Chiến lược A2/AD "phiên bản Nhật Bản"
Có vẻ như Nhật Bản đang lên kế hoạch triển khai chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD) – hay như một cựu quan chức Nhật Bản từng mô tả là “chiếm ưu thế trên không và trên biển” trước Hải quân Trung Quốc.
Theo hãng tin Reuters, trước mối đe dọa từ Trung Quốc, Tokyo đang đáp trả bằng cách kết hợp bố trí các tổ hợp tên lửa chống tàu, tên lửa phòng không dọc 200 hòn đảo ở biển Hoa Đông, trải dài 1.400km từ lục địa Nhật Bản cho tới Đài Loan.
Mặc dù không phải kế hoạch bí mật nhưng đây là lần đầu tiên các quan chức Nhật Bản lên tiếng thừa nhận rằng bước đi này sẽ giúp ngăn chặn Trung Quốc tại Tây Thái Bình Dương và có thể xem như phiên bản “chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD)” của Nhật Bản.
Đây cũng là chiến lược đang được Trung Quốc áp dụng để tìm cách “hất cẳng” Mỹ cùng đồng minh của Washington ra khỏi khu vực.
Các tàu Trung Quốc di chuyển từ bờ biển phía đông nước này sẽ phải vượt qua hàng rào tên lửa Nhật Bản để đến được Tây Thái Bình Dương.
Đây không chỉ là “tuyến đường tiếp tế” kết nối Trung Quốc với các vùng đại dương khác trên thế giới, mà còn có vai trò quan trọng để hải quân nước này triển khai sức mạnh ra bên ngoài.
Trong 5 năm tới, Nhật Bản sẽ tăng cường lực lượng phòng vệ trên các đảo ở Hoa Đông lên gần 10.000 binh sĩ.
Lực lượng tên lửa và radar sẽ được hỗ trợ bởi các đơn vị thủy quân lục chiến, tàu ngầm tàng hình, máy bay chiến đấu F-35, xe chiến đấu đổ bộ, những chiếc tàu sân bay khổng lồ như Thời Thế chiến 2 và Hạm đội 7 của Mỹ đóng tại Yokosuka, nam Tokyo.
Chặn đứng Trung Quốc
Trước đó, những ý tưởng tương tự nhằm mở rộng chiến lược A2/AD của Nhật Bản đã được Giáo sư Toshi Yoshihara trình bày trong bản báo cáo của Trung tâm An ninh Mỹ CNAS năm 2014.
Theo đó, quần đảo Ryukyu có thể hỗ trợ các lực lượng chống tiếp cận của Nhật Bản. Chẳng hạn như, các tổ hợp tên lửa phòng không và chống hạm bố trí rải rác khắp quần đảo này sẽ dựng lên một rào chắn vững chắc, đáng gờm.
Trong trường hợp chiến tranh xảy ra, trước những hoạt động phong tỏa hiệu quả của Nhật Bản, các chỉ huy Trung Quốc ắt sẽ tính tới phương án vô hiệu hóa hàng rào chắn này.
Tuy nhiên, để làm việc ấy, Trung Quốc phải tập trung đáng kể năng lực tác chiến và không tránh khỏi nguy cơ suy kiệt binh lực, trang thiết bị.
Trong khi đó, những hòn đảo này vốn dĩ có rất ít giá trị đối với Bắc Kinh nên các nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ thấy rằng sự leo thang mà họ có thể gây ra là không đáng.
Ngoài ra, theo GS Yoshihara, Trung Quốc cũng không thể phá hủy các hệ thống tên lửa của Nhật Bản.
Bất cứ nỗ lực nào nhằm loại bỏ mối đe dọa từ phía các tên lửa hành trình chống tàu (ASCM) của Nhật Bản sẽ đòi hỏi PLA phải tác chiến trên một khu vực trải dài gần 1.000km.
Các chiến dịch không kích hay tấn công bằng tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo sẽ khiến PLA nhanh chóng cạn kiệt đạn dược, hao mòn máy bay và sức chiến đấu của phi công.
Cái mà Trung Quốc đạt được sẽ là một kết quả đáng thất vọng, tương tự như chiến dịch săn lùng tên lửa Scud của lực lượng liên quân trong chiến tranh Iraq năm 1990-1991.
Tấn công đổ bộ mặc dù là phương thức chắc chắn nhất để đánh bật các lực lượng bảo vệ đảo, song cũng là cách rủi ro nhất đối với Trung Quốc, bởi họ sẽ phải đối đầu với cả lực lượng Mỹ và Nhật Bản.
Hệ thống tên lửa Type 88 Nhật Bản
Theo GS Yoshihara, chỉ với các hệ thống không mấy đắt đỏ nhưng dồi dào và bền bỉ như tên lửa Type 88, Type 12, Nhật có thể khiến Trung Quốc cạn kiệt các loại vũ khí tấn công tốn kém và khan hiếm hơn mà chưa chắc đã xuyên phá vào được Tây Thái Bình Dương.
Kế hoạch đầu tư tương đối khiêm tốn như vậy có thể khiến Trung Quốc phải dàn mỏng lực lượng, mang lại cho Nhật Bản nhiều không gian tác chiến cần thiết.
Ngoài các lợi ích chiến thuật, nó còn mang lại cho Nhật Bản lợi ích chiến lược.
Nhanh chóng tăng cường các đơn vị tên lửa chống tàu và phòng không tại quần đảo Ryukyu sẽ cho thấy thái độ cứng rắn của Nhật Bản, đồng thời nâng cao năng lực hành động hiệu quả của Tokyo khi có khủng hoảng.
Nhật Bản khẳng định, các lực lượng phong tỏa của họ sẽ chỉ tập trung đối phó PLA nói chung và bảo vệ lãnh thổ Nhật Bản. Điều này giúp giảm nguy cơ leo thang trong khu vực và tuân theo đúng chính sách phòng thủ của Tokyo.
Theo nhà phân tích Harry J. Kazianis trên tạp chí National Interest, có thể nói, kế hoạch củng cố mạng lưới phòng thủ và hạn chế tự do hoạt động của hải quân, thậm chí không quân Trung Quốc là một nước cờ khôn khéo của Nhật Bản.
Tuy nhiên, Tokyo cũng phải nghiên cứu cách đối phó một thách thức thậm chí còn cấp bách hơn, đó là kho tên lửa ngày càng lớn và tiên tiến của Trung Quốc nhằm vào các căn cứ của Nhật Bản cùng đồng minh.
Nhật Bản tập trận với hệ thống tên lửa Type 88
