Ngay sau khi Mỹ triển khai 2 máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit tới châu Âu, nhiều tờ báo đã nói về những “dấu hiệu” cho thấy Mỹ lên kế hoạch tấn công hạt nhân vào Nga, trong số đó có bài báo đăng tải trên trang “OpEdNews.com”. Phản ứng về ý kiến này, giới chuyên gia Nga đã đặt ra câu hỏi liệu Nga có cần thiết phải lo ngại về hành động này của Mỹ và 2 chiếc B-2 liệu có phải là điềm báo cho một cuộc hủy diệt hạt nhân hay không?
Máy bay ném bom tàng hình B-2 của Mỹ
Để giải đáp cho những câu hỏi trên, giới chuyên gia Nga đã tiến hành phân tích cả về mặt số lượng và chất lượng của những chiếc B-2 mà Mỹ vừa điều động sang châu Âu cùng với những kịch bản sử dụng loại máy bay này cho các nhiệm vụ khác nhau.
Đầu tiên, giới chuyên gia Nga đã xem xét tới lịch sử ứng dụng các loại máy bay tầm xa trong xung đột hạt nhân truyền thống để xem chúng được sử dụng như thế nào và hiện đã có những thay đổi ra sao.
Trước khi Liên Xô tan rã, B-2 được người Mỹ chế tạo nhằm mục đích tiêu diệt các mục tiêu cố định với tọa độ xác định từ trước. Tuy nhiên, sau khi Liên Xô chế tạo và triển khai các tổ hợp tên lửa Topol vào năm 1985, chương trình B-2 đã được Mỹ điều chỉnh để trở thành “thợ đốn gỗ” đối với các tổ hợp Topol.
Tên lửa Topol của Nga hiện nay
Về mặt ý tưởng, Mỹ dự kiến sẽ triển khai trên quỹ đạo một cụm vệ tinh kiểu KH-11 và KH-12 với khả năng phát hiện các mục tiêu kích thước nhỏ sát với thời gian thực. Cụm vệ tinh này được sử dụng để trinh sát phục vụ cho hoạt động của B-2 trên lãnh thổ Nga. Cụm vệ tinh sẽ tìm kiếm và chuyển tọa độ các mục tiêu về theo thời gian thực. Người Mỹ cho rằng việc tiêu diệt các tổ hợp Topol sẽ bảo đảm an toàn cho họ trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân.
Tuy nhiên, việc thực hiện dự án này sau đó đã làm nảy sinh nhiều vấn đề. Ngay trong năm 1980, các đánh giá phân tích về triển vọng phát triển phòng không của Liên Xô đã cho thấy khả năng các máy bay của Mỹ sẽ bị phát hiện và tiêu diệt bởi các hệ thống tên lửa phòng không và máy bay tiêm kích đánh chặn MiG-31. Chính vì thế, người Mỹ đã phải bảo đảm cho B-2 khả năng thực hiện các chuyến bay thấp kéo dài.
Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Mỹ đã tiến hành điều chỉnh kịch bản sử dụng B-2. Theo đó, số lượng B-2 cũng được giảm đi so với kế hoạch ban đầu. Chính vì thế, việc thực hiện đòn tấn công vào Topol đã mất đi ý nghĩa bởi khi một số lượng Topol nào đó bị tiêu diệt (không phải toàn bộ) chắc chắn sẽ kích hoạt số còn lại. Do đó, người Mỹ không thể tấn công hạt nhân một chiều, ngay cả trong trường hợp họ đã tiêu diệt được các tên lửa cố định và các tên lửa khác thuộc bộ ba hạt nhân của Nga.
Các vệ tinh quân sự tuyệt mật KH-11 được cho là có hình dáng và kích thước tương tự kính viễn vọng không gian Hubble
Trong khi đó, Mỹ hiện chỉ có 2 vệ tinh KH-11 trên quỹ đạo. Số lượng vệ tinh như vậy không đủ để Mỹ bao quát dù chỉ là 1/60 lãnh thổ Nga, nơi triển khai các tổ hợp tên lửa Topol theo hiệp ước START 1. Một khi căng thẳng leo thang, lẽ tự nhiên là người Nga sẽ mở rộng các khu vực bố trí tên lửa.
