Vào đầu những năm 2000, mạng lưới cảnh giới đường không của Việt Nam dù được trang bị nhiều loại radar khá hiện đại, nhưng còn hạn chế ở khả năng phát hiện từ xa, bám sát liên tục các mục tiêu cỡ nhỏ, bay thấp, bám địa hình.
Để khắc phục những điểm yếu này, Quân chủng Phòng không - Không quân đã được trang bị một số tổ hợp Kasta-2E2, loại radar bắt thấp chuyên nhiệm hết sức hiện đại do Nga chế tạo.
Đây là quyết định hết sức kịp thời và đúng đắn, tuy nhiên điều gây ngạc nhiên và thú vị là các tổ hợp radar Kasta-2E2 mà Việt Nam đặt hàng lại là loại “vợt kép”.
Trong đó, một “vợt” là an-ten thu phát gắn trên xe cao 14 m và “vợt” thứ 2 là an-ten thu phát có thể kéo cao 50 m.
Lựa chọn này khác hoàn toàn so với các quốc gia cùng trang bị Kasta-2E2 như Iran, Algeria… vốn chỉ lựa chọn loại “vợt” đơn đặt trên xe cao 14 m.
Tại sao Việt Nam lại lựa chọn cấu hình trên?
Thứ nhất, “vợt” cao 50 m giúp cự ly phát hiện của Kasta-2E2 đối với các mục tiêu bay cực thấp hoặc bám địa hình tăng 35% so với “vợt” cao 14 m.
Điều này đặc biệt ý nghĩa với Việt Nam, nơi có địa hình phức tạp, nhiều rừng rậm, đồi núi, sông rạch vốn thích hợp cho các loại mục tiêu bay thấp đột kích bất ngờ.
Thứ hai, việc chọn cả 2 loại “vợt” vừa đảm bảo phát huy tối đa hiệu suất hoạt động, vừa đáp ứng được tính cơ động, triển khai thu hồi nhanh của tổ hợp.
Trong trường hợp cơ động nhanh, các xe chỉ huy điều khiển, xe chở “vợt” thấp và các xe thiết yếu có thể chạy trước, triển khai hoạt động trước. “Vợt” cao thu hồi chậm hơn chạy sau, triển khai sau tại trận địa mới.
Thứ ba, radar có thể tự động phát hiện đủ 3 tham số cự ly, phương vị và độ cao cũng như tích hợp sẵn máy hỏi nhận diện địch - ta đối với nhiều loại mục tiêu.
Đặc biệt là các phương tiện bay có diện tích phản xạ radar nhỏ, trực thăng bay treo, phương tiện bay không người lái điều khiển từ xa, tên lửa hành trình hoạt động ở độ cao thấp và cực thấp, bay bám địa hình.
Với những tính năng vượt trội, Kasta-2E2 còn phát hiện tốt máy bay tàng hình cũng như các mục tiêu cơ động trên mặt biển.
Ngoài những lý do trên, tổ hợp Kasta-2E2 bắt thấp chuyên nhiệm đáp ứng hoàn hảo yêu cầu về tính năng cũng như nghệ thuật tác chiến phòng không của Việt Nam.
Những điểm đặc biệt của tổ hợp Kasta-2E2
Nhiệm vụ
Đài nhìn vòng bắt thấp 3 tham số Kasta-2E2 được thiết kế cho nhiệm vụ kiểm soát vùng trời và cung cấp tình báo tham số cự ly, phương vị, độ cao của các loại mục tiêu bay có tiết diện phản xạ điện từ thấp trong điều kiện nhiễu địa hình địa vật và nhiễu khí tượng cường độ mạnh.
Tổ hợp đài di động linh kiện bán dẫn dùng trinh sát phát hiện mục tiêu bay thấp Kasta-2E2 có khả năng sử dụng cho các hoạt động quân sự và dân sự đa dạng như:
Hoạt động của hệ thống phòng không không quân, hoạt động phòng thủ bờ biển và giám sát biên giới, hoạt động điều phối không lưu và hoạt động giám sát vùng trời đỉnh sân bay.
Đặc điểm
Tổ hợp đài có thiết kế dạng khối linh kiện (module) với khối phát dùng đèn bán dẫn. Khối xử lý tín hiệu kỹ thuật số và đồng bộ có khả năng kháng triệt nhiễu tương tác điện từ của các khí tài điện tử khác hoạt động trong đội hình ở cự ly gần.
Khối kiểm chỉnh lỗi đồng bộ, khối an-ten thu phát gắn trên xe cao 14 m để phát hiện mục tiêu bay thấp, đi kèm với khối an-ten thu phát trên xe kéo cao 50 m, khối trạm điều khiển từ xa.
Tổ hợp được trang bị máy tính mạnh, xử lý tín hiệu số, cho phép phát hiện từ xa các mục tiêu bay để cung cấp tham số cũng như quỹ đạo bay của nó tới sở chỉ huy phòng không tự động và các đơn vị hỏa lực.
Cấu hình
Tổ hợp đài Kasta-2E2 gồm 1 xe khí tài thu phát, 1 xe an-ten xoay kèm trạm nguồn AD-30 và máy biến thế dùng nguồn điện lưới, 1 trạm nguồn điện diesel dự phòng đặt trên xe thùng kéo việt dã bánh hơi.
Ngoài ra, còn 2 xe thùng kéo 1 cầu chở phụ kiện, 1 trạm điều khiển từ xa có khả năng điều khiển đài phát từ khoảng cách tới 300 m.
Kasta-2E2 là tổ hợp đài hoạt động hiệu quả và ổn định, vận hành tiện lợi và an toàn, bảo dưỡng dễ dàng, thuận tiện khi vận chuyển trên các loại phương tiện giao thông.
Tính năng kháng nhiễu cao, có khả năng phát hiện từ cự ly xa các loại mục tiêu bay cỡ nhỏ bay thấp và chậm.
Tùy theo yêu cầu của khách hàng, tổ hợp đài Kasta-2E2 còn có phiên bản dạng xe thùng kéo được chuyển giao đồng bộ để hoạt động cùng an-ten đặt trên tháp dạng cột kiểu Unzha.
Thông số kỹ thuật cơ bản
Băng sóng: dm
Phạm vi trinh sát: Cự ly (km): 5 - 150; Góc tà (độ): 25; Phương vị (độ): 360; Độ cao (km): 6.
Cự ly phát hiện mục tiêu có diện tích phản xạ radar = 2 m2 với cột an-ten cao 14/50 m (km): Ở độ cao 100 m: 41/55; Ở độ cao 1.000 m: 95/95.
Sai số định vị mục tiêu: Cự ly (m): 100; Độ cao (m): 900; Phương vị (phút góc): 40.
Khả năng kháng lọc nhiễu địa vật (dB): 54.
Số mục tiêu có thể bám sát đủ tham số cùng lúc (mục tiêu): 50.
Thời gian trung bình giữa 2 lần phát sinh sự cố (giờ): 700.
Nguồn điện (kW): 23; Thời gian hoạt động liên tục (ngày): không dưới 20.
