Bí mật về sự ra đời của tiêm kích bom Hải quân Nga (P1)
Những chiếc Su-24 đầu tiên chỉ được sản xuất với số lượng nhỏ cho mục đích thử nghiệm, sau đó máy bay tiếp tục được chỉnh sửa, cải tiến theo phản hồi của các phi công ví dụ như bình nhiên liệu to hơn để tăng tầm hoạt động, dù hãm được thiết kế lại… Những thay đổi trên đã làm tốc độ của Su-24 giảm từ Mach 2,18 xuống Mach 1,35.
Khả năng phòng vệ của Su-24 đời đầu dựa vào hệ thống rađa tích hợp, thiết bị cảnh báo tên lửa nâng cấp cũng như hệ thống gây nhiễu. Phương Tây mù mờ về thông tin loại máy bay mới này của Liên Xô, chỉ đến khi Liên Xô biên chế Su-24 cho các đơn vị đóng ở Đông Đức năm 1979, khi đó máy bay Su-19 (theo như NATO nghĩ) mới trở nên rõ ràng hơn.
Su-24 với cần tiếp dầu ở đầu máy bay
Ra đời để phục vụ cho đến ngày nay
Su-24 có chiều dài 24,6 m; rộng 17,64 m và cao 6,19 m; trọng lượng rỗng của 22,3 tấn trong khi trọng lượng cất cánh tối đa là 39,7 tấn. Su-24 có thể mang theo một lượng bom đạn ấn tượng do kích cỡ máy bay khá “to xác”. Thiết kế cánh cụp-cánh xòe cho kết quả sải cánh dài 10,3 m khi cụp lại tối đa và 17,5 m khi xòe ra hết cỡ, giúp máy bay có thể linh động thay đổi để tối ưu tùy theo nhiệm vụ.
Su-24 Fencer bản MK trang bị một pháo hàng không GSh-6-23M 6 nòng cỡ 23 mm với khoảng 500 viên đạn, nhưng vũ khí chính của Su-24 là kho bom, tên lửa phong phú. Máy bay có thể mang 4 tên lửa Kh-23 Kerry dẫn đường bằng radio, hoặc 4 tên lửa Kh-25ML Karen, hoặc 2 tên lửa diệt rađa Kh-28 Kyle, Kh-58 Kilter, Kh-31A/P Krypton, ngoài ra trong kho vũ khí của Su-24 còn có tên lửa đối đất Kh-29 Kedge và Kh-59 Kingbolt. Cùng với tên lửa thì bom thông minh cũng được sử dụng trên Su-24 với loại KAB-500 cả 2 phiên bản dẫn đường bằng TV hoặc laser.
Các loại vũ khí trang bị cho Su-24
Ngoài vũ khí “thông minh” thì Su-24 còn có thể mang tất cả những chủng loại bom thông thường của Quân đội Liên Xô, cũng như các loại rocket S-5 55 mm, S-8 80 mm, S-13 120 mm, pod pháo hàng không, thậm chí cả bom nguyên tử TN-1000, TN-1200. Để tự vệ Su-24 có thể mang 2 tên lửa đối không tầm ngắn R-60 hoặc R-73. Tổng khối lượng vũ khí mà Su-24 có thể mang theo là 8 tấn, trang bị trên 8 (sau này là 9) mấu cứng của máy bay (4 mấu cứng trên cánh còn lại ở trên thân).
Phiên bản Su-24MK xuất khẩu trang bị 2 động cơ Saturn/Lyulka AL-21F-3A giúp máy bay đạt tốc độ tối đa 1300 km/h (Mach 1,07) ở độ cao thấp và Mach 2.240 km/h ở độ cao thích hợp. Bán kính chiến đấu của Su-24 là khoảng 560 - 1.250 km tùy khối lượng vũ khí mang theo hoặc tầm bay tối đa 3.800 km, trần bay của Su-24 đạt 17.000 m.
