Giăng lưới trên biển
Hạm đội 171 sử dụng hai biên đội 1 và 2 để khóa chặt hai cảng Ream và Kampong Som của địch. Biên đội 1 đóng ở cách hòn Tây Nam 6,2 hải lí về phía nam, gồm 4 tàu: HQ-01 (tàu HQ-15 Phạm Ngũ Lão của chế độ cũ, lượng giãn nước 2.790 tấn, trang bị 1 pháo 127mm và 4 pháo 25mm hai nòng), HQ-03 (tàu HQ-4 Trần Khánh Dư của chế độ cũ, lượng giãn nước 1.600 tấn, trang bị 3 pháo 100mm, 1 pháo 37mm hai nòng và 8 pháo 25mm hai nòng) và hai tàu tuần tiễu K-62 số hiệu T-197, T-205. Biên đội 1 có nhiệm vụ pháo kích vào quân cảng Ream của địch, gây hoang mang và nghi binh vị trí đổ bộ cho Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 126, đồng thời sẵn sàng chi viện cho biên đội 2.
Biên đội 2 gồm 6 tàu: HQ-05, HQ-07 (hai tàu quét mìn HQ-09 Kỳ Hòa và HQ-13 Hà Hồi của chế độ cũ, lượng giãn nước 650 tấn, trang bị 1 pháo 76,2mm và 2 pháo 37mm hai nòng), ba tàu tuần tiễu K-62 số hiệu T-199, T-203 và T-215, một tàu tuần tiễu PGM-9 số hiệu T-613 (lượng giãn nước 122 tấn, trang bị 1 pháo 37mm hai nòng, 2 trọng liên 14,5mm hai nòng và súng cối 81mm). Điểm đặc biệt là một số tàu chiến còn mang theo các giàn pháo phản lực H-12 (pháo phản lực hạng nhẹ 12 nòng 107mm) để tăng cường thêm hỏa lực.
Hiệp đồng cùng không quân
Căn cứ trên lực lượng hiện có, ban chỉ huy Biên đội 2 quyết định chia lực lượng thành ba nhóm tàu.
Hai tàu HQ-05 và HQ-07 có nhiệm vụ chốt chặn, dùng radar quan sát phát hiện địch từ xa, thông báo mục tiêu cho pháo ở Gành Dầu bắn chặn.
Tàu tuần tiễu T-199 được lệnh đi trinh sát vũ trang, sau đó phối hợp cùng tàu T-613 chốt chặn cách phía nam quân cảng Ream khoảng 3km, sẵn sàng phối hợp với hai tàu HQ-05, HQ-07 đánh địch từ Ream ra.
Hai tàu tuần tiễu T-203, T-215 chốt chặn cửa luồng Phú Dự - Hòn Nước, không để địch lọt sang phía đông.
Trong khi đó, lực lượng hải quân Polpot cũng rất mạnh. Ở cảng Ream có 6 tàu phóng lôi loại 123K (lượng giãn nước 20 tấn, trang bị hai ống phóng ngư lôi 450mm và một trọng liên 14,5mm hai nòng), 4 tàu tuần tiễu K-62 và từ 4-6 tàu PCF. Hỏa lực trên bờ có 4 khẩu pháo 130mm, 4 khẩu lựu pháo 105mm, 6 khẩu pháo cao xạ 100mm, 6 khẩu pháo xạ 57mm và 6 khẩu pháo cao xạ 37mm.
Tại Phú Dự, Hòn Nước có hai tàu tuần tiễu K-62, hai tàu tuần tiễu PCF và 10 thuyền chiến đấu. Ở trên bờ, tại Phú Dự địch bố trí một tiểu đoàn pháo có 4 khẩu lựu pháo 105 mm, bốn khẩu pháo cao xạ 37 mm, còn tại Hòn Nước có 4 khẩu lựu pháo 105 mm và 4 khẩu pháo cao xạ 37 mm. Các loại tàu chiến của địch không mấy xa lạ với Hải quân Nhân dân Việt Nam. Giống như Khmer Đỏ, chúng ta cũng đã từng được Trung Quốc viện trợ các tàu phóng lôi 123K và tàu tuần tiễu K-62, cũng thu được các tàu tuần tiễu PCF từ chế độ cũ. Phía ta có 4 tàu chiến lớn thu được của VNCH, nhưng kẻ địch có ưu thế về hỏa lực pháo bờ biển.
