Mỹ đá bay Nga
Tháng 8/2014, Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã thông qua thương vụ mua 22 chiếc trực thăng tấn công Boeing AH-64 Apache và 15 chiếc trực thăng vận tải hạng nặng CH-47F Chinook trị giá 2,5 tỷ USD. Nếu được nội các Ấn Độ đồng ý, đây sẽ minh chứng mới nhất cho một sự thay đổi lớn trong quan hệ Mỹ - Ấn, mà trong 3 năm qua đã chứng kiến Washington trở thành nhà cung cấp thiết bị quốc phòng hàng đầu của Ấn Độ.
Quyết định mua Apache và Chinook được Ấn Độ đưa ra khoảng một tháng sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tới New Delhi. Trong chuyến thăm, ông Hagel cũng mời chào Ấn Độ cùng phát triển và sản xuất trên lãnh thổ Ấn Độ các trang thiết bị tốt nhất của Mỹ, như cùng phát triển một phiên bản mới của tên lửa chống tăng Javelin. Mỹ cũng hứa hẹn cho New Delhi tiếp cận công nghệ phóng điện từ cho thế hệ tàu sân bay tiếp theo của Ấn Độ.
Trực thăng tấn công AH-64 Apache của Mỹ
Trang tin IHS Jane’s còn cho biết Mỹ đã “chào hàng” Hải quân Ấn Độ các công nghệ tiên tiến khác như thiết kế và sản xuất các phương tiện bay không người lái, các hệ thống dữ liệu lớn, pháo hải quân cỡ nòng 127 mm và trực thăng đa năng.
Theo đánh giá của trang National Interest, bất chấp sự dè dặt từ phía Washington, nỗ lực tấn công thị trường Ấn Độ của Mỹ đã rất thành công. Theo HIS Jane’s, năm 2009 Ấn Độ mới chỉ nhập khẩu 200 triệu USD thiết bị quân sự từ Mỹ, nhưng đến năm 2013 con số này đã vọt lên mức 2 tỷ USD.
Kể từ năm 2011, Mỹ đã thế chỗ Nga trở thành nhà cung cấp trang thiết bị quân sự chính của New Delhi. Mỹ đã chào hàng các loại máy bay đã được chứng minh trên chiến trường (Apache, Chinook, C-130 Hercules, C-17 Globemaster III) và các phương tiện tiên tiến hàng đầu (như máy bay tuần tra hàng hải Boeing P-8I Poseidon) được đánh giá phù hợp với Ấn Độ.
Tuy nhiên mọi việc không phải đều diễn ra theo ý muốn của Mỹ bởi Nga không ở vị trí số một nếu xét theo giá trị hợp đồng, nhưng đóng góp của nước này cho các năng lực quân sự của Ấn Độ lại mang tính toàn diện và không thể vượt qua trên cả ba quân chủng. Trong khi đó, các nước như Pháp, Anh, Israel và thậm chí Nhật Bản, nước mới nhập cuộc trong ngành xuất khẩu vũ khí, cũng đang tìm cách mở rộng các mối quan hệ quốc phòng với Ấn Độ, một thị trường có giá trị lên tới 63 tỷ USD trong năm 2013.
Yếu tố Trung Quốc
Trang National Interest đặt câu hỏi là Mỹ tìm kiếm điều gì để đổi lấy việc chuyển giao công nghệ quân sự cho Ấn Độ và Ấn Độ nhận được gì từ mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ. Đáp án chung cho cả hai câu hỏi trên chính là Trung Quốc.
Ấn Độ đang sử dụng các trang thiết bị mua từ Mỹ và các nước đồng minh nhằm củng cố vị thế của mình tại khu vực Ấn Độ Dương. Đồng thời, với chính sách “Hướng Đông”, New Delhi đang xây dựng liên minh với các nước láng giềng Đông Á của Trung Quốc như Nhật Bản .
Có ý kiến cho rằng Ấn Độ đứng về phía Mỹ là điều đương nhiên, khi xét tới “tình bạn vĩnh cửu” của Bắc Kinh với Islamabad và tranh chấp lãnh thổ đang diễn ra ở phía Đông Jammu và Kashmir và Arunachal Pradesh, mà Trung Quốc gọi là Nam Tây Tạng.
