Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc thường được ví là “khách sạn nổi” vì chưa có khả năng tác chiến lại thường được chăng đèn, kết hoa sặc sỡ.
Vừa qua, Ủy ban hải quân Hoa Kỳ đã tổ chức một hội nghị với nội dung chính là chiến lược và ý đồ trên biển của Trung Quốc, trong đó xoáy sâu vào các vấn đề: Trong tương lai Trung Quốc sẽ sử dụng lực lượng hải quân và các lực lượng vũ trang trên biển khác như thế nào?
Hiện nay, Trung Quốc không ngừng xây dựng lực lượng hải quân hùng mạnh cả về quy mô và chất lượng và chắc chắn sẽ không dừng lại ở đây. Họ đang phát triển đồng thời nhiều loại năng lực khác nhau, vừa phục vụ cho những nhiệm vụ khẩn cấp, vừa đáp ứng những yêu cầu lâu dài. Trên thực tế, ở một số mặt, họ đã có những thành công nhất định với nhiều hướng phát triển khác nhau.
Một trong những thành công của Bắc Kinh là phát triển lực lượng an ninh trên biển theo hướng dân sự hóa. Các lực lượng này nhanh chóng mở rộng về cơ cấu và số lượng tàu thuyền, đặc biệt là các tàu thuộc lực lượng hải quân chuyển sang.
Lực lượng này được mệnh danh là hạm đội “Hải quân 2”, chịu trách nhiệm giải quyết các sự vụ trên biển, đối phó với tàu thuyền chấp pháp phi vũ trang của các nước xung quanh.
Lực lượng này đã hoạt động tương đối có hiệu quả trên biển Đông và Hoa Đông, khả năng đối chọi với hải quân Nhật và thậm chí còn mạnh hơn hải quân một số nước có tranh chấp trên biển Đông, được Trung Quốc coi là “Bộ đội tuyến 1” trên biển. Trong xung đột với Philippines tháng 5/2012, ý đồ và xu hướng triển khai lực lượng này đã bộc lộ rất rõ nét.
Các tàu khu trục lớp 052C và 052D của Trung Quốc có khả năng phòng không hạm rất yếu kém
Tuy đã đạt được một số thành công nhưng con đường phát triển của hải quân Trung Quốc đang có những chệch choạc về định hướng, đặc biệt là họ đang tiến hành những chiến lược chẳng giống ai dẫn đến lực lượng hải quân phát triển theo hướng tự phát, chỉ chăm chăm tăng thêm số lượng mà không xác định được đâu là điểm yếu của mình, cái gì là mục tiêu ưu tiên phát triển hàng đầu.
Về tàu ngầm thì kế hoạch phát triển phân tán, mạnh về lượng, yếu về chất và không có định hướng dài hơi, đặc biệt là trên 2 lĩnh vực động cơ hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Khả năng phòng không hạm đội còn quá yếu, lạc hậu hàng chục năm so với phương Tây; số lượng tàu chiến cỡ lớn ít ỏi; hàng không mẫu hạm có cũng như không.
Nói tóm lại, hải quân Trung Quốc còn cần rất nhiều thời gian và sức lực để phát triển một hạm đội hải quân đủ mạnh, có năng lực tác chiến toàn diện.
