Giới chức Philippines và Mỹ sẽ tiến hành các cuộc đàm phán về thoả thuận tăng cường sự hiện diện của quân Mỹ trên lãnh thổ quốc gia Đông Nam Á vào thứ Tư tới (14/8) tại thủ đô Manila, nhà đàm phán chính của chính phủ Philippines – ông Carlos Sorreta cho biết.
Hàng trăm quân Mỹ đã đóng tại khu vực phía nam bất ổn ở Philippines để giúp nước này đào tạo, huấn luyện cho các lực lượng chống khủng bố từ năm 2001. Thoả thuận mới mà hai nước đang bàn bạc sẽ mở đường cho Mỹ tăng số lượng binh lính cũng như vũ khí, thiết bị quân sự triển khai trên lãnh thổ Philippines, gần với Trung Quốc.
Tại cuộc họp báo diễn ra ngày hôm nay (12/8), Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario và Bộ trưởng Quốc phòng Voltaire Gazmin đã giới thiệu những nhà đàm phán của nước này được chỉ định tham gia đàm phán với người Mỹ. Hai quan chức ngoại giao và quốc phòng cấp cao của Philippines không chỉ đích danh Trung Quốc nhưng liên tục nhấn mạnh rằng, nước họ cần phải nâng cấp sức mạnh cho quân đội để bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông. Đây là nơi mà Philippines đang có tranh chấp quyết liệt với Trung Quốc và Trung Quốc đang đòi chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông.
“Khu vực của chúng tôi cần hiểu rằng, chúng tôi kiên quyết theo đuổi hoà bình. Tuy nhiên, chúng tôi cũng sẵn sàng tận dụng mọi nguồn lực, kêu gọi mọi đồng minh và làm bất kỳ điều gì cần thiết để bảo vệ cái thuộc về chúng tôi, để bảo vệ đất nước và giữ an toàn cho nhân dân”, Ngoại trưởng Rosario tuyên bố.
Mặc dù mở cửa mời quân Mỹ vào lãnh thổ Philippines, Bộ trưởng Quốc phòng Gazmin vẫn khẳng định, sự hiện diện lớn hơn của quân Mỹ ở nước này sẽ không diễn ra lâu dài mà sẽ tuân theo Hiến pháp. Hiến pháp Philippines cấm quân nước ngoài đóng cố định tại lãnh thổ nước này.
Theo vị quan chức của Philippines, việc đưa quân Mỹ vào lãnh thổ của họ là nhằm giúp họ hiện đại hoá quân đội trong bổi cảnh lực lượng này bị thách thức bởi Trung Quốc ở Biển Đông.
Sự hiện diện của quân đội nước ngoài vốn là một vấn đề rất nhạy cảm ở Philippines – một nước từng là thuộc địa của Mỹ. Thượng viện Philippines năm 1991 từng bỏ phiếu nhất trí đóng của các căn cứ quân sự lớn của Mỹ ở Vịnh Subic và Clark, gần thủ đô Manila. Năm 1999, Manila đã thông qua một thoả thuận trong đó cho phép quân Mỹ có thể thực hiện những chuyến thăm đến nước này. Thoả thuận đó đã giúp hàng trăm quân Mỹ có thể thường xuyên vào lãnh thổ Philippines để tiến hành các hoạt động tập trận, huấn luyện chung.
Căng thẳng leo thang ở Biển Đông vì tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải đã đẩy Philippines vào một cuộc đua vũ trang nhằm tăng cường sức mạnh cho lực lượng vốn yếu cả về chất và lượng của quân đội nước này. Mỹ tuyên bố không đứng về bên nào trong tranh chấp chủ quyền nhưng cường quốc số 1 thế giới vẫn có nhiều bước đi nhằm hậu thuẫn cho đồng minh Châu Á của họ.
