Trong 2 ngày liên tiếp, các báo và các hãng thông tấn lớn của Nga như Kommersant, Interfax-AVN đều đồng loạt đưa tin Việt Nam có thể sẽ sớm ký hợp đồng đặt mua khoảng 12 chiếc Su-35 tiên tiến trị giá tới 1 tỷ USD để hiện đại hóa Không quân tiêm kích.
Mua Su-35, Việt Nam huấn luyện bằng máy bay gì?
Như đã biết, trước đây Liên Xô (Nga sau này) khi phát triển các dòng máy bay chiến đấu 1 chỗ ngồi bao giờ cũng phát triển đồng bộ thêm một phiên bản máy bay huấn luyện chiến đấu 2 chỗ ngồi.
Điển hình là Su-27 1 chỗ ngồi đi kèm với Su-27UB 2 chỗ ngồi hay MiG-29 đồng hành cùng MiG-29UB.
Tuy nhiên, có một điều đáng lưu tâm là hiện nay Nga đã phát triển thành công và sản xuất loạt lớn tiêm kích đa năng Su-35 là loại 1 người lái nhưng lại không phát triển một dòng máy bay huấn luyện 2 người lái như Su-35UB chẳng hạn, mà Nga lại dùng Su-30M2.
Do vậy, nếu Việt Nam mua Su-35 thì sẽ huấn luyện chuyển loại phi công như thế nào? Với phi công chuyển loại lần đầu lên Su-35 thì đã đi một nhẽ, họ có thể được sang Nga đào tạo từ đầu, bay tốt, hoàn thành khóa học mới về nước.
Tuy nhiên, khi về nước lại có một bài toán mới đặt ra là trong quá trình huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu với nhiều khoa mục khác nhau, đòi hỏi phải có một loại máy bay huấn luyện 2 chỗ ngồi để các giáo viên bay truyền thụ kinh nghiệm, kiến thức cho phi công trẻ.
Xa hơn nữa là ta chủ động, tự đào tạo được phi công và nhất là chống được giãn cách bay, không thể một chốc một nhát mà cử phi công sang Nga học bay lại, như thế rất tốn kém. Vậy bài toán này sẽ được giải thế nào?
Sẽ chẳng có gì ngạc nhiên nếu Việt Nam không những mua Su-35 mà còn mua luôn Su-30M2. Vì đây là loại máy bay huấn luyện 2 chỗ ngồi được Nga phát triển để huấn luyện phi công Su-35.
Chiếc Su-30M2 sơn cở Việt Nam và một số nước khác.
Cặp bài trùng hoàn hảo
Quả thật, không thể tuyệt vời hơn nếu Việt Nam mua cùng lúc cả Su-35 và tiêm kích huấn luyện 2 chỗ ngồi Su-30M2 (đôi khi còn được gọi không chính thức là Su-35UBM).
Việc mua Su-30M2 thậm chí còn là phương án cực kỳ hoàn hảo, không chỉ dùng để huấn luyện phi công Su-35 mà bản thân nó cũng là một mẫu máy bay tiêm kích xuất sắc. Tại sao lại có thể nói như vậy?
Đơn giản là vì Su-30M2 chính là hiện thân đẳng cấp cao của tiêm kích đa năng Su-30MK2 mà Việt Nam đang sử dụng. Chúng là anh em song sinh của nhau, kích thước gần như y hệt, chỉ có điều Su-30M2 có hệ thống điện tử hàng không tiên tiến hơn.
Do được phát triển để huấn luyện phi công Su-35, Su-30M2 có thể được lắp radar N035 Irbis-E và động cơ điều khiển lực đẩy véc tơ 2D (AL-31FP) hoặc 3D (AL-41F). Nhờ vậy, nó có khả năng không chiến và tính năng thao diễn không hề thua kém Su-35.
Đáng lưu ý, cả 3 máy bay Su-30MK2, Su-30M2 và Su-35 đều có cùng "mẹ" đó là Liên hiệp sản xuất máy bay Komsomolsk-on-Amur (KnAAPO) vốn đang là đối tác rất thân thiết của Không quân Việt Nam.
Thế nên, nếu Việt Nam không dừng ở chỗ mua kèm Su-30M2 để huấn luyện phi công Su-35 mà còn mua thêm nhiều máy bay phiên bản 2 chỗ ngồi này để trang bị cho các trung đoàn không quân tiêm kích là điều hoàn toàn hợp lý.
Tiêm kích Su-30M2 của Nga.
Thứ nhất, dùng để huấn luyện tiêm kích Su-35. Điều này thì rõ rồi.
Thứ hai, có thêm dòng máy bay mạnh mẽ, hiện đại mà phi công Việt Nam đã làm quen từ lâu, tính năng bay của nó họ không lạ gì. Bây giờ họ chỉ phