Trung Quốc “đổ dầu vào lửa”….
Ngay trong ngày Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN khai mạc tại Brunei, 29/6 với một trong các trọng tâm thảo luận là tình hình căng thẳng trên Biển Đông thì Trung Quốc đã có một động thái mà giới bình luận quốc tế đánh giá là “đổ thêm dầu vào lửa”. Nhân Dân nhật báo, tờ báo chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc phiên bản tiếng Anh đã cho đăng trên trang nhất bài xã luận với giọng điệu hết sức gay gắt, chụp mũ Philippines đã phạm “7 tội” ở biển Đông, bao gồm: chiếm đóng trái phép, mời đầu tư nước ngoài thăm dò và khai thác dầu, khí đốt ở vùng tranh chấp và tìm cách “quốc tế hóa” vùng biển này...
Đáp lại, Philippines phản công tích cực trên truyền thông và qua con đường ngoại giao. Thông cáo báo chí do Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đưa ra tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN khẳng định sự hiện diện (trái phép) của tàu quân sự và tàu bán quân sự Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines và Bãi Cỏ Mây (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) không chỉ đe dọa những nỗ lực duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực, mà còn vi phạm nghiêm trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC 2002).
… Rồi bất ngờ mềm mỏng
Các diễn biến căng thẳng này khiến giới quan sát ít hy vọng về một kết quả khả quan trong việc thúc đẩy Bắc Kinh tham gia đàm phán về một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Một số ý kiến còn cho rằng Trung Quốc sẽ tìm cách trì hoãn tiến trình này để có thêm thời gian tập hợp đủ ảnh hưởng, thậm chí không loại trừ khả năng “đi đêm” để gây sức ép với ASEAN trong vấn đề Biển Đông.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN đang diễn ra ở Brunei
Tuy nhiên, bất ngờ đã xảy ra. Hôm qua, Trung Quốc đã đồng ý tiến hành “các cuộc tham vấn chính thức” với ASEAN về COC. Các cuộc đàm phán sẽ diễn ra tại hội nghị ASEAN-Trung Quốc vào tháng 9 tới. Bước ngoặt này đã được các đại biểu tham dự Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN đánh giá cao.
Ngoại trưởng Thái Lan Surapong Tovichakchaikul ca ngợi đây là một thành tựu “có ý nghĩa” và cho rằng “Các cuộc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông là một tiến trình đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và thận trọng. Tôi tin tưởng rằng, với quyết tâm mạnh mẽ của các bên, tiến trình đó sẽ không bị kéo dài”.
“Diều hâu” vẫn hung hăng
Dư luận quốc tế và khu vực nói chung đều tán đồng quan điểm của Ngoại trưởng Thái Lan. Tuy nhiên, vẫn có những tiếng nói lạc điệu. Trong một cuộc phỏng vấn được công bố ngay trước thềm Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN, La Viện, học giả mang lon thiếu tướng nổi tiếng “diều hâu” của Trung Quốc vẫn một mực khẳng định rằng tranh chấp Biển Đông là 1 trong 5 mối đe dọa quân sự lớn hiện nay của Trung Quốc, bên cạnh tranh chấp biển Hoa Đông giữa Trung Quốc-Nhật Bản, các mối đe dọa về tài chính, an ninh mạng, và các mối đe dọa"ngoài không gian" xuất hiện gần đây….
La Viện, học giả đeo lon thiếu tướng nổi tiếng "diều hâu" của Trung Quốc
