Trong trường hợp này là với Italy, cụ thể là mẫu xe tăng bánh lốp Centauro. Nga đã đặt mua về thử nghiệm, rồi sau đó quyết định dừng hợp tác. Đích thân Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yuri Borisov đã khẳng định điều này.
Chiêu thức kiểu Trung Quốc?
Đó là kiểu ký hợp đồng mua với số lượng ít, dùng truyền thông phô trương tạo dư luận và kỳ vọng cho đối tác về khả năng sẽ tiếp tục mua hàng. Sau khi nghiên cứu sao chép công nghệ sẽ dừng hợp tác.
Từ năm 2012, Nga đã đặt mua của Italy 2 mẫu xe tăng Centauro để mang về thử nghiệm. Khi đó, truyền thông Nga đua nhau đưa tin rầm rộ về sự kiện, tạo cảm giác Nga sẽ sớm ký hợp đồng mua hàng loạt Centauro, hợp tác sản xuất hoặc mua giấy phép từ nhà sản xuất của Italy là Oto Melara.
Vào tháng 5/2012, 2 mẫu đầu tiên (cũng là duy nhất) đã được đưa về cảng Novorossiisk của Nga và sau đó được đưa về ngoại ô Moscow để thử nghiệm. Trong 2 mẫu xe này, một chiếc được trang bị pháo cỡ nòng 120 mm, xe còn lại trang bị pháo cỡ nòng 105 mm. Sau đó, truyền thông Nga loan tin về việc nước này dự định mua thêm 2 xe nữa với pháo cỡ nòng 120 mm và 30 mm, song dường như sự việc đã bị chìm đi.
Xe tăng Centauro của quân đội Italy
Tuy nhiên, người Nga cũng tỏ ra “tinh quái” và giữ đường lùi trong vụ hợp tác này với Italy bởi truyền thông Nga cũng đồng thời cho đăng tải phân tích về khả năng Nga sẽ rút lui, rằng Nga chỉ mua Centauro về chạy thử nghiệm và học hỏi công nghệ sản xuất.
Cũng ngay trong tháng 5/2012, chính hãng RIA của Nga đã dẫn lời ông Yuri Borisov, khi đó còn là Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Công nghiệp Quốc phòng Nga (đến tháng 12 cùng năm được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Quốc phòng dưới thời Putin), tuyên bố Nga chỉ mua Centauro trên cơ sở để nghiên cứu và sau đó sẽ tự tổ chức sản xuất.
Đúng như những gì ông Borisov tuyên bố vào năm 2012, ngày 2/6 vừa qua, trên cương vị Thứ trưởng Quốc phòng Nga, ông này đã chính thức công khai việc chấm dứt hợp tác giữa Nga và Italy đối với mẫu xe tăng bánh hơi Centauro. Vị Thứ trưởng này cho biết Nga sẽ áp dụng kinh nghiệm của Italy, song sẽ tự sản xuất loại xe tăng bánh hơi này.
Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yuri Borisov
Ông Borisov được RIA dẫn lời nói: “Trên cơ sở phân tích những khả năng kỹ thuật của mẫu xe tăng này, chúng tôi có thể đề ra những yêu cầu đối với ngành công nghiệp quốc phòng Nga và tôi tin rằng họ có đủ năng lực để hiện thực nó”. Theo ông Borisov, ngành chế tạo xe thiết giáp của Nga đã nâng cao đáng kể năng lực trong thời gian qua. Tuy nhiên, phía Nga có thể sẽ tham vấn bổ sung phía Italy để chế tạo mẫu xe tương tự Centauro.
Diễn giải một cách dễ hiểu thì phát biểu của ông Borisov có nghĩa là: Sau khi nghiên cứu kỹ Centauro, chúng tôi thấy có thừa sức chế tạo mẫu xe tăng như thế này nên không cần hợp tác với Italy nữa!
Mẫu thuẫn nội bộ?
