UH-1 Iroquois, còn được biết đến với tên gọi UH-1 Huey, là loại máy bay trực thăng vận tải kiêm vũ trang hạng nhẹ được sử dụng rộng rãi nhất trong chiến tranh tại Việt Nam. UH-1 là thành phần chủ lực trong chiến lược “trực thăng vận” của Mỹ tại chiến trường Việt Nam.
Khả năng cơ động cao, hỏa lực mạnh, UH-1 đã góp phần cực kỳ quan trọng trong chiến lược "trực thăng vận" của Mỹ.
Hình ảnh UH-1 bay như chuồn chuồn trong những chiến dịch hành quân càn quét của Mỹ và đồng minh đã để lại nỗi ám ảnh trong tâm trí người dân Việt Nam. UH-1 bay trên trời xả súng vô tội vạ vào những nơi nào bị nghi có quân giải phóng ẩn nấp.
Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của UH-1 trong các chiến dịch càn quét, chở quân, chi viện hỏa lực, giải cứu binh lính. Khi mới triển khai, chiến dịch "trực thăng vận" của Mỹ đã gây nhiều khó khăn cho lực lượng cách mạng khi chúng ta chưa có nhiều vũ khí hiệu quả để khắc chế con "ác điểu này".
Tuy nhiên, Mỹ đã phải trả giá đắt cho chiến lược "trực thăng vận". Trong tổng số 7.013 chiếc UH-1 được triển khai hoạt động tại chiến trường Việt Nam có đến 3.305 chiếc bị bắn hạ, 1.074 phi công cùng 1.103 binh lính đi kèm thiệt mạng.
CH-47 Chinook là loại trực thăng vận tải hạng nặng chủ lực của Mỹ trong chiến trường Việt Nam. Khả năng mang tải trọng hàng hóa lớn, CH-47 có thể vận chuyển pháo, đạn dược, giải cứu các trực thăng bị bắn rơi ra khỏi chiến trường. Trong thời gian dài loại trực thăng này là tuyến vận tải chiến lược cho các trận địa pháo của Mỹ.
Hình ảnh CH-47 đang vận chuyển đạn dược, nhu yếu phẩm cho một trận địa pháo trên chiến trường miền Nam. Trong số 750 chiếc CH-47 triển khai hoạt động tại Việt Nam hơn 200 chiếc đã bị bắn hạ.
AH-1 Cobra là loại trực thăng vũ trang chuyên dụng đầu tiên của Mỹ được triển khai hoạt động tại chiến trường miền Nam. Trong ảnh, 2 chiếc AH-1 đang nhả đạn vào một khu vực được cho là căn cứ quân giải phóng miền Nam.
AH-1 được triển khai hoạt động với tần suất đặc biệt cao sau chiến dịch Mậu Thân năm 1968 như là một sự trả đũa cho việc quân đội Mỹ bị tấn công trên toàn miền Nam. Trong số gần 1.000 chiếc triển khai hoạt động từ 1967-1973 có khoảng 300 chiếc bị bắn hạ.
Sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, quân đội nhân dân Việt Nam thu được rất nhiều trực thăng UH-1, số trực thăng này đã nhanh chóng được triển khai hoạt động và góp phần quan trọng trong việc tấn công tiêu diệt Khơ me đỏ.
Những năm 1990, UH-1 được đưa vào bảo quản trong kho do thiếu phụ tùng thay thế. Tuy nhiên, sau khi Đổi mới, Việt Nam đã bắt đầu "hồi sinh" loại trực thăng cho các mục đích quốc phòng và dân sự.
Hiện tại, nhà máy quốc phòng Việt Nam đang tích cực hồi sinh trực thăng UH-1 nhằm phục vụ cho các nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong ảnh, số lượng lớn trực thăng UH-1 tham gia một cuộc diễu binh.