Những chiếc Su-24 ban đầu liên tục được cải tiến, trong đó Fencer-A là phiên bản đầu tiên của Su-24 được biết đến bởi NATO, Fencer-B là bản chỉnh sửa một chút phần đuôi còn Fencer-C là mẫu cải tiến hệ thống chế áp/gây nhiễu, tuy nhiên nhà sản xuất Sukhoi chỉ đơn giản gọi chúng là Su-24. Nói chung Su-24 giai đoạn này được đánh giá bay nhanh và ổn định ở độ cao thấp, tải trọng vũ khí mang theo ấn tượng nhưng hệ thống điện tử trên khoang không hiện đại cho lắm nếu so với máy bay phương Tây.
Su-24MR bản trinh sát
Một phiên bản nâng cấp mới nhanh chóng ra đời, đó là Su-24M (Fencer-D) gia nhập biên chế năm 1983. SU-24M tích hợp hệ thống thả mồi bẫy gây nhiễu rađa, tên lửa tầm nhiệt, thiết bị chỉ thị/đo xa laser Kaira-24 để dẫn đường cho vũ khí độ chính xác cao thay cho hệ thống ngắm quang-điện nguyên thủy, giúp tăng tầm dẫn bắn vũ khí thông minh, hệ thống tiếp nhiên liệu trên không để tăng tầm hoạt động, thân máy bay được kéo dài thêm khoảng 0,7 m với mũi chứa rađa được chỉnh sửa lại, lắp thêm 1 mấu cứng gắn vũ khí cho máy bay. Nhưng có lẽ nâng cấp đáng giá nhất ở Su-24M là lắp đặt mới hệ thống điều khiển hỏa lực tên gọi PNS-24 “Tiger” NS, hệ thống phòng thủ chủ động Karpaty trong đó có các thiết bị cảm biến nhiệt Mak.
Su-24MK là phiên bản đơn giản hóa để xuất khẩu của Su-24M vì giữa những năm 1980 cục thiết kế Sukhoi được lệnh chuẩn bị một phiên bản Su-24 để cung cấp cho các đồng minh Arập vốn có truyền thống “thất thoát số lượng lớn vũ khí vào tay đối phương”. Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên tiến hành ngày 30/5/1987 với mẫu thử có tên gọi T6-MK và Su-24MK chính thức được xuất khẩu ngày 17/5/1988. Ở Su-24MK hệ thống điện tử mới nhất bị lược bỏ, không có thiết bị nhận diện địch-ta cũng như hệ thống vũ khí đa dạng như phiên bản của Không quân Liên Xô. Máy tính trên Su-24MK chỉ là dòng TsVM-24, máy bay đã được xuất khẩu tới Iraq, Iran, Algeria, Libya và Syria.
Su-24 của Không quân Iran
Mẫu Su-24MR (Fencer-E) là phiên bản trinh sát vì lúc đó Liên Xô nhận thấy sự cần thiết phải thay thế các máy bay trinh sát đời cũ. Su-24MR bỏ đi hệ thống rađa công kích Orion-A cũng như thiết bị chỉ thị mục tiêu laser, pháo hàng không 23 mm, thay vào đó là các thiết bị quan sát nhiệt, TV cũng như camera toàn cảnh. Hệ thống trinh sát tên gọi BKR-1 được Liên Xô tuyên bố hiện đại nhất lúc đó với khả năng hoạt động trong mọi thời tiết, cả ngày lẫn đêm và cho chất lượng ảnh chụp cực cao.
Su-24MP (Fencer-F) lại là phiên bản tác chiến điện tử chính thức hoạt động từ năm 1983, có thể dễ dàng nhận ra biến thể nhờ các anten nhô ra. Su-24MP vẫn giữ lại pháo hàng không 23 mm và có thể trang bị tên lửa đối không để tự vệ bên cạnh các cảm biến, camera quan sát, thiết bị truyền dữ liệu thời gian thực.
Rađa Orion của Su-24
Hiện nay, Nga là quốc gia sử dụng Su-24 nhiều nhất với khoảng 400 - 500 chiếc phục vụ trong lực lượng không quân và hải quân. Đã có chương trình Su-34 để thay thế cho Su-24 nhưng hiện tại số lượng Su-34 đã sản xuất là quá ít so với Su-24 đang phục vụ nên trong tương lại gần đây vẫn là loại máy bay cường kích tiền tuyến chủ lực của Quân đội Nga.
Máy bay cường kích Sukhoi Su-24