Trước đây, việc Mỹ sử dụng B-2 trong cuộc chiến Nam Tư cũng đã bộc lộ những vấn đề về xác định mục tiêu. Thời gian để B-2 xử lý và phản ứng đối với các thông tin về mục tiêu là quá lâu. Khi B-2 bay đến khu vực mục tiêu đã định sau khi xử lý dữ liệu thì các mục tiêu đã kịp di chuyển. Việc xác định mục tiêu của B-2 cũng thường xuyên gặp sai sót.
Trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân, B-2 sẽ được sử dụng chủ yếu để tiêu diệt các mục tiêu cố định. Loại máy bay này không có khả năng thực hiện các nhiệm vụ khác do khả năng bảo đảm yếu từ các vệ tinh trên quỹ đạo và do bản thân B-2 có số lượng ít.
Không những thế, ý kiến cho rằng B-2 có thể bay “tự do” trong khu vực phòng không của Nga là hoàn toàn vô căn cứ. Thực tế việc ứng dụng B-2 cho thấy đi cùng loại máy bay “tàng hình” này là rất nhiều các loại máy bay khác như Е-3 , Е-8 , ЕА-6В và F-15. Chính vì vậy, tính năng “tàng hình” là vô tác dụng.
Người Mỹ cũng đã từng coi B-2 là máy bay tấn công (khác với ném bom). Đó là vào những năm 2000, Mỹ có tính tới khả năng sử dụng B-2 để tiêu diệt các cụm xe tăng của đối phương. Theo tính toán, mỗi lần cất cánh, B-2 có khả năng tiêu diệt tới 350 xe tăng của đối phương bằng bom có điều khiển SDB. Tuy nhiên, việc sử dụng B-2 cho nhiệm vụ này rất nguy hiểm khi nó có thể trở thành mục tiêu của tiêm kích và các hệ thống tên lửa phòng không. Cái giá của một chiếc B-2 bị bắn hạ sẽ đắt hơn toàn bộ số xe tăng mà nó tiêu diệt được, kể cả loại tăng hiện đại nhất là T-90.
F-22 bay kèm B-2 Spirit
Các chuyên gia Nga cũng đặt ra các trường hợp khi B-2 được sử dụng kết hợp với các loại máy bay khác mà Mỹ hiện có như B-52, F-22 hay B-1B.
Trong trường hợp B-2 được sử dụng kết hợp với B-1B, B-2 sẽ “khoan thủng” hệ thống phòng không bằng tên lửa AGM-88. Sau đó, B-1B sẽ tiêu diệt các mục tiêu chính bằng các loại bom đạn phi hạt nhân (không phải bom hạt nhân).
Nếu kết hợp B-2 với B-52 thì người Mỹ sẽ gặp nhiều rắc rối với B-52 bởi “cựu binh” này không có nhiều chế độ hoạt động. Còn nếu sử dụng B-2 kết hợp với F-22, người Mỹ lại gặp rắc rối do tầm bay hạn chế của F-22. Để khắc phục vấn đề này, Mỹ có thể sử dụng các máy bay tiếp liệu cho F-22, song khi đó chúng có thể trở thành bia tập bắn cho hệ thống phòng không.
Dù với phương án nào thì việc sử dụng một số lượng lớn các máy bay hộ tống và bảo đảm khi tác chiến sẽ khiến cho B-2 chỉ tương đương với một chiếc máy bay ném bom “cổ điển”. Không quân Mỹ từ chối mua thêm B-2 dù được giảm giá là minh chứng cho thấy cuối cùng họ đã nhận ra kết quả không như tính toán.
Với các hệ thống phòng không của Nga thì ngay cả với S-300 hiện nay, các máy bay “tàng hình” của Mỹ cũng không thể vượt qua, chứ chưa nói tới S-400 và các hệ thống khác.
Như vậy, xét cả về số lượng và chất lượng thì một cụm 2 chiếc B-2 không phải là bằng chứng cho thấy Mỹ chuẩn bị tấn công hạt nhân đối với Nga. Nếu có được sử dụng, B-2 cũng chỉ có thể dùng cho một kịch bản kiểu Nam Tư ở miền Đông Ukraine. Nhưng ngay cả với kịch bản này, người Mỹ cũng đối mặt với quá nhiều nguy cơ. Chính vì vậy, việc điều động B-2 tới châu Âu có thể coi là sự phô diễn lực lượng thông thường từ phía Mỹ.
Máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit
