Phát triển theo chương trình OICW - Vũ khí cá nhân tiên tiến
Vào năm 1986, trong bài báo “Hệ thống vũ khí cầm tay 2000”, quân đội Mỹ đưa ra nhận định: Những loại vũ khí hiện đại sẽ được phát triển theo hướng độc đáo như súng trường bắn đạn không vỏ G11 của Đức hay khẩu bullpup Steyr ACR của Bỉ.
Bài báo cũng nói thêm, các loại vũ khí cầm tay thông thường đã phát triển tới đỉnh cao và không thể đi xa hơn được nữa. Cách duy nhất để tăng cường hỏa lực cá nhân chính là vũ khí sử dụng đầu đạn nổ hoặc văng mảnh sát thương với các thiết bị ngắm thông minh.
Cuối những năm 1980, quân đội Mỹ bắt đầu tiến hành tìm kiếm lựa chọn thay thế cho khẩu súng trường tấn công M16 “già cỗi”.
Trong khi phần lớn những khẩu súng mới được lựa chọn và phát triển theo chương trình ACR, thì một bài báo được xuất bản bởi trung tâm TRADOC của quân đội Mỹ đã lên tiếng ủng hộ ý tưởng phát triển khẩu SAR-2000.
Bài báo với tiêu đề “Kế hoạch cao cấp của vũ khí cầm tay” (SAMP) đã đề xuất một dòng vũ khí với tên gọi:
Objective Individual Combat Weapon (OICW, vũ khí cá nhân tiên tiến), Objective Personal Defense Weapon (OPDW, vũ khí phòng vệ tiên tiến) và Objective Crew Served Weapon (OCSW, vũ khí cấp đội tiên tiến).
Bài báo cũng nói rằng, các vũ khí này phải kết hợp được những thiết bị công nghệ hiện đại máy tính và hình ảnh, kết hợp giữa vũ khí bắn đạn truyền thống và phóng lựu nổ mạnh trong một khẩu súng duy nhất mà vẫn đảm bảo tính cơ động.
Mặc dù các tính toán về kích thước, trọng lượng cũng như giá thành của vũ khí mới đã được lên kế hoạch. Tuy nhiên, chương trình phát triển cũng phải đợi đến đầu những năm 1990 mới được khởi động. Dự kiến, sẽ hoàn thành và chính thức ra mắt vào những năm 2000.
Trong giai đoạn đầu của dự án, một thiết kế tiềm năng đã giành chiến thắng và tiếp tục được đầu tư thêm. Đó chính là sản phẩm của tập đoàn Alliant TECHSYSTEMS (ATK) của Mỹ hợp tác với Heckler & Koch của Đức, công ty Brashear và Omega.
Các nguyên mẫu phát triển của chương trình OICW.
Tập đoàn ATK chịu trách nhiệm về tích hợp hệ thống và phát triển súng phóng lựu nổ trên không 20 mm; H&K chịu trích nhiệm cho súng phóng lựu 20 mm và súng trường; Brashear phát triển các thiết bị công nghệ trên súng còn Omega phụ trách đào tạo sử dụng.
Vũ khí mới này có tên gọi chính thức là XM-29, trải qua quá trình phát triển với một số tên gọi khác nhau và đã được giới thiệu chính thức vào năm 2002, dự kiến sẽ đưa vào phục vụ với số lượng hạn chế từ năm 2008.
Theo kế hoạch, XM-29 sẽ là vũ khí không thể thiếu của hệ thống Land Warrior (Chiến binh mặt đất), và sẽ cung cấp một giải pháp nâng cao hỏa lực và chiến thuật. Ngoài ra, các khẩu XM-29 cũng được lên kế hoạch đưa vào nhiều chương trình tương lai khác của quân đội Mỹ.
Đầu năm 2002, XM-29 thử nghiệm thành công loại lựu nổ trên không cỡ 20 mm HEAB. Phần súng trường của XM-29 cũng được tách ra và phát triển thành khẩu XM-8, có thể thay thế Colt M4 trong tương lai.
Thiết kế độc đáo kết hợp súng trường tấn công và súng phóng lựu
Vì là một khẩu súng tiên tiến nên XM-29 sử dụng nhiều vật liệu mới như polymer cao phân tử và các loại sợi thủy tinh để giảm trọng lượng.
Theo dự kiến, XM-29 sẽ có khối lượng rỗng 5,5 kg và khi nạp đầy đạn là 6,8 kg. Tuy nhiên nhà sản xuất không thể đáp ứng yêu cầu này, và trên thực tế, XM-29 có khối lượng 8,2 kg, khá nặng so với một khẩu súng trường tấn công tiêu chuẩn của quân đội Mỹ.
XM-29 là sự kết hợp giữa một súng trường tấn công thông thường và một súng phóng lựu. Thiết kế này giúp đảm bảo hỏa lực và chiến thuật trên chiến trường nhưng đổi lại phải hy sinh về khối lượng và kích thước.