Với danh sách vũ khí trang thiết bị mà Ấn Độ mua của Mỹ, có thể thấy rõ các ưu tiên chiến lược của Ấn Độ.
Trực thăng vận tải CH-47F Chinook của Mỹ
Máy bay C-17, C-130, Apache và Chinook tạo điều kiện cho Ấn Độ điều động và củng cố các lực lượng ở biên giới với Pakistan và Trung Quốc. Tại biên giới với Trung Quốc, Ấn Độ muốn tập trung vào việc mua mới do quân đội có kế hoạch thiết lập một quân đoàn sơn cước. Kế hoạch này cũng là động lực thúc đẩy đằng sau các cuộc thảo luận mua lựu pháo M-777 của Hãng BAE Systems dùng trong Lực lượng lính thủy đánh bộ Mỹ. Loại pháo này có thể vận chuyển bằng cách móc bên dưới một máy bay Chinook.
Trên biển, Hải quân Ấn Độ muốn có các tàu sân bay (nhiều khả năng được lắp đặt hệ thống EMALS), máy bay tuần tra hàng hải P-8 và máy bay không người lái, vì Ấn Độ đang lo ngại về các ý đồ của Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ Dương.
Vận chuyển pháo M777 bằng Chinook
Tuy nhiên, Mỹ hiện cũng vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ nhiều đối thủ, trong đó có bạn hàng “truyền thống” của Ấn Độ là Nga và các đối tác châu Âu cũng như Nhật Bản.
Ấn Độ hiện có một tàu sân bay mới do Nga chế tạo, hỗ trợ kỹ thuật từ Moskva cho tàu ngầm tên lửa chạy bằng năng lượng hạt nhân và trang bị vũ khí hạt nhân, và mọi loại trang thiết bị của Israel và Nga trên tàu khu trục trang bị tên lửa dẫn đường mới lớp Kolkata.
Về không quân, Ấn Độ mua máy bay chiến đấu từ Pháp (máy bay chiến đấu Rafale của Dassault đánh bại F/A-18 của Boeing và F-16 của Lockheed Martin để có trong danh sách sơ tuyển cho nhu cầu mua 128 máy bay) hay Nga (ví dụ như máy bay chiến đấu tàng hình PAK-FA của Moskva).
Dù mua Chinook và Apache, song Không quân Ấn Độ vẫn tin dùng trực thăng Mi-17 Hip. Trong khi đó, các kỹ sư trực thăng Pháp đã đóng vai trò chính trong việc đưa máy bay trực thăng Dhruv tự sản xuất của Ấn Độ vào hoạt động.
Việc New Delhi ưu tiên mua trang thiết bị từ nhiều nguồn khác nhau cũng ẩn chứa những nguy cơ như khả năng trao đổi và sử dụng thông tin, tái cung cấp và hậu cần. Việc duy trì sự cộng tác với nhiều quốc gia khác nhau còn bị đánh giá là một hành động tung hứng khó khăn.
Thủy phi cơ ShinMaywa US-2 của Nhật Bản
Tuy vậy, việc đa dạng hóa lại mang tới cho Ấn Độ những lợi ích địa chính trị rất to lớn. Điển hình là thủy phi cơ ShinMaywa US-2, một biểu tượng cho mối quan hệ chiến lược đặc biệt giữa Ấn Độ với Nhật Bản. Một ví dụ khác là Nga, nước vẫn là một đối tác quan trọng của New Delhi, vì Nga đã giúp chế tạo tàu ngầm hạt nhân, tên lửa hành trình siêu thanh và các hệ thống chiến lược khác.
Sự đa dạng hóa này giúp Ấn Độ có nhiều phương án khác dự phòng. Trên thực tế, quan hệ Mỹ-Ấn vẫn còn không ít trở ngại trên nhiều lĩnh vực. Ấn Độ cũng chưa thể quên các biện pháp trừng phạt mà Mỹ áp đặt chống lại họ sau vụ thử hạt nhân năm 1998. Không những thế, Mỹ hiện đang là đồng minh “thân cận” của Pakistan và vẫn tiếp tục hỗ trợ quân sự cho quốc gia láng giềng của Ấn Độ.
