thủ nhằm kết thúc hẳn cuộc nội chiến Ukraine.
Những nhà lãnh đạo châu Âu không hề có dấu hiệu nào về sự đồng ý dỡ bỏ lệnh cấm vận Nga.
Chỉ có chút tiến bộ về vấn đề giám sát biên giới Nga-Ukraine và “vùng đệm” phi quân sự giữa quân Ukraine với quân ly khai: Ý, Ukraine, Nga đồng ý cùng Pháp và Đức cung cấp máy bay không người lái cho Tổ chức An ninh-hợp tác châu Âu (OSCE) giám sát lệnh ngừng bắn.
Nhưng Nga và Ukraine đã đạt được tiến bộ trong việc xử lý bất đồng về việc Nga bán khí đốt cho Ukraine, chí ít cho mùa đông sắp đến. Thỏa thuận này có được sau cuộc gặp riêng giữa ông Putin với ông Poroshenko, sẽ cho phép mở lại nguồn cung khí đốt cho Ukraine (bị Nga cắt hồi tháng 6).
Ông Putin cũng bảo đảm nguồn cung cho các khách hàng châu Âu trước khi nguồn cầu tăng cao trong những tháng mùa đông khiến kho trữ bị cạn. Nhưng ông đề nghị các nước châu Âu giúp Ukraine trả cho Nga món nợ 4,5 tỷ USD tiền mua khí đốt.
