Vụ tấn công toàn quyền Mỹ ở Iraq
Tháng 12/2003, toàn quyền Mỹ tại Iraq lúc đó, Paul Bremer, vừa gặp Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld tại sân bay Baghdad. Bremer rời sân bay lúc gần nửa đêm và quay về lại tư dinh tại Vùng Xanh. Đoàn xe hộ tống bao gồm 2 chiếc Humvee bọc thép dẫn đầu, 3 chiếc SUV dân sự bọc thép, trong đó Bremer ngồi trong chiếc ở giữa. Khoá đuôi là 2 chiếc Humvee thông thường. Bên trên là 2 trực thăng với lính bắn tỉa.
Bremer và trợ lý của mình đang trao đổi về công việc khi một quả bom tự tạo phát nổ, xé tung lốp xe của chiếc Humvee bọc thép đi đầu. Nhiều loạt đạn AK hướng về đoàn xe. Cửa sổ hông xe của Bremer bị trúng đạn, lớp kính chống đạn bảo vệ các hành khách bên trong. Nhưng khung cửa phía sau bị vỡ tung do sức ép của vụ nổ, và Bremer có thể nghe tiếng đạn rít qua khung cửa trống. Đoàn xe mở hết tốc lực chạy về phía Vùng Xanh.
Đây là vụ tấn công có tổ chức đầu tiên nhắm vào quan chức Mỹ cao cấp nhất tại Iraq. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, rất ít người biết rằng những người tham gia bảo vệ Bermer là nhân viên của một công ty tư nhân thay vì của cơ quan an ninh hay quân đội. Blackwater, cái tên không lâu sau đó trở nên rất nổi tiếng, hay tai tiếng, tiêu biểu cho một loại hình lính đánh thuê mới, thường được gọi là các công ty an ninh tư nhân. Và cuộc chiến tại Iraq là thời điểm bùng nổ của các công ty như Blackwater.
Khách hàng đắt giá
Blackwater giành được hợp đồng bảo vệ an ninh cá nhân cho Paul Bremer vào tháng 8/2003 với trị giá 27,7 triệu USD. Vào thời điểm đó, Paul Bremer là một trong mục tiêu bị đe dọa nhất thế giới. Mật vụ Mỹ, cơ quan chịu trách nhiệm bảo vệ Tổng thống Mỹ, cũng tỏ ra bối rối trước nhiệm vụ khó khăn này. Trong khi đó, trưởng nhóm an ninh của Blackwater, Frank Gallagher, từng là trưởng nhóm vệ sĩ của Henry Kissinger khi Bremer còn đang là trợ lý cho Kissinger. Do đó Gallagher nhận được sự tin tưởng hoàn toàn từ Bremer.
Hợp đồng bảo vệ Bremer giúp Blackwater tiếp tục giành được nhiều hợp đồng lớn khác, bao gồm việc bảo vệ cho các quan chức ngoại giao Mỹ tại Iraq. Bộ Ngoại giao Mỹ có cơ quan an ninh riêng phụ trách nhiệm vụ này. Tuy nhiên tình hình tại Iraq khi đó quá nguy hiểm, buộc họ phải trông cậy vào Blackwater, vốn thường tuyển chọn nhân viên là cựu thành viên của các lực lượng đặc nhiệm như SEAL, Delta Force…
Blackwater thường tự hào rằng chưa từng có khách hàng nào của họ bị mất mạng, mặc dù đã có vài chục nhân viên của Blackwater thiệt mạng trong nhiều cuộc tấn công khác nhau. Tuy nhiên, cái giá phải trả cho ‘thành tích’ đó không chỉ bao gồm nhân viên của chính Blackwater mà đôi lúc là cả dân thường Iraq.
Giết nhầm hơn bỏ sót
Đối với Blackwater, việc đảm bảo an toàn cho khách hàng là ưu tiên duy nhất. Đối với một cơ quan an ninh nhà nước, nếu mục tiêu bảo vệ bị thương hay thiệt mạng, thì một vài người có thể bị kỷ luật, hay sa thải. Nhưng với một công ty tư nhân như Blackwater, điều này có thể đồng nghĩa với phá sản. Điều này dẫn đến việc Blackwater có thể sử dụng mọi biện pháp cần thiết, miễn là bảo đảm được an toàn cho khách hàng của mình.
