Tổ hợp tên lửa chống tăng RBS-56 BILL (Bofors Infantry Light and Lethal) ra đời do Lục quân Thụy Điển có nhu cầu trang bị cho các tiểu đoàn bộ binh của mình các tổ hợp tên lửa chống tăng mang vác với khả năng tiêu diệt mục tiêu hiệu quả trước xu thế ngày càng xuất hiện nhiều loại xe tăng hiện đại. Ngoài ra, tổ hợp còn được yêu cầu bảo đảm khả năng tích hợp trên các loại xe chiến đấu, sử dụng trong bất kỳ thời gian nào (ban ngày lẫn ban đêm) và hoạt động hiệu quả trên các điểm treo của trực thăng.
Tổ hợp tên lửa chống tăng tự hành trên cơ sở RBS-56 BILL
Công ty Bofors đã chế tạo tổ hợp tên lửa chống tăng có khả năng tiêu diệt mục tiêu một cách hiệu quả không phải nhờ vào việc tăng đường kính hay trọng lượng tên lửa mà nhờ vào giải pháp sơ đồ thiết kế khác thường. Theo đó, hướng hoạt động của luồng xuyên lõm đầu đạn lệch so với trục dọc tên lửa 300 và quỹ đạo bay của tên lửa khi dẫn hướng cao hơn đường ngắm bắn 60 - 100 cm. Như vậy, tên lửa sẽ tránh va chạm với các chướng ngại vật trên đường bay và bảo đảm tiêu diệt xe tăng từ phía trên.
Việc ứng dụng giải pháp sơ đồ thiết kế này cho khả năng tấn công vào phía dễ bị “tổn thương” nhất của xe tăng như nắp tháp pháo hoặc vỏ giáp phía thân trên; nâng cao đáng kể hiệu quả của đầu đạn khi bắn vào bên sườn xe tăng; nâng cao xác suất tiêu diệt xe tăng từ lượt bắn đầu tiên; bảo đảm khả năng tiêu diệt mục tiêu trong hầm khi mà trong trường ngắm bắn của xạ thủ chỉ xuất hiện một phần nhỏ tháp pháo xe tăng và tiến hành phóng tên lửa từ hầm trú ẩn khi quan sát thấy mục tiêu…
Tên lửa của tổ hợp RBS-56 BILL
Tổ hợp tên lửa chống tăng BILL gồm 3 thành phần chính: ống phóng lắp đặt trên giá 3 chân có thể điều chỉnh độ cao, các tên lửa trong ống phóng và thiết bị ngắm bắn. Tổ hợp được chế tạo theo kiểu tên lửa vác vai và điều hành bởi kíp chiến đấu gồm 3 người. Khi thay đổi vị trí bắn, chỉ cần 2 người là có thể di chuyển tổ hợp, trong đó 1 người mang ống phóng riêng với thiết bị ngắm, một người mang 2 quả tên lửa, nếu di chuyển ở cự ly ngắn thì chỉ cần 1 người. Chuyển tổ hợp từ trạng thái mang vác sang chiến đấu chỉ mất 15 giây và sau 5 giây tiếp theo có thể phóng tên lửa. Việc ngắm bắn và hướng ống phóng theo góc phương vị và góc tà được thực hiện với sự hỗ trợ của 2 tay cầm. Tên lửa rời ống phóng bởi lực đẩy của máy sinh khí, một phần khí phụt lại từ ống phóng làm giảm lực giật. Sau khi tên lửa ra khỏi ống phóng, cánh và bánh lái với bộ truyền động điện từ mở ra, động cơ hành trình không khói khai hỏa. Sau khoảng 100 m, đầu nổ bắt đầu kích hoạt. Khi bay, tên lửa thực hiện chuyển động xoay liên tục.
