M240 - Súng máy mạnh mẽ của quân đội Mỹ

Biến thể của FN MAG dành cho quân đội Mỹ

Đầu những năm 1950, công ty Fabrique Nationale (FN) của Bỉ đã thiết kế khẩu súng máy hạng nhẹ FN MAG với nhiều tính năng vượt trội so với những đối thủ khác. Quân đội Mỹ đưa FN MAG vào thử nghiệm với tên gọi M240 (có một vài sửa đổi so với nguyên bản) vào năm 1997.

Ban đầu, M240 được sử dụng trong lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ với vai trò súng máy lắp trên xe tăng, sau đó dần được trang bị cho các lực lượng khác trong những năm 1980 - 1990.

Tiếp đó, quân đội Mỹ đã đưa M240 vào biên chế chính thức và sản xuất khẩu súng này trong nước thông qua một nhánh của công ty FN.

Thông số lý tưởng cho một khẩu súng máy hạng nhẹ

Súng máy hạng nhẹ M240 có tổng trọng lượng 11 - 13 kg (kèm chân chống chữ V), chiều dài 1.245 mm với nòng dài 627 mm.

Súng được làm bằng thép ở hầu hết các bộ phận. Một số chi tiết của M240 giống hệt với khẩu M60 nhưng độ bền cao hơn nhiều. Nòng súng có thể được thay rất nhanh nhờ vào nút mở chốt khóa nòng nằm phía bên trái của súng.

FN trang bị cho M240 một thước ngắm cơ khí ở ngay trước báng súng và điểm ruồi ở gần đầu nòng súng. Với ray Picatinny phía trên, xạ thủ có thể trang bị cho M240 rất nhiều loại ống ngắm khác nhau.

Vài biến thể M240 được trang bị thêm ray ở 2 bên nắp bảo vệ nhiệt, giúp xạ thủ gắn thêm các phụ kiện khác. Súng cũng được bổ sung ống giảm thanh khi thực hiện một số nhiệm vụ đặc biệt.

M240 có cơ chế nạp đạn bằng khí nén với khóa nòng mở và được làm mát bằng không khí. Xạ thủ lên đạn và sẵn sàng bắn bằng cách kéo chốt lên đạn, khi đó chốt lên đạn sẽ giữ khóa nòng ở phía sau.

Trong tư thế chuẩn bị bắn thì khóa nòng mở, nằm ở phía sau, kim hỏa được cố định với bộ khóa nòng. Khi bóp cò thì khóa nòng trượt về trước khóa kín buồng đạn, đồng thời kim hỏa cũng đập vào đuôi đạn để kích nổ.

Vì sử dụng cơ cấu này nên M240 không cần phải có búa như các loại súng ổ đạn kín như AK-47 hay M16.

Một bộ phận hãm cò súng được sử dụng để điểu chỉnh cơ cấu bắn sao cho tốc độ bắn đều, chính xác và súng hoạt động ổn định.

Tuy nhiên, bắn trong tư thế khóa nòng mở dễ dẫn đến cướp cò do khóa nòng tự động trượt tới. Điều này xảy ra khi lực tác động lên khóa nòng đủ để nó vượt qua được bộ hãm cò. Chế độ khóa an toàn cũng không có tác dụng khi súng xảy ra hiện tượng này.

Để vệ sinh súng thì cần đảm bảo khóa nòng đã được kéo về sau và chốt an toàn đã bật. Khi đó mở nắp che bệ khóa nòng lên và tháo dây băng đạn còn lại ra (nếu còn), sau đó kiểm tra phía ổ đạn và khóa nòng.

Vỏ đạn còn sót lại hay các mấu nối của dây băng đạn phải được tháo bỏ, khẩu súng bây giờ được xem là đã an toàn.

Trong trường hợp vẫn còn một viên đạn bị vướng vào khóa nòng thì phải dùng que thông nòng hoặc một vật cứng để tháo viên đạn ra. Nếu không, viên đạn có thể tự phát nổ do ổ đạn quá nóng.

Nếu nòng súng và ổ đạn quá nóng thì phải đợi đến khi nguội mới được thao tác, việc cố gắng lấy viên đạn ra ngay sẽ gây nguy hiểm cho xung quanh. Một cách khác để xử lý tình huống này là mở khóa an toàn và bóp cò, bắn viên đạn còn kẹt trong ổ đạn ra.

