'Vua chiến trường' Merkava
Merkava trong tiếng Israel nghĩa là “xe ngựa chiến”, được phát triển từ những năm 1973 và từ nằm 1979 đến nay, Merkava phục vụ chủ yếu cho Quân đội phòng vệ Israel. Tính đến nay, đã có 3 phiên bản Merkava gồm Mark I, II và III. Ngoài ra, mẫu mới nhất Merkava Mark IV hiện đang tiếp tục được phát triển và dự kiến sẽ được trang bị cho quân đội Israel trong giai đoạn 2018-2020.
Merkava được sử dụng lần đầu tiên vào năm 1982 trong chiến tranh Lebanon. Trong suốt hơn 11 tháng của cuộc chiến, chỉ có 6 chiếc Merkava Mark I bị phá hủy bởi các vũ khí chống tăng của Liên quân Syria – Lebanon. Nhờ chứng minh được khả năng hoàn hảo của mình, Merkava đã được nhiều nhà phân tích và chuyên gia đánh giá rất cao trong các loại xe tăng hiện đại và xếp ngang cùng nhiều loại xe tăng nổi tiếng của thế giới.
Năm 1965, Quân đội phòng vệ Israel đã bắt đầu nghiên cứu và phát triển một loại xe tăng nội địa, dự án này mang tên “Sabra” (tên “Sabra” không phải là loại “Sabra Modern” được IMI cải tiến từ mẫu M60 Patton của Hoa Kỳ). Sau đó, Anh và Israel được ký kết một biên bản hợp tác, theo đó, Anh sẽ chuyển giao mẫu xe tăng Chieftain cho Israel để phát triển và sử dụng khung gầm của nó. Tuy nhiên, đến năm 1969, do những lý do về chính trị thế nên mẫu xe tăng Chieftain không được bán cho Israel nữa và dự án bị ngưng trệ không thời hạn.
Sau đó hơn một năm, một trong những chỉ huy của Lực lượng lục quân Israel được biết đến với tên Talik đã cho tái khởi động lại dự án, dưới sự bảo trợ của Bộ quốc phòng Israel. Nhờ những kinh nghiệm chiến trường dày dặn của mình, Talik đã đề xuất một số thay đổi giúp Merkava có khả năng sống sót cao nhất trên chiến trường. Cuối năm 1974, các phiên bản mẫu đã hoàn tất và bắt đầu đi vào giai đoạn nghiên cứu hoàn thiện.
Thiết kế
Merkava được thiết kế để có tốc độ di chuyển nhanh, khả năng thay thế và sửa chữa trong thời gian ngắn. Nó được lắp ráp từ các thiết bị bọc thép theo cơ chế module nên có thể thay thế dễ dàng trong trường hợp các thành phần của module bị phá hủy. Chính nhờ cấu tạo này mà khả năng sống sót của Merkava trên chiến trường được đánh giá là hoàn hảo.
Ngoài ra, khung gầm của Merkava được phát triển từ các loại pháo tự hành của Israel, với thiết kế tháp pháo mỏng và suôn về phía sau nhưng hiệu quả tấn công của nó khá cao và hiệu suất hoạt động trên mọi địa hình hoàn hảo.
Merkava còn được đánh giá là xe tăng có độ an toàn và đáng tin cậy nhất hiện nay, nhờ thiết kế động cơ ở phía trước của xe nên có thể đảm bảo tính mạng cho các thành viên tổ lái bên trong thân xe.
Merkava được trang bị một động cơ lên đến 1.200hp và được trang bị công nghệ L-3 do Đức nghiên cứu phát triển. Đây là một hệ thống tự động và tự điều chỉnh hiệu suất của động cơ. Merkava có trọng lượng lên đến 65 tấn nhưng nhờ động cơ do Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Israel (IMI) phát triển, nó có thể đạt được vận tốc lên đến 60km/h và tầm hoạt động lên đến 500km.
Thiết kế khá sáng tạo của Merkava còn tăng thêm khoảng không gian đáng kể ở phía sau xe để có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Cửa ra vào hình vỏ sò của Merkava cũng là một trong những thiết kế ưu việt nhất hiện nay. Nó tương tự như cửa lắp đặt các mẫu xe bọc thép vũ trang hạng nhẹ của Hoa Kỳ và có thiết kế tương tự như chiếc M113 của khối NATO nhưng giúp bảo vệ các thành viên tổ lái thoát ra bên ngoài dưới đường đạn của đối phương.
Bên cạnh đó, nhờ có khoảng không gian rộng bên trong, Merkava có thể chở theo một đội ngũ 2 bác sĩ và cứu chữa kịp thời cho các binh sĩ bị thương trên chiến trường.