Tên lửa được trang bị đầu nổ tiếp xúc (để kích nổ đầu đạn thì cần phải tiếp xúc trực tiếp) và đầu đạn mới với đầu nổ phi tiếp xúc phản ứng các mục tiêu kim loại nhằm bảo đảm đầu đạn nổ khi bay trên mục tiêu. Để nâng cao khả năng chống nhiễu, tên lửa được trang bị các diot laser có khả năng phát xạ mã hóa khác nhau đối với mỗi tên lửa. Sự phát xạ của các diot laser thực tế không thể chế áp và mã hóa khác nhau đối với mỗi tên lửa có tác dụng ngăn chặn sự tác động ảnh hưởng lẫn nhau giữa các tên lửa khi bay, cho phép tiến hành phóng và dẫn hướng 2 tên lửa, thậm chí đồng thời trong trường quan sát của 2 thiết bị ngắm bắn.
Sơ đồ tiêu diệt xe tăng bằng tổ hợp RBS-56 BILL
Tổ hợp BILL được trang bị hệ thống dẫn hướng bán tự động theo đường quan sát (SACLOS), việc truyền mệnh lệnh chỉ huy theo dây dẫn được cải tiến hiện đại hơn so với các hệ thống dẫn hướng khác của các tổ hợp tương tự. Trong hệ thống dẫn hướng sử dụng bộ vi xử lý nâng cấp khả năng xử lý tín hiệu. Tên lửa được dẫn hướng đến mục tiêu ngay lập tức sau khi phóng, theo đó bảo đảm xác suất cao trúng mục tiêu ở cự ly ngắn và các mục tiêu cơ động với tốc độ cao.
Tên lửa của tổ hợp BILL được bố trí trên container vận chuyển-phóng, có chiều dài 900 mm, đường kính thân 15 0mm. Đầu nổ tiếp xúc và động cơ hành trình bố trí ngay tại phần đầu tên lửa, đầu đạn và đầu nổ hỗn hợp phi tiếp xúc bố trí ở khoang giữa. Đầu nổ phi tiếp xúc được kích hoạt chính xác khi tên lửa bay trên mục tiêu, bảo đảm khả năng xuyên thép tối đa bằng đầu đạn lõm.
Tên lửa với container phóng khi vận chuyển có trọng lượng 20 kg, còn trong trạng thái chiến đấu (không bao gồm giảm xóc) là 18 g. Ở phía sau container phóng bố trí động cơ, có khả năng phóng tên lửa với tốc độ ban đầu 72 m/s. Cách trắc thủ một vài mét là động cơ hành trình (động cơ làm việc khoảng 2 giây và đẩy tên lửa đến vận tốc 250 m/s). Ở cự ly 400m cách ống phóng, động cơ hành trình ngừng làm việc (sau khi cháy hết nhiên liệu) và ở đoạn đường còn lại tên lửa bay theo quán tính. Khi bay tên lửa được ổn định theo độ nghiêng và đồng thời đầu đạn hướng xuống dưới.
Hệ thống ngắm bắn của RBS-56 BILL
Thiết bị ngắm bắn ban ngày với kênh quang học có thể tháo rời dùng để theo dõi mục tiêu, xác định độ nghiêng của tên lửa so với đường quan sát và điều chỉnh mệnh lệnh dẫn hướng truyền đến tên lửa theo đường liên lạc dây dẫn.
Thiết bị ngắm bắn được trang bị các bộ lọc bảo vệ trước các loại tia laser làm hạn chế việc nhận năng lượng của mắt trắc thủ đến trị số an toàn. Bao gồm cả nắp bảo vệ, thiết bị ngắm bắn ban ngày có trọng lượng 5,9 kg, độ phóng đại 7 lần, trường quan sát 110 x 70 millirad. Thiết bị ngắm bắn ban đêm là một khối độc lập, được gia cố cố định phía trên thiết bị ngắm bắn ban ngày thông thường.
Tổ hợp tên lửa chống tăng RBS-56 BILL tiêu diệt mục tiêu
