Tờ New York Times (Mỹ) đăng bài viết cho biết ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy những tay súng ly khai thân Nga tại miền Đông Ukraine chính là lính đặc nhiệm Nga.
Dưới đây là nội dung bài viết:
Trong suốt 2 tuần qua, hàng loạt tòa nhà công quyền ở các thành phố miền Đông Ukraine bị chiếm giữ bởi các tay súng vô danh, được trang bị đầy đủ và hoạt động rất chuyên nghiệp. Chính quyền Ukraine liên tục tố cáo Nga đứng sau chiến dịch xâm lược thầm lặng này, nhưng đều bị điện Kremlin bác bỏ.
Để chứng minh cho các cáo buộc của mình, Ukraine đã trưng ra nhiều hình ảnh, với sự hưởng ứng từ Nhà Trắng, cho thấy những tay súng đó chính là lính đặc nhiệm Nga. Họ được trang bị tương tự như những binh sĩ tham gia chiến dịch chiếm giữ Crimea trước đó. Một số người được nhận dạng là đã xuất hiện trong những bức ảnh khác của lực lượng đặc nhiệm Nga trong một số chiến dịch trước đây.
An ninh Ukraine cho biết đã xác định được danh tính của một lính Nga, Igor Ivanovich Strelkov, khoảng hơn 50 tuổi. Người này được cho là đã có nhiều năm hoạt động cho Cục tình báo quân đội Nga, và từng tham gia chiến dịch tại Crimea hồi tháng 2 và tháng 3 vừa qua. Hiện nay, Strelkov được cho là đang hoạt động tại thành phố Slovyansk, Đông Ukraine.
Chính phủ Nga thì quả quyết rằng mình không can dự vào các hoạt động trên, và nhân vật tên Strelkov thậm chí không hề tồn tại. Trong một cuộc phỏng vấn trực tiếp trên truyền hình thứ Năm tuần trước, Tổng thống Nga Putin khẳng định: “Tất cả đều là bịa đặt. Không hề có binh lính hay cố vấn Nga ở miền Đông Ukraine.” Những người biểu tình thân Nga cũng phủ nhận việc được binh sĩ hay đặc vụ Nga giúp đỡ.
Giới chức Mỹ và Ukraine thì cho rằng che giấu tung tích lực lượng của mình để tránh áp lực từ cộng động quốc tế là một chiến lược quen thuộc của người Nga và đã được sử dụng nhiều lần trước đó trong những cuộc xung đột tại những vùng lãnh thổ thuộc Liên Xô cũ.
John R. Schindler, một cựu nhân viên phản gián của NSA, gọi đó là một hình thái chiến tranh đặc biệt, một dạng chiến dịch phá hoại ngầm nhằm đạt mục đích chính trị mà không cần phải chính thức tuyên chiến. Trong cuộc chiến tại Chechnya năm 1994, Nga cũng từng triển khai một đoàn xe bọc thép với binh lính hóa trang như những tay súng Chechnya thân Nga. Chiến lược này càng được sử dụng nhiều hơn dưới thời ông Putin, một cựu sĩ quan KGB.
Tại thành phố Slovyansk, nơi đã nằm dưới quyền kiểm soát của phe ly khai trong trong hơn 1 tuần, những tay súng vô danh này luôn tìm cách ẩn mình trong cộng đồng dân địa phương. Nhưng đôi lúc họ vẫn để lộ phần nào về tung tích của mình, như là 1 cách ngầm cảnh báo chính phủ Ukraine rằng việc dùng vũ lực với phong trào ly khai sẽ bị đáp trả bằng sức mạnh của người Nga.
Lực lượng đang kiểm soát Slovyansk và các khu vực lân cận có thành phần rất đa dạng, từ những tay súng chuyên nghiệp bịt mặt cho đến những nhóm dân quân địa phương, hay những thanh niên mặc thường phục, trang bị dao và gậy bóng chày. Khi một phụ nữ tiếp cận với một trong số những tay súng ẩn danh tại quảng trường trung tâm thành phố và hỏi về lai lịch của người này, bà nhận được những câu trả lời mập mờ và miễn cưỡng. Ban đầu tay súng cho biết anh đến từ Nga, nhưng sau khi bị hỏi dồn, đã đính chính lại rằng anh đến từ “New Russia”, một khái niệm cũ có từ thời Sa Hoàng để chỉ một phần lãnh thổ phía nam và đông Ukraine, và vừa mới được ông Putin sử dụng lại gần đây. Khi được hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu quân đội Ukraine tấn công, người này trả lời: “Chúng tôi sẽ cầm cự trong 24 giờ, và sau đó, 1 triệu quân sẽ được gửi đến đây”.