Thủ đoạn của địch là triển khai lực lượng đánh ngăn chặn, dùng lối đánh du kích bằng các biên đội nhỏ từ 2-4 tàu, lợi dụng đêm tối đánh tập hậu hoặc chia thành từng tốp cùng một lúc tiến công cả hai bên đội hình của ta. Muốn tiến công được đội hình đổ bộ của Hải quân ta, chúng sẽ phải vượt qua được luồng Phú Dự - Hòn Nước, phải chịu sự ngăn chặn của hỏa lực tàu hải quân và pháo binh ta ở Gành Dầu.
Hải quân đánh bộ trên biên giới Tây Nam
Đêm 6-1-1979, trong khi Lữ đoàn 126 đang triển khai đổ bộ, Biên đội 2 phát hiện hai tàu địch đang tiến về phía đội hình tàu đổ bộ của ta. Hai tàu T-203 và T-215 lập tức nổ súng bắn vào tàu địch. Đến 23h5, các tàu ta bắn chìm hai tàu này và bắn cháy một tàu khác, buộc chúng phải rút lui. Đến 1h30 sáng ngày 7-1-1979, địch tung 5 tàu chiến từ quân cảng Ream định bất ngờ tập kích hải quân ta. Do ban đêm tầm nhìn kém, nên các tàu chiến của ta chờ tàu địch vào gần ở cự li khoảng 500m mới nổ súng tập trung tiêu diệt. Thực hiện đúng kế hoạch hiệp đồng tác chiến, hai tàu HQ-05 và HQ-07 bắn chìm một tàu địch, bắn cháy thêm một tàu khác, buộc các tàu còn lại phải bỏ chạy. Cũng trong thời gian này, biên đội 1 pháo kích dữ dội quân cảng Ream, thực hiện đòn nghi binh khiến quân Khmer Đỏ hoảng loạn không xác định được hướng tấn công của ta. Tuy nhiên, sau trận chiến đấu ban đêm, tàu tuần tiễu T-613 cũng bị hỏng nặng, buộc phải rút về căn cứ An Thới (Phú Quốc), các tàu HQ-05, HQ-07 cũng bị thương nhẹ. HQ-05 bị hỏng một máy.
6h15 phút sáng ngày 7-1-1979, radar của tàu ta phát hiện 4 tàu tuần tiễu K-62 của địch dàn hàng ngang lao thẳng về phía biên đội 2. Ban chỉ huy nhanh chóng nhận định: Hải quân Khmer Đỏ đã chủ quan, thấy biên đội 2 sau hai trận chiến đêm 6-1-1979 vẫn nằm tại chỗ, nghĩ rằng các tàu ta đã mất sức cơ động, nên dốc toàn lực quyết đánh chìm các tàu ta. Lúc này đã là ban ngày, tầm quan sát tốt hơn, nên các tàu hải quân ta cũng thay đổi chiến thuật: Không chờ địch lại gần nữa, mà chủ động lập đội hình, dùng các pháo lớn 100mm, 76,2mm bắn chặn địch từ xa, dùng pháo phản lực H-12 đánh chặn ở cự li 6-8km, không cho tàu địch áp sát để hạn chế thiệt hại. Đồng thời, hai tàu tuần tiễu T-203, T-215 sẽ là lực lượng đột kích, tiếp cận xông thẳng vào đội hình địch.
