Sau sự cố Quyền Ngoại trưởng Ukraine Andrei Deshytsa văng tục về Tổng thống Nga Vladimir Putin, dẫn đến làn sóng phản đối dữ dội khiến ông này mất chức, Đài tiếng nói nước Nga đã có bài viết, chỉ trích gay gắt phong cách ngoại giao phương Tây, đặc biệt là cách sử dụng ngôn từ của các nhà ngoại giao. Bài viết này cho rằng, ngoại giao phương Tây đang đặt ra những qui chuẩn mới cho giao tiếp.
Dưới đây là bài viết đăng trên trang của Đài tiếng nói nước Nga:
Khi không đủ vốn từ vựng, nhưng cần mô tả ngắn gọn súc tích tính chất quan hệ giữa các nước, trong quá trình này người ta ngày càng hay đi tới dùng lối biểu đạt mà theo phép lịch sự sơ đẳng chưa từng được in ra thành chữ bao giờ.
Mới đây, lại có vụ scandal ngoại giao kế tiếp. Trong cuộc trò chuyện với cựu Bộ trưởng Tài chính Yatsek Rostowski hiện giờ là thành viên Quốc hội đại biểu đảng cầm quyền "Cương lĩnh công dân” của Ba Lan, Ngoại trưởng Radoslaw Sikorski tuyên bố rằng liên minh giữa Hoa Kỳ và Ba Lan "chẳng có tí giá trị nào" và "thậm chí là có hại bởi nó tạo ra cho người Ba Lan cảm giác dối trá về an ninh”. Rồi tiếp theo, vị Ngoại trưởng đã dùng những từ thô tục nhận xét rằng Warsaw đang “phục vụ” Washington.
Wprost của Ba Lan đã công bố đoạn băng ghi âm cuộc nói chuyện này. Bản thân nhà ngoại giao đầu ngành vội vã cáo buộc nhóm tội phạm nào đó dường như đang cố tình bôi nhọ hủy hoại uy tín của ông ta và gây khủng hoảng chính trị trong nước. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk thì nhận định rằng câu chuyện này không hề gây hậu quả đối với cư dân, "lỗi duy nhất là sử dụng cách diễn đạt thô thiển trong thời gian cuộc trao đổi bí mật". Ở Mỹ cũng phản ứng một cách dè dặt.
Quả thực, có thể nói gì nữa, khi bản chất sự vật được gọi ra chính xác, mặc dù thô tục. Như bình luận tại Cục Thông tin báo chí Bộ Ngoại giao LB Nga, "phát ngôn của ông Sikorski thể hiện nhãn quan chủ nghĩa hiện thực chính trị của ông ta. Còn hình thức theo kiểu sử dụng từ ngữ mạnh nói về quan hệ với Mỹ có thể xem là một dạng phản ứng của Ba Lan đáp lại những lời lẽ đáng bực mình và thô lỗ của Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ Victoria Nuland nhắm vào Liên minh châu Âu".
Mùa đông vừa qua, trong cuộc bàn bạc với Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine Jeffrey Payette, bà Victoria Nuland đã nói rằng Washington có hình dung riêng về phân định vai trò trong nền chính trị Ukraine và EU có thể … - Cố vấn Ngoại trưởng Mỹ đã gửi cho EU từ bậy tiếng Anh với 4 chữ cái nổi tiếng.
Bà Victoria Nuland sau sự cố "sẩy miệng"
Băng ghi âm cuộc đàm thoại lọt ra phương tiện truyền thông. Bà Nuland đã buộc phải xin lỗi Brussels. Nhưng về hình thức thì chuyện chỉ đến đây là kết thúc. Xét theo mọi điều, việc sử dụng lối biểu đạt thô tục tương tự lại là phù hợp với ý tưởng của người Mỹ về nền ngoại giao hiện đại, - như nhận xét của chuyên viên Armen Oganesyan, Tổng Biên tập tạp chí “Đời sống quốc tế”.
“Tôi nghĩ rằng cộng đồng quốc tế đã quá quen với lối khoa trương suồng sã của chính sách đối ngoại, đến mức những chuyện như vậy chẳng còn gây sốc cho ai. Mặc dù ít nhất cũng là đáng ngạc nhiên. Một người phụ nữ ở cương vị như vậy, trong cuộc trò chuyện với đại sứ của đất nước mình mà lại chửi tục. Ngoại giao kiểu gì vậy? Các qui chuẩn đó là gì vậy? Thật là làm mất uy tín nghề nghiệp và phá hoại quan hệ quốc tế, khi một quan chức cấp cao tự cho phép mình nói năng thô tục trong cuộc trò chuyện với nhà ngoại giao đại diện cho đất nước”.
Trên thực tế, trong trường hợp với bà Nuland, điều khiến Liên minh châu Âu bất bình thực ra là thực tế rằng quyền lợi của Liên minh không hề được người Mỹ tính đến khi vạch kế hoạch về Ukraine tương lai. Chỉ riêng Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố rằng lối phát ngôn như vậy là không thể chấp nhận.
Ở đây rõ ràng bà Merkel là thiểu số. Phần đông tuân theo những tiêu chuẩn đạo đức khác. Khi trong cuộc mit-tinh chống Nga, Quyền Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Andrei Deshytsa ném ra những lời tục tĩu láo xược về Tổng thống Nga Vladimir Putin, phương Tây đã hoan nghênh. Còn Đại sứ Mỹ Jeffrey Payette, hẳn đã quen với lối diễn đạt như vậy trong cuộc trò chuyện với bà Victoria Nuland thì viết trong trang Twitter cá nhân, rằng ông ta ngưỡng mộ hành vi của Deshytsa, dùng sự hỗ trợ của ngôn từ dân dã để cố gắng làm nhẹ tình hình trên đường phố Kiev.
Các nhà ngoại giao phương Tây ngày càng hiếm khi chịu khó cẩn trọng lựa chọn ngôn từ. Mới hồi đầu thế kỷ 21 chưa xa, những tính từ như "tế nhị", "lịch sự" và "có giáo dục" còn đồng nghĩa là biểu tượng của nghề ngoại giao. Nhưng hôm nay, người lịch sự lại ở những ngành nghề khác.
