Trang Đa Chiều (Mỹ) gần đây cho biết, giai đoạn hiện tại là then chốt trước thềm Hội nghị trung ương 5 khóa XVIII của đảng Cộng sản Trung Quốc diễn ra trong tuần tới.
Hôm 12/10, Hội nghị Bộ chính trị Trung Quốc đã được triệu tập và thông qua 2 quy định lớn, gồm "Quy tắc chuẩn về kỷ luật và liêm khiết của đảng CSTQ" cùng với "Điều lệ xử lý kỷ luật đảng CSTQ".
Hai quy định mới này kết hợp với "Quy định (thí điểm) về thúc đẩy cán bộ 'lên được xuống được'", tạo thành khuôn khổ chặt chẽ giúp các nhà cầm quyền siết chặt quản lý quan chức.
Một số nhà phân tích chỉ ra, việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình xúc tiến ban hành 2 quy định mới về thắt chặt kỷ luật đảng trước khi Hội nghị trung ương diễn ra, trên thực tế là động thái đặt cơ sở để đẩy cuộc chiến chống tham nhũng lên một nấc thang mới.
Quan chức Trung Quốc "lên được, xuống được"
Quy định mà Văn phòng trung ương Trung Quốc ban hành hồi cuối tháng 7 yêu cầu các cơ quan nhà nước nghiêm túc chấp hành.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng nêu rõ, điểm cốt lõi của Quy định nói trên là xây dựng cơ chế tuyển chọn nhân sự, trong đó các vị trí quản lý phải được bảo đảm bằng năng lực chứ không phải là biên chế.
Giới quan sát cho rằng, việc quan chức "lên được, xuống được" vốn không phải điều đáng ngạc nhiên và nó chỉ trở thành hiện tượng tiêu cực nếu các cán bộ "chỉ có thăng tiến".
Trên thực tế, "quan chức lên mà không xuống" từ lâu đã là vấn đề lớn trong cơ chế quản lý cán bộ của Trung Quốc.
Việc chấn chỉnh lại hiện tượng này là một phần tất yếu trong chương trình cải cách hệ thống chính trị của ông Tập Cận Bình, đồng thời là đòn giáng mạnh nhằm vào bộ phận lớn quan chức bị chỉ trích là "lười biếng", "không chịu làm việc", "mệnh lệnh không ra khỏi Trung Nam Hải"...
Thậm chí, một tiền lệ quan chức bị "mất ghế" vì cấp dưới lạm quyền, tham nhũng đã được tạo ra hồi đầu tháng 9 và khiến quan trường Trung Quốc chấn động với khái niệm mới "không làm gì cũng là hành vi rất nghiêm trọng".
Dù vậy, Đa Chiều bình luận, "phương thuốc" mà giới lãnh đạo Trung Quốc đưa ra để giải quyết vấn đề đội ngũ cán bộ vẫn khiến dư luận cảm thấy bất an bởi ở một mức độ nào đó, quy định nói trên có thể dẫn đến tư duy tiêu cực trong một bộ phận quan chức và phản tác dụng.
Vì vậy, Bắc Kinh vẫn đang nỗ lực để cho "ra lò" một bộ quy định với những điều khoản quy phạm rõ ràng hơn nữa, nhằm tránh tình trạng thực hiện kiểu "mắt nhắm mắt mở".
Và 2 quy định vừa ban hành được đánh giá là sẽ hoàn thiện chính sách quản lý nghiêm ngặt và thúc đẩy chương trình cải cách của ông Tập.
Hội nghị Bộ chính trị Trung Quốc hôm 12/10. Ảnh: Xinhua
2 "quân bài sát thủ" gây chấn động trước Hội nghị đảng Trung Quốc
"Quy tắc chuẩn về kỷ luật và liêm khiết của đảng CSTQ" và "Điều lệ xử lý kỷ luật đảng CSTQ" trên thực tế đã được ông Tập Cận Bình đề cập đặc biệt tại Hội nghị toàn thể lần 5 của Ủy ban kiểm tra kỷ luật trung ương Trung Quốc (CCDI) vào tháng 1/2015.
Ông Tập nhấn mạnh: "Cần phải bắt tay sửa đổi điều lệ công tác thanh tra, công tác kỷ luật và liêm khiết đối với cán bộ đảng CSTQ cùng quan chức chính phủ."
Bản Điều lệ nêu trên đã tổng hợp, phân loại 10 hành vi vi phạm kỷ luật đảng theo quy định hiện hành ở Trung Quốc thành 6 loại gồm kỷ luật chính trị, kỷ luật tổ chức, kỷ luật liêm khiết, kỷ luật công tác, kỷ luật quần chúng, kỷ luật sinh hoạt.
Điều lệ cũng liệt kê rõ "danh sách tiêu cực" với những hành vi như "nghị luận vô lý chính sách lớn của trung ương", tham gia trái quy định các tổ chức tự phát như hội đồng hương, hội bạn học, hội chiến hữu... với hình thức xử lý cao nhất là khai trừ đảng tịch.
Những quy định được cho là trực tiếp rút ra từ các vụ án của "nhóm 4 tên mới" gồm Chu Vĩnh Khang, Bạc Hy Lai, Từ Tài Hậu, Lệnh Kế Hoạch cũng lần đầu tiên được cụ thể hóa bằng văn bản.
Trong đó, những hành vi "xây dựng hội nhóm, kết đảng phái, kéo bè kéo cánh" được chính thức nêu ra trong Điều lệ.
Nói cách khác, Điều lệ kỷ luật sửa đổi gần như đã vạch ra rất rõ "ranh giới đỏ" đối với những người nắm giữ quyền lực ở Trung Quốc, rằng điều gì họ có thể và điều gì không được phép làm.
Đa Chiều cho rằng, Điều lệ chính là "lưỡi kiếm" để ông Tập triệt tiêu tàn dư của "nhóm 4 tên mới".
Hiệu phó Đại học chính pháp Trung Quốc, Giám sát viên CCDI Mã Hoài Đức cho biết Điều lệ mới này đã bổ sung những thiếu sót được phát hiện từ sau đại hội đảng XVIII (2012), trong đó vấn đề lớn nhất là "hình thức kỷ luật không rõ ràng".
Theo Đa Chiều, dư luận Trung Quốc phổ biến tin rằng bộ Quy tắc chuẩn và Điều lệ ban hành hôm 12 sẽ làm rúng động chính trường nước này, đặc biệt là những nhóm lợi ích vẫn ôm tâm lý có thể "lọt lưới".
Đáng chú ý hơn là, những quy định mới được đưa ra song song với việc truyền thông Trung Quốc tuyên truyền về "điều chỉnh nhân sự lớn" tại Hội nghị trung ương 5 sắp tới.
Các quy định này được kỳ vọng sẽ khiến phần tử tham nhũng không còn lối thoát, và quan trọng hơn là tạo ra bước ngoặt mấu chốt cho việc xây dựng, cải tổ thế chế đối với cán bộ đảng CSTQ.