Thực hiện đúng kế hoạch, 6h20 sáng, các tàu chiến của Biên đội 1 dùng pháo lớn bắn chặn đội hình tàu địch ở cự li 4,3 hải lí, yểm trợ cho Biên đội 2. Hai tàu tuần tiễu T-197 và T-205 xông thẳng vào đội hình địch, sử dụng pháo 37mm và 25mm để đánh địch. Về phía Biên đội 2, hai tàu HQ-05, HQ-07 cũng dùng pháo 76,2mm bắn chặn địch từ xa. Đồng thời, các tàu tuần tiễu T-199, T-203, T-215 cũng lập tức cơ động xông vào tiến công địch.
6h30, do bị pháo hạm tàu của ta bắn chặn, tàu địch chuyển hướng về phía đông nam Ream, vận động song song, ngược chiều đội hình tàu ta. Chúng sử dụng đội hình hàng dọc, khoảng cách giữa các tàu khoảng 200m. Hai tàu T-203, T-215 lập tức tiếp cận, dùng pháo phản lực H-12 công kích đội hình địch. Tàu T-199 cũng bắn H-12, nhưng chỉ được hai quả thì bị hỏng phích điện, phải tiếp tục dùng pháo đánh địch.
2 phút sau, được lệnh của Bộ tư lệnh hạm đội, Biên đội 2 đánh ngược chiều tàu địch, Biên đội 1 lao thẳng vào công kích địch. Lúc này do đội hình tàu ta lộn xộn nên gây cản trở đến việc sử dụng các pháo lớn. Tàu HQ-05 được lệnh mở rộng góc mạn để tạo điều kiện cho tàu HQ-01 đánh địch. Hai tàu T-197, T-205 cũng tiến hành tiếp cận đánh chìm một tàu địch đang bị thương. Tuy nhiên, do hỏa lực pháo bờ biển của địch bắn quá mãnh liệt nên các tàu này phải quay trở ra.
Biên đội tàu HQ-03 và 1 tàu tuần tiễu K-62 tham gia chiến tranh biên giới Tây Nam
Ngay sau đó, được sự hỗ trợ của pháo bờ biển, hải quân địch đã tập trung hoả lực bắn mạnh vào tàu HQ-05, HQ-07. Tàu HQ-07 lập tức chuyển hướng về phía tây nam để tránh pháo địch, đồng thời tích cực đánh trả. Thấy tàu HQ-05 đang bị 4 tàu địch vây đánh, hai tàu T-203, T-215 lập tức xông thẳng vào đội hình địch, dùng hoả lực chế áp để cứu đồng đội. Hai tàu địch trúng đạn bỏ chạy, khiến cho hai chiếc còn lại cũng phải rút lui. T-215 lập tức tăng tốc đuổi theo. Nhưng không ngờ, con tàu bất ngờ chết máy khựng lại. Hai tàu Khmer Đỏ lập tức phản công, dùng pháo 37mm và pháo 25mm bắn xối xả vào T-215. 4 thủy thủ hi sinh, thuyền trưởng Nguyễn Thiện Doanh, thuyền phó Đỗ Văn Thành, chính trị viên tàu Lê Đình Khuyến và hai chiến sĩ cơ điện Tạ Văn Chương, Lê Hồng Quyên cũng bị thương nặng. Tàu T-203 vội xông đến giải vây. Các tàu còn lại của Hạm đội 171 cũng tập trung hỏa lực bắn mạnh vào tàu địch.
Đến 7h05 sáng ngày 7-1-1979, các tàu địch buộc phải rút lui vào quân cảng Ream. Tổng kết lại ba trận chiến đấu trong đêm 6, rạng sáng 7-1-1979, Hạm đội 171 đã đánh chìm 3 tàu địch, bắn cháy, bắn bị thương nhiều tàu khác, hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ sườn phía Tây cho đội hình đổ bộ của Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 126. Tính chung trong tất cả các trận đánh, Hạm đội 171 đã đánh chìm 21 tàu địch, bắn phá hủy, làm mất khả năng hoạt động 28 tàu khác, viết nên một trang sử vẻ vang của Hải quân Nhân dân Việt Nam.
Hải quân đánh bộ diễn tập cùng Không quân
