Để tiếp tục duy trì sự thống trị đại dương trong lĩnh vực tàu ngầm tấn công hạt nhân, Nga, Mỹ đã chi hàng tỷ USD cho việc phát triển các tàu ngầm tấn công hạt nhân mới ngày càng tinh vi hơn. Trong khi Nga khá chật vật với chương trình phát triển tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen (NATO định danh là Graney) thì Mỹ cũng phải chi không ít tiền cho chương trình tàu ngầm tấn công lớp Virginia.
Hệ thống điện tử
Có thể nói hệ thống điện tử chính là nhân tố tạo nên sức mạnh vượt trội của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia, không chỉ với đối thủ trực tiếp của nó là Yasen mà còn đối với những tàu ngầm tấn công hạt nhân khác trên thế giới.
_brav-db08e.jpg "Cột buồm lượng tử ánh sáng là một bước đột phá công nghệ của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia mà Yasen không có được.")
Virginia mang trong mình những công nghệ điện tử hàng hải dưới nước mà những tàu ngầm khác chưa được áp dụng, kể cả Yasen. Đầu tiên, phải kể đến là hệ thống cột buồm lượng tử ánh sáng được trang bị thay cho kính tiềm vọng truyền thống.
Tàu ngầm lớp Virginia được trang bị một cặp cột buồm lượng tử ánh sáng AN/BVS-1. Hệ thống này bao gồm một máy ảnh độ phân giải cao có khả năng ghi hình trong điều kiện ánh sáng yếu cùng hệ thống cảm biến hồng ngoại, máy đo khoảng cách laser và hệ thống hỗ trợ điện tử tích hợp.
Hình ảnh thu được từ các cảm biến sẽ được truyền qua hệ thống cáp quang thông qua một bộ vi xữ lý để hiển thị tín hiệu thu được lên màn hình LCD đa chức năng trong phòng chỉ huy trung tâm. Đây là một giải pháp thiết kế mang tính cách mạng đối với tàu ngầm. Việc sử dụng cột buồm lượng tử ánh sáng cho phép giải phóng không gian bên trong phòng chỉ huy trung tâm đồng thời giảm được nguy cơ rò rĩ nước.
Trong khi đó, tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen vẫn sử dụng kính tiềm vọng truyền thống. Vì vậy, ở khía cạnh này, tàu ngầm lớp Virginia đã có một bước đột phá về công nghệ so với Yasen.
Cảm biến chính của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia là hệ thống định vị thủy âm tốc độ cao AN/BQQ-10 (V4). Đây là một hệ thống sonar kiến trúc mở cho phép cập nhật cực kỳ nhanh chóng cả phần mềm lẫn phần cứng.
Cận cảnh buồng chỉ huy trung tâm vô cùng hiện đại của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia.
Yasen cũng là tàu ngầm đầu tiên của Nga được trang bị hệ thống sonar tích hợp Irtysh/Amfora với một mảng cầu lớn ở trước mũi, một mảng ở thân tàu và một mảng kéo theo. Đây cũng là một hệ thống sonar tiên tiến nhất của Nga hiện nay.
Thế nhưng, hệ thống sonar AN/BQQ-10 vẫn có lợi thế nhất định so với đối thủ, nó là một hệ thống sonar kiến trúc mở nên dễ dàng cập nhật liên tục công nghệ để luôn dẫn đầu. Mặt khác, hệ thống này được thiết kế để sử dụng chung cho tất cả các tàu ngầm mà không cần phải thiết kế riêng.
Một tính năng “đỉnh” khác của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia là hệ thống kiểm soát chiến đấu tích hợp AN/BSY-1 nâng cấp. Trang web Naval-technology.com đánh giá: “Với hệ thống AN/BSY-1 nâng cấp, tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia sở hữu hệ thống phân phối ngư lôi tiên tiến nhất thế giới”.
Một thế mạnh khác về hệ thống điện tử mà tàu ngầm lớp Yasen của Nga không có được là hệ thống trinh sát mìn tầm xa LMRS. Hệ thống này bao gồm 2 robot không người lái có chiều dài 6 mét cùng một cánh tay robot có chiều dài 18 mét để triển khai và thu hồi robot do thám.
Điểm qua những hệ thống trên, có thể thấy rằng sự vượt trội về hệ thống điện tử của Virginia so với Yasen là điều không phải bàn cãi.