Blackwater thường sử dụng những đoàn xe đông đảo, hoả lực mạnh, di chuyển với tốc độ cao, bất chấp luật giao thông. Những hành động này khiến Blackwater hay những công ty tương tự thành cái gai trong mắt người dân Iraq. Không những vậy, Bremer còn gần như cho Blackwater và các công ty an ninh khác quyền miễn trừ cho mọi hành động của mình. Nhân viên của Blackwater không ngần ngại sử dụng vũ lực, đôi lúc quá mức cần thiết.
Tháng 5/2004, phát ngôn viên toà đại sứ Mỹ tại Iraq lúc đó là Robert J.Callahan vừa kết thúc thời gian công tác của mình, và đang đi chào tạm biệt các cơ quan báo chí quanh Baghdad. Cũng như nhiều viên chức ngoại giao Mỹ khác, việc bảo vệ Callahan được giao cho Blackwater.
Đoàn xe 5 chiếc chở Callahan di chuyển với tốc độ nhanh qua khu vực quận Masbah, nơi tập trung nhiều công sở và cửa hàng. Cùng lúc đó, tài xế Nouri Hattab đang chở theo 2 hành khách trên chiếc taxi. Hattab nhìn thấy đoàn xe của Callahan di chuyển ra từ đường nhánh cắt ngang đường đi của mình. Hattab vừa cho xe chạy chậm lại, cách đoàn xe khoảng 20m thì một loạt đạn vang lên, xuyên qua nóc chiếc taxi. Hattab bị trúng 1 viên vào vai, 1 trong 2 hành khách bị trúng đạn vào ngực và thiệt mạng.
Đỉnh điểm của những hành động “giết nhầm hơn bỏ sót” khiến Blackwater trở thành cái tên bị đặc biệt căm ghét ở Iraq là ngày 16/9/2007, 6 nhân viên của công ty này đã xả súng giết chết 17 dân thường và làm bị thương 20 người khác trong khi bảo vệ một đoàn xe của Bộ Ngoại giao Mỹ di chuyển qua quảng trường Nisour ở thủ đô Baghdad. Sau vụ này, Blackwater đã bị treo giấy phép hoạt động ở Iraq một thời gian và một số nhân viên của họ phải ra tòa vì với tội danh ngộ sát.
Lính đánh thuê lương cao bằng tướng
Blackwater là công ty được biết đến nhiều nhất, nhưng không phải là công ty an ninh duy nhất ở Iraq. Thời điểm Paul Bremer nhận nhiệm sở tại Iraq là một bước ngoặt quan trọng không chỉ cho Blackwater, mà cho cả các công ty an ninh tư nhân khác nói chung. Bremer là một người ủng hộ chủ trương tư nhân hóa các hoạt động an ninh, quân sự.
Bên cạnh đó, lúc này Bremer đang cần thu hút các công ty nước ngoài đầu tư vào Iraq, đặc biệt là ngành dầu khí. Tuy nhiên, với tình hình an ninh như tại Iraq, cách duy nhất là cho phép các tập đoàn này thuê lực lượng an ninh của riêng mình.
Thời điểm đó, còn có hàng chục công ty an ninh tư nhân khác tràn vào Iraq, như Control Risks Group, DynCorp, Erinys, Aegis, ArmorGroup, Hart, Kroll…Những công ty này cung cấp dịch vụ an ninh cho các cơ quan nước ngoài, chính phủ Iraq, cơ sở sản xuất dầu mỏ, thậm chí là vệ sĩ riêng cho các nhà báo quốc tế.
Nhu cầu tuyển dụng lớn đẩy mức tiền lương trung bình từ 300 USD lên 600 USD một ngày. Trong một số trường hợp, con số này có thể lên đến 800 USD, tương đương với mức thu nhập trung bình của một sĩ quan cấp tướng trong quân đội Mỹ. Nhiều người đã so sánh Iraq giống như một ‘con sốt vàng’ đối với các công ty an ninh tư nhân.