Súng sử dụng loại đạn 7,62 x 51 mm NATO như trên các loại súng bắn tỉa tầm gần và súng máy thông dụng khác. Tốc độ bắn của M240 có thể điều chỉnh ở 3 mức: Mức 1 cho phép bắn ở tốc độ khoảng 750 phát/phút; 2 mức sau lần lượt là khoảng 850 và 950 phát/phút.

Xạ thủ điểu chỉnh tốc độ bắn bằng cách gỡ nòng súng ra, tháo nắp che và vặn bộ điều chỉnh khí phản lực nhằm thay đổi lượng khí trích nhiều hay ít. Các thao tác này thường được thực hiện trước khi ra trận bởi vì nó gây khá nhiều phiền toái.

Sơ tốc đầu đạn của M240 đạt 853 m/s với tầm bắn hiệu quả 800 m khi đứng trên giá 2 chân và 1.800 m với giá 3 chân hoặc trục xoay khi đặt trên các phương tiện cơ giới.

Khi gắn thêm các loại ống ngắm, tầm bắn hiệu quả của M240 cũng được nâng lên đáng kể. Theo nhà sản xuất, tầm bắn tối đa của khẩu súng này có thể lên tới 3.725 m.

Súng sử dụng cơ chế nạp đạn theo dây đạn tự rã M13 hoặc không tự rã DM1 (phải thay thế một số bộ phận phù hợp). Sức chứa không cố định, tùy thuộc vào chiều dài của dây đạn.

Xạ thủ nạp đạn bằng cách mở nắp che bệ khóa nòng và cho dây băng đạn vào, đóng nắp lại, và súng đã trong tư thế sẵn sàng bắn.

Nhiều biến thể và độ tin cậy cao trong sử dụng

Quân đội Mỹ cũng yêu cầu FN cải thiện M240 thành nhiều biến thể với các tính năng và mục đích sử dụng khác nhau.

M240B (trong thời gian thử nghiệm được gọi là M240E4) là biến thể súng máy hạng nhẹ tiêu chuẩn của Bộ binh và Thủy quân lục chiến Mỹ.

M240B được thiết kế với báng súng và chân chống chữ V, súng cũng có thể gắn trên boong tàu và các loại xuồng nhỏ. Súng thường được gọi là "M240 Bravo" hoặc chỉ đơn giản là "240", tuy nhiên khi viết thì vẫn là M240B.

M240C là một phiên bản của M240 gắn trên trục trên các phương tiện cơ giới. Khẩu súng này có một bộ phận nạp đạn cho người thuận tay phải trên các xe chiến đấu bộ binh M2/M3 Bradley và LAV.

Khẩu súng này cũng có thiết kế đơn giản hơn so với người tiền nhiệm, điểm dễ nhận thấy là M240C không có nắp bảo vệ nhiệt và được tiếp đạn bằng một hộp đạn đặt bên trái của súng.

M240D có thể được lắp trên máy bay trực thăng với thước ngắm trước sau và một bộ phận cò sử dụng 2 tay để bắn.

M240D cũng có thể lắp thêm Egress Package (gói phụ kiện gồm có bộ che chớp lửa đầu nòng, đầu ruồi, thước ngắm, cần mang vác, kiềng 2 chân, tay cầm), sử dụng để tăng cường hỏa lực cho phi hành đoàn khi bị bắn rơi.

M240G là phiên bản dùng trên bộ của M240. Để sử dụng trên mặt đất thì cần lắp thêm bộ Egress Package (giống M240D) cho M240G.

Phiên bản này không có nắp bảo vệ nhiệt của nòng súng, do đó nhẹ hơn M240B với trọng lượng khoảng khoảng 11,6 kg. M240G có 3 mức chỉnh tốc độ bắn, từ 650 - 950 phát/phút.

M240L (nằm trong chương trình “giảm béo” của của M240B, trước đây được gọi với tên M240E6), với trọng lượng bớt đi 2,5 kg.

M240 đã chứng tỏ là một khẩu súng máy hạng nhẹ yểm trợ hỏa lực cho bộ binh hàng đầu hiện nay với nhiều tính năng vượt trội và khả năng hoạt động bền bỉ.

M240 có thể bắn tới 26.000 phát đạn trước khi bị hỏng hóc hay phải thay thế thành phần. Đây là sự thay thế hoàn hảo cho “gà nhà” M60 trong các lực lượng của quân đội Mỹ.