Cụ thể, súng sở hữu một module phóng lựu bán tự động (HE Module) và một module súng trường tự động (KE Module) hoàn toàn. Hai bộ phận này kết hợp lại trong một khối duy nhất, được điều khiển bởi một người lính với sự hỗ trợ của các thiết bị điện tử thông minh.
Phần module súng trường tự động khá giống khẩu G36 của Heckler & Koch, có nòng dài 250 mm nên có thể xem là súng carbine.
Súng sử dụng cơ chế nạp đạn bằng khí nén với hệ thống trích khí ngắn, pít tông nối gián tiếp với thoi nạp đạn thông qua thanh truyền động nằm trong một lò xo. Pít tông này sẽ xả lượng khí trích hướng về phía trước chứ không về phía xạ thủ.
Thoi nạp đạn xoay có 7 móc khóa viên đạn cố định trong buồng đạn.
XM-29 sử dụng loại đạn 5,56 x 45 mm NATO, tốc độ bắn lý thuyết 800 viên/phút, tương thích các loại hộp tiếp đạn thép STANAG 20 hay 30 viên tiêu chuẩn của NATO hoặc hộp tiếp đạn polymer bán trong suốt như trên G36.
Tuy danh nghĩa là súng trường kết hợp, nhưng thành phần chính của XM-29 chính là súng phóng lựu khá độc đáo của mình. Súng phóng lựu chỉ có chế độ bắn bán tự động, sử dụng loại lựu 20 mm với tầm bắn lên tới 1.000 m. Hộp tiếp đạn chứa 5 viên được gắn phía sau tay nắm chính.
Phần súng phóng lựu 20 mm này sử dụng hệ thống ngắm XM104 TA/FCS bao gồm kính ngắm quang học thông thường, kính ngắm quang điện tử để nhìn đêm, thiết bị đo khoảng cách bằng laser, la bàn điện tử và máy tính quỹ đạo đường đạn.
Hệ thống sử dụng thiết bị dò tìm phạm vi bằng laser để xác định chính xác khoảng cách tới vật cản.
Sau đó, xạ thủ có thể cộng hoặc trừ một khoảng sai lệch để giúp viên đạn xuyên qua chướng ngại vật và phát nổ ở bất cứ phía nào (phía trên, phía dưới hoặc ngay bên cạnh mục tiêu).
Một chip máy tính tinh vi sẽ nhận tín hiệu radio từ thiết bị ngắm để đo khoảng cách từ người bắn tới mục tiêu và tầm bay của đạn. Ngay khi đạn bay tới vị trí đã chọn, chip máy tính phát tín hiệu để kích nổ đạn.
Súng cũng được trang bị hệ thống ngắm dự phòng nhằm đề phòng máy tính quỹ đạo hết pin hay hỏng hóc.
Trong khi khẩu M16 có giá khoảng 1.000 USD thì XM-29 OICW có giá lên tới 10.000 USD. Đó là do XM-29 được tích hợp các thiết bị điều khiển công nghệ cao và hai loại vũ khí kết hợp lại với nhau.
Với đầy đủ các phụ kiện đi kèm, chi phí cho mỗi khẩu M4 hoặc M16 lên đến 35.000 USD. Rõ ràng, đây chính là ưu điểm vượt trội của XM-29.
Tuy nhiên, XM-29 lại chưa bao giờ gây ấn tượng với các nhà chức trách và chương trình phát triển đã phải chính thức hủy bỏ vào tháng 10/2004.
Hệ thống vũ khí tích hợp này bị cho là quá cồng kềnh và không có tính cơ động cao trên chiến trường. Loại lựu 20 mm của XM-29 có giá 25 USD, quá đắt để mua sắm và đưa vào sử dụng trên quy mô lớn.
Vì vậy, XM-29 OICW đã không thực sự là một ứng viên thay thế hoàn hảo cho M16 cũng như chương trình ACR thất bại trước đó.
Tuy nhiên, XM-29 không hoàn toàn thất bại. Chương trình phát triển khẩu súng này đã được tách làm nhiều dự án nhỏ.
Cụ thể, mẫu súng trường tấn công Heckler & Koch XM-8 đã ra đời. Tuy nhiên XM-8 lại tiếp tục thất bại khi bị loại bỏ vì kinh phí quá cao. Chương trình phát triển XM-8 bị hoãn không thời hạn vào tháng 10/2005.
Súng phóng lựu nổ trên không XM-25.
Chương trình thứ hai chính là phát triển khẩu súng phóng lựu nổi danh XM-25, đây là khẩu súng có thiết kế chính dựa trên phần module phóng lựu của XM-29 nhưng được cải tiến nhiều và có hiệu quả sử dụng cao với loại lựu 25 mm mới.
Không “yểu mệnh” như XM-8, XM-25 đã được đưa vào sử dụng ở tuyến đầu tại chiến trường Afghanistan bắt đầu từ năm 2010 ngay trong tình trạng đang phát triển.
