M16A4 - Hậu duệ cuối cùng của dòng súng M16

Lịch sử phát triển của dòng súng M16

Sau Thế chiến thứ 2, quân đội Mỹ tiến hành thay thế khẩu súng trường M1 Garand nổi tiếng của mình bằng khẩu M14 vì các ưu điểm vượt trội như tốc độ bắn nhanh cũng như uy lực cao hơn.

Tuy nhiên, M14 chỉ thể hiện tốt vai trò của súng trường chiến đấu hoặc bắn tỉa chứ không phải một súng trường tấn công vì trọng lượng khá nặng (5,2 kg khi đầy đạn). Do đó, quân đội Mỹ đã yêu cầu một mẫu súng trường tấn công mới với những tiêu chí nhẹ và tin cậy để thay thế M14.

Năm 1958, mẫu súng trường AR-15 của nhà thiết kế Eugene Stoner thuộc công ty Armalite được đưa vào thử nghiệm và đã cho thấy hiệu quả vượt trội so với M14.

Vì lí do tài chính, Armalite đã bán thiết kế AR-15 của mình cho công ty Colt vào năm 1959. Sau đó, hãng này đã tiến hành sửa đổi khẩu AR-15 thành M16. Tuy có nhiều nhược điểm, nhưng M16 vẫn được thông qua và đưa vào sử dụng đầu tiên bởi Lực lượng không quân Mỹ.

Nguyên mẫu M16 có ốp lót tay tam giác, loa che lửa 3 nhánh. Ban đầu, bệ khóa nòng của M16 được làm nhẵn bóng và mạ chrome. Sau đó, hình thức mạ chrome bị loại bỏ và thay thế bằng thép parkerized.

Sau đó Colt tiếp tục cải tiến khẩu M16 thành M16A1 với một số sửa đổi. Thay đổi rõ rệt nhất chính là M16A1 có thêm một cần đẩy hỗ trợ giúp xạ thủ lên đạn nhanh hơn. Mẫu M16A1 hoàn chỉnh được đưa vào sản xuất trong năm 1967.

Súng cũng được thiết kế thêm một cần gạt ở trên thân để tránh việc vô tình nhấn vào nút tháo hộp tiếp đạn. Với một vài cải tiến khác, M16A1 được đánh giá tốt hơn nhiều so với M16 mà ưu điểm nổi trội chính là ít kẹt đạn hơn hẳn.

Theo thực tiễn chiến đấu của M16A1 tại chiến trường Việt Nam, Thủy quân lục chiến Mỹ đã yêu cầu Colt cải tiến mẫu súng này thành phiên bản M16A2 và nó được chính thức thông qua vào đầu những năm 1980.

Đây là phiên bản cải tiến lớn của dòng súng M16. Ngoài thay đổi về độ xoắn nòng, Colt cũng trang bị cho M16A2 một nòng dày và chịu lực tốt hơn, giúp chống bị uốn cong và cho phép bắn trong thời gian dài.

Súng cũng có thước ngắm mới với tầm ngắm từ 300 - 800 m để khai thác tối đa hiệu quả của loại đạn SS109.

M16A2 cũng có một loa che lửa mới có khả năng tránh bám bụi tốt hơn. Đặc biệt, ốp lót tay của súng được chuyển từ dạng tam giác sang dạng tròn với nhiều vân giúp cầm nắm dễ dàng hơn.

M16A2 được trang bị báng polymer có độ dài hơn phiên bản cũ 15,9 mm và vững chắc gấp 10 lần. Sau đó, báng của M16A2 được làm từ sợi thủy tinh kết hợp polymer với bên trong rỗng, là nơi chứa các phụ kiện lau chùi, sửa chữa.

Súng cũng thay thế khả năng bắn tự động hoàn toàn bằng chế độ bắn 3 viên. Theo báo cáo của Thủy quân lục chiến, chế độ bắn 3 viên là phù hợp nhất để đảm bảo hỏa lực, độ chính xác cũng như tiết kiệm đạn. Tuy nhiên, một số đơn vị lại sử dụng biến thể tự động M16A2 để đáp ứng các nhiệm vụ đặc biệt.

Một lượng nhỏ M16A2 được cải tiến thành M16A3 với khả năng chọn chế độ bắn: bán tự động, tự động và khóa an toàn. M16A3 được sử dụng chủ yếu bởi các lực lượng SEAL, Seabee và An ninh của Thủy quân lục chiến Mỹ.