Việc mua Centauro hoàn toàn phù hợp với định hướng của Bộ Quốc phòng Nga về việc tăng cường mua các loại vũ khí trang bị quân sự tiên tiến của nước ngoài, trong đó có phương Tây. Với cách tiếp cận này, các chuyên gia cho rằng mục đích thực sự của Nga khi mua Centauro là để mang về cải tiến. Nga sẽ không sử dụng nguyên bản loại xe này mà sẽ tiến hành hiện đại hóa để phù hợp với điều kiện tác chiến của Nga, đặc biệt là ở Bắc Kavkaz.
Tuy nhiên, trong câu chuyện của Centauro ẩn chứa những khúc mắc ngay trong nội bộ giới quân sự Nga. Ngay từ khi Centauro được đưa về Nga, đã có ý kiến không loại trừ khả năng “rửa tiền” của một nhóm lợi ích. Theo đó, việc rửa tiền ở nước ngoài dễ dàng hơn nhiều so với việc mua vũ khí trang thiết bị của các công ty Nga.
Ông Borisov (chống cằm) cùng Bộ trưởng Sergei Shoigu (phải)
Mâu thuẫn này càng rõ hơn khi cùng với thông tin Nga hủy hợp tác với Italy trong vụ Centauro, RIA còn chèn thêm bình luận rằng “Bộ Quốc phòng Nga dưới thời lãnh đạo tiền nhiệm (ông Serdyukov, hiện vẫn đang bị điều tra do liên quan đến các vụ án tham nhũng) đã bị chỉ trích rất mạnh vì các kế hoạch mua vũ khí của nước ngoài. Trong số đó có việc mua một vài mẫu xe tăng Centauro về thử nghiệm”.
Bình luận này của RIA có thể hiểu là lời chỉ trích của ban lãnh đạo mới (trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Thứ trưởng Yuri Borisov đối với những người tiền nhiệm). Thực tế cũng cho thấy, ban lãnh đạo mới của Bộ Quốc phòng Nga đã cho khôi phục nhiều đơn vị từng bị ông Serdyukov giải thể hoặc thay đổi các chương trình do ông này quyết định.
Xe tăng dễ thủng
Các phân tích về đặc tính kỹ-chiến thuật cho thấy Centauro tuy có tính cơ động cao, song hỏa lực trung bình và đặc biệt dễ bị tổn thương, ngay cả trước các loại vũ khí bộ binh cỡ nòng lớn (chưa cần phải súng chống răng RPG).
Các đặc điểm chính của Centauro: Kíp lái 4 người; ngoài pháo tăng, xe còn được trang bị 2 súng máy 7,62 mm. Dự trữ nhiên liệu đủ để xe hoạt động với khoảng cách 800 km với tốc độ tối đa lên tới 110 km.h. Xe dài 7,4 m, rộng 2,94 m với tổng trọng lượng chiến đấu 24,8 tấn.
Centauro do công ty Oto Melara thuộc tập đoàn CIO của Italia sản xuất từ đầu những năm 1990. Trong trang bị của quân đội Italia hiện có 400 xe tăng loại này. Ngoài ra, Mỹ, Tây Ban Nha cùng một số nước Trung Đông cũng đang sử dụng mẫu xe tăng này.
Người Italia gọi Centauro là xe bánh hơi diệt tăng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng loại xe này không có vỏ thép đáng tin cậy.
Xe tăng Centauro tại Iraq
Thực tế khi tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình ở châu Phi đã chứng minh điều này khi vỏ giáp Centauro dễ dàng bị xuyên thủng bởi các loại đạn đại liên và lựu đạn. Dù các xe sản xuất sau này đã được tăng cường vỏ giáp nhưng không mấy hiệu quả.
Các chuyên gia quân sự thậm chí còn cho rằng Centauro trở thành những “miếng mồi ngon” trong điều kiện tác chiến trong thành phố, một loại hình mà nhiều khả năng Nga phải đối mặt trong tương lai. Nhiều chuyên gia Nga đã lên tiếng phản đối thương vụ Centauro vì cho rằng nó hoàn toàn không phù hợp.