Khi một đoàn xe bọc thép Ukraine tiến đến gần thành phố, nhưng sau đó nhanh chóng đầu hàng vào hôm thứ Tư tuần trước, một nhóm các tay súng ẩn danh này xuất hiện và phong tỏa khu vực đó trong vài giờ. Một vài người trong số đó tự nhận mình là người Nga khi trò chuyện với những người dân địa phương thân Nga đang tập trung ở đó. Họ cho phép người dân chụp hình chung với mình, và thậm chí còn lái biểu diễn một chiếc xe bọc thép theo yêu cầu của đám đông.
Tướng Philip M. Breedlove, Tư lệnh tối cao NATO tại châu Âu viết: “Rất khó có thể tưởng tượng việc một nhóm vũ trang tự phát của người dân miền Đông bất ngờ xuất hiện và nhanh chóng chiếm chính quyền một cách có hệ thống. Khả năng này không thể xảy ra. Những gì đang diễn ra ở miền Đông là một chiến dịch quân sự được lên kế hoạch và tổ chức tốt, chúng tôi tin rằng có bàn tay của người Nga ở đây.”
Tuy nhiên, những bằng chứng của tướng Breedlove hầu hết mang tính suy đoán: những tay súng này được trang bị vũ khí và quân trang tương tự lính đặc nhiệm Nga, cách họ sử dụng vũ khí thành thạo, phối hợp nhịp nhàng cho thấy đây là một đội quân chuyên nghiệp, được huấn luyện kỹ lưỡng… Ngay cả tướng Breedlove cũng thừa nhận nếu chỉ dựa vào từng chứng cứ riêng lẻ thì chưa nói lên được điều gì, nhưng nếu tổng hợp lại thì chúng rất thuyết phục.
Bên cạnh đó, nghi ngờ về sự dính líu của Nga càng có cơ sở khi chính ông Putin hồi tuần trước đã thừa nhận rằng Nga đứng sau việc chiếm các tòa nhà công quyền ở Crimea và bao vây các căn cứ quân đội Ukraine tại đây, sau một thời gian dài phủ nhận việc này. Ông nói: “Tất nhiên là quân đội Nga có hỗ trợ lực lượng dân quân tại Crimea.”
Những bằng chứng trực tiếp liên kết Nga với phong trào ly khai ở Ukraine nằm trong những bức ảnh mà chính phủ Ukraine cung cấp cho Tổ chức an ninh và hợp tác Châu Âu OSCE. Chúng bao gồm hình chụp 1 tay súng tại thành phố Slovyansk, và những bức ảnh dường như về cùng 1 người tại Crimea. Một số tay súng khác ở Slovyansk được cho là có mặt trong một bức ảnh chụp chung ở Nga của một đơn vị trinh sát.
Ngoài ra, còn có một tay súng để râu được chụp ở Slovyansk ngày 14/04 với quân phục không có phù hiệu. Người này cũng xuất hiện trong 1 bức ảnh khác được chụp cách đây 6 năm trong cuộc chiến Gruzia, nhưng với phù hiệu của đặc nhiệm Nga bên vai trái.
Còn về nhân vật ‘Strelkov’ được nhắc đến ở trên, cơ quan an ninh Ukraine tuy không có hình thật, nhưng cũng đã công bố một bức phác họa khuôn mặt của người này, cùng với bản ghi âm một cuộc điện đàm được cho là giữa các đặc vụ Nga, trong đó có Strelkov, và cấp chỉ huy ở Moscow.
Nội dung cuộc nói chuyện xoay quanh việc cung cấp vũ khí, thiết lập các điểm kiểm soát, và phòng thủ các vị trí đã chiếm được. Người chỉ huy, lo ngại trước việc vai trò của Nga có thể bị lộ, yêu cầu các thuộc cấp của mình không được tiết lộ thân phận. Người này cũng ra lệnh tìm một người Ukraine với giọng địa phương để trả lời phỏng vấn của truyền hình Nga. Viên chỉ huy đặc biệt nhấn mạnh rằng nội dung cuộc trả lời phỏng vấn phải cho thấy những người thân Nga chỉ muốn được tăng thêm quyền tự trị từ chính quyền trung ương.
Theo nhận định của các chuyên gia quân sự, các hoạt động hiện nay của Nga diễn ra rất trơn tru, cho thấy nó đã được lên kế hoạch dài hạn từ lâu. Jacob W. Kipp, một chuyên gia về quân sự Nga, nhận xét: “Người Nga có những đơn vị chuyên trách rất hiệu quả cho loại nhiệm vụ này. Họ không xem sự hiện diện của thường dân là một trở ngại, mà được huấn luyện để có thể tận dụng điều này và hoàn thành nhiệm vụ”.
Lực lượng ly khai thân Nga chặn xe bọc thép của Ukraine