Israel không sử dụng loại giáp bọc thép tiêu chuẩn của khối NATO là Chobham mà phát triển công nghệ bọc thép riêng cho mình, sử dụng loại giáp bọc thép nhiều lớp theo cơ chế module tương tự như của T-90 nhưng có thiết kế hoàn toàn khác biệt.
Giáp của Israel sử dụng 2 loại bọc bảo vệ gồm lớp giáp bằng composite với độ bền khá cao, lớp giáp này được bọc bên ngoài và là lớp giáp đầu tiên. Khá giống với Leopard, loại giáp composite của Merkava có khả năng thay đổi hình dạng, khi bị tấn công lớp giáp này sẽ lõm vào phía trong và tạo thành một lớp dày bao bọc lấy đầu đạn pháo của đối phương hay các vũ khí chống tăng và giảm được đáng kể sức tấn công của các đầu đạn.
Lớp giáp bên trong là loại giáp hợp kim thép theo các lớp khác nhau, mỗi lớp có độ nghiêng 25% và bọc xen kẽ lên nhau, thế nên, khi bị tấn công, đầu đạn sẽ không va chạm trực tiếp vào lớp thép mà sẽ bị trượt đi trên phương ngang của lớp giáp và không thể tấn công vào bên trong chiếc xe tăng.
Vũ khí
Hiện nay, Merkava sử dụng loại pháo nòng trơn do IMI phát triển. Loại pháo này có cỡ nòng 120mm và được thiết kế khá giống với các loại pháo của tăng T-90 khi có thể phóng được tên lửa chống tăng LAHAT và tấn công tiêu diệt nhanh gọn các loại xe tăng đối đầu với nó.
Trong khi các loại pháo nòng tiêu chuẩn 120mm của khối NATO sử dụng loại pháo nòng rãnh do Anh hay Đức sản xuất thì loại pháo nòng trơn do IMI sử dụng lại có hiệu quả cao hơn. Tuy sơ tốc đầu đạn không mạnh bằng các loại pháo nòng rãnh tiêu chuẩn nhưng bù lại tốc độ bắn của nó nhanh hơn 1/3 so với các pháo nòng rãnh và cơ chế phòng tên lửa chống tăng tối ưu nhất hiện nay.
Khẩu pháo do IMI phát triển thực ra chính là một phiên bản khác của loại pháo nòng trơn Rheinmetall L44 do Đức nghiên cứu. Các khẩu pháo của Merkava gồm có 2 phiên bản là MG251 trang bị trên Mark II, Mark III và phiên bản mới nhất là MG253 được trang bị cho các phiên bản mới nhất là Mark IV. Nó còn được trang bị một khẩu súng hạng nặng FN Herstal sử dụng loại đạn MAG 58 và loại đạn M2.
Hệ thống điện tử
Hệ thống điện tử trên Merkava cũng giúp nó được đánh giá là một trong những mẫu MBT hiện đại nhất hiện nay. Merkava sử dụng hệ thống truyền thông tích hợp với cơ cấu tập trung hóa và được điều khiển hoàn toàn bởi một máy tính tự động. Ngoài các thiết bị liên lạc cục bộ, Merkava còn có thiết bị liên lạc vệ tinh có khả năng tạo thành một mạng lưới liên lạc tầm xa với bộ chỉ huy, đồng thời tạo ra một hệ thống liên lạc và phối hợp tác chiến với các xe tăng Merkava khác trên chiến trường, tạo thành một mạng lưới khép kín và có thể trao đổi các dữ liệu về các đối thủ và địa hình chiến trường khác nhau.
Hệ thống liên lạc khép kín của Merkava được phát triển bởi Motorola là một hệ thống tích hợp trên xe, hệ thống này còn trực tiếp điều khiển và làm chủ cơ chế điền khiển trên chiến trường. Hệ thống điện tử tác chiến trên chiếc Merkava là một trong những điểm nhấn quan trọng. Merkava được trang bị hệ thống điện tử tính toán đạn đạo của các loại pháo do DuPont và Nomex phát triển. Đây là mộ hệ thống máy tính tự động, tính toán cự ly và khả năng khai hỏa tấn công mục tiêu chính xác.
Các phiên bản Merkava Mark III được cải tiến rất nhiều với khung gầm được thiết kế khá đặc biệt để không bị ảnh hưởng đến tháp pháo. Khi di chuyển trên các địa hình dù là phức tạp đến đâu, tháp pháo cũng không bị ảnh hưởng nhờ hệ thống kiểm soát hỏa lực Nomex chính xác và hiện đại. Merkava còn có các thiết bị ngắm bắn và thám sát trong điều kiện thiếu ánh sáng, nó có các hệ thống thám sát cảm biến nhiệt để lập thành một bản đồ số để có thể tính toán chính xác cự ly đến mục tiêu.