Colt tiếp tục nâng cấp dòng súng M16 của mình thành khẩu M16A4, đây có thể coi là biến thể của cuối cùng với sự cải tiến mạnh mẽ và hoàn thiện nhất trong “anh em” nhà M16.

M16A4 - Khẩu súng cuối cùng và hoàn thiện nhất trong gia đình M16

M16A4 có khối lượng rỗng 3,4 kg, nặng hơn một chút so với các phiên bản M16 tiền nhiệm. Chiều dài của súng là 1.000 mm với nòng dài 508 mm, không khác biệt so với những phiên bản trước.

Phần thân chính của M16A4 được làm bằng nhôm 7075, các bộ phận như tay nắm chính, ốp lót tay và báng súng được làm bằng polymer cao phân tử.

Báng của của M16A4 tương tự như M16A2, thường được làm từ polymer cao phân tử hoặc sợi thủy tinh gia cố polymer. Cuối báng có lớp đệm cao su giúp giảm lực tác dụng vào vai xạ thủ khi bắn, đây cũng là nắp đậy khoang chứa các phụ kiện sửa chữa.

Tuy đã được cải tiến nhiều nhưng dễ bị bám bẩn và dẫn đến kẹt đạn là lỗi “kinh điển” của M16A4 nói riêng và dòng súng M16 nói chung. Vì vậy, các phụ kiện bảo trì sửa chữa súng là vô cùng cần thiết.

Các bộ phận bên trong cũng như nòng súng được làm bằng thép chống gỉ. Nòng của M16A4 được làm xoắn theo tỉ lệ 1:7 inch, giúp ổn định tối đa cho đầu đạn 5,56 mm.

Hệ thống trích khí ngắn của M16A4 vẫn không khác biệt nhiều so với các thế hệ trước. nhưng có ưu điểm là piston khí rất dễ bảo trì cũng như luồng khí nóng không tác dụng trực tiếp vào các bộ phận bên trong, giúp súng có thể bắn lâu và tuổi thọ cũng cao hơn.

Có thể phân M16A4 thành 2 loại chính với các chế độ bắn khác nhau. Phiên bản có số hiệu R0901/ NSN 1005-01-383-2872 có 3 chế độ: khóa an toàn, bán tự động và tự động hoàn toàn. Còn phiên bản R0905 có 3 chế độ là: khóa an toàn, bán tự động và 3 viên.

Theo xu hướng của các khẩu súng trường tấn công hiện đại, M16A4 cũng được trang bị hệ thống ray Picatinny hoàn chỉnh. Colt đã gỡ bỏ hoàn toàn quai xách “đặc trưng” trên M16A4 và thay vào đó là một hệ thống ray giúp súng tương thích với các loại kính ngắm hay ống ngắm chuyên dụng.

Ngoài ra, trên ốp lót tay của M16A4 cũng có thêm 3 đường ray khác giúp xạ thủ có thể trang bị cho khẩu súng này các loại phụ kiện như đèn chỉ thị laser, đèn pin, tay nắm dọc hay ống phóng lựu 40 mm M203.

M16A4 tương thích tốt với nhiều loại đạn 5,56 x 45 mm tiêu chuẩn của NATO. Sơ tốc đầu đạn của M16A4 đạt tới 948 m/s với tầm bắn hiệu quả khoảng 600 m đối với mục tiêu cá nhân và 800 m đối với mục tiêu vùng.

Súng có thể xạ kích từ 45 - 60 viên/phút ở chế độ bán tự động và 700 - 950 viên/phút khi bắn tự động hoàn toàn.

M16A4 thường sử dụng hộp tiếp đạn thép 20 hay 30 viên 5,56 mm STANAG của NATO hoặc các loại hộp tiếp đạn polymer hiện đạn hơn như của Mapul. Ngoài ra, súng cũng có thể sử dụng hộp tiếp đạn tròn Beta C-mag với sức chứa 100 viên.

Tuy trên danh nghĩa là mẫu cuối cùng của dòng súng M16, nhưng Thủy quân lục chiến Mỹ vẫn có ý định nâng cấp M16A4 trong Chương trình cải tiến sản phẩm (PIP) của mình.

Cụ thể, M16A4 được trang bị loại báng súng nhẹ, thay đổi được độ dài tương tự như của M4, chọn chế độ bắn ở cả 2 phía, cải thiện hệ thống khai hỏa cũng như điều tiết khí nén.

Hiện tại, M16A4 đang là vũ khí tiêu chuẩn của nhiều lực lượng trong quân đội Mỹ như Thủy quân lục chiến, bao gồm cả MCRD San Diego và MCRD Parris Island.