Vũ khí
Theo Naval-technology, về cơ bản, tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen được trang bị 8 ống phóng thẳng đứng có thể sử dụng tên lửa hành trình tấn công mặt đất Kalibr tầm bắn 900km hoặc tên lửa hành trình chống hạm 3M51 Alfa tầm bắn 300km. Đặc biệt, tàu ngầm này có thể trang bị tên lửa chống hạm P-800 Oniks (tên xuất khẩu là Yakhont) được đánh giá là đáng sợ nhất thế giới với tầm bắn lên tới 300km. Ngoài ra, Yasen còn có 8 ống phóng ngư lôi.
3M14 Kalibr (ở trên) vẫn chưa có dịp trổ tài thể hiện sức mạnh. Đối với Tomahawk (ở dưới) ít nhất 3 quốc gia đã trở thành bại tướng dưới tay nó.
Trong khi đó, tàu ngầm tấn công hạt nhân Virginia vẫn giữ nguyên hệ thống vũ khí giống như người tiền nhiệm của nó là tàu ngầm lớp Los Angeles. Hệ thống vũ khí bao gồm 12 ống phóng thẳng đứng sử dụng tên lửa hành trình tấn công mặt đất tầm xa Tomahawk, 4 ống phóng ngư lôi 533mm.
Ở mặt này, Yasen có một lợi thế là lượng giãn nước lớn hơn nên khả năng mang vũ khí nhiều hơn Virginia.
Trong một bài viết mới đây, tờ IBtimes của Anh còn cho biết tàu ngầm lớp Yasen còn có thể được trang bị tên lửa hành trình RK-55 Granat mang đầu đạn có đương lượng nổ 200 kiloton. Theo bài viết, các chuyên gia quân sự phương Tây đã bắt đầu tỏ ra lo ngại với lớp tàu ngầm Yasen của Nga. Họ cho rằng lớp tàu ngầm được mệnh danh "quái thú dưới đại dương" này đang dần trở thành một mối đe dọa lớn với Anh và Mỹ. Một nguồn tin tình báo hải quân Anh nhận định rằng có thể phương Tây "chỉ nắm được phân nửa về những loại vũ khí được trang bị trên tàu ngầm lớp Yasen".
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng tên lửa hành trình tấn công mặt đất Tomahawk trên tàu ngầm lớp Virginia đã trải qua nhiều năm chinh chiến và tính năng kỹ chiến thuật của nó đang được cải tiến qua từng trận đánh đạt đến mức gần như “vô đối”. Đối với Nga từ RK-55 cho đến Kalibr đều là những tên lửa hành trình tấn công mặt đất được đánh giá là đỉnh cao của thế giới nhưng nó chưa từng trải qua một trận chiến nào nên khả năng chưa được kiểm chứng.
Khả năng tàng hình
Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia có một bước đột phá trong hệ thống động lực, nó sử dụng hệ thống bơm phun để di chuyển thay vì sử dụng chân vịt, điều đó giúp tàu ngầm hoạt động êm hơn dưới nước. Bên cạnh đó, tàu ngầm lớp Virginia còn được trang bị lớp gạch hấp thụ sóng âm thanh cùng hệ thống che chắn độ bộc lộ âm thanh, điện từ tiên tiến giúp nó trở nên vô hình dưới nước.
Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen là một nỗ lực lớn của người Nga trong việc vượt qua Mỹ về khả năng tàng hình dưới nước. Yasen được làm từ thép từ tính thấp cùng lớp gạch hấp thụ sóng âm thanh và các biện pháp che chắn độ bộc lộ âm thanh, điện từ hiện đại.
Tháng 08/2009, báo cáo của Văn phòng tình báo hải quân Mỹ nhận định “Yasen là tàu ngầm tấn công hạt nhân êm nhất của Nga nhưng vẫn kém hơn so với tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia hay Seawoft”.
Khả năng cơ động
Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen được trang bị lò phản ứng hạt nhân áp lực nước PKM công suất 200MW, tốc độ tối đa khi nổi 20 hải lý/h, tốc độ tối đa khi lặn 35 hải lý/h. Trong khi đó, tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia được trang bị lò phản ứng hạt nhân S9G công suất 29,8MW. Tốc độ tối đa khi lặn 25 hải lý/h. Yasen có lợi thế hơn Virginia về khả năng cơ động.
Nhìn chung, Virginia là lớp tàu ngầm tấn công hạt nhân cực kỳ tinh vi, còn Yasen lại có khả năng cơ động cao cùng hệ thống hỏa lực mạnh.
Tuy nhiên, giống như Akula so với Los Angeles, Yasen lại tiếp tục gặp bất lợi về số lượng. Hiện tại, hải quân Mỹ đã có 10 tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia đi vào hoạt động trong kế hoạch đóng mới 30 chiếc đã được phê duyệt. Trong khi đó, Yasen mới chỉ có một chiếc đi vào hoạt động trong kế hoạch 12 chiếc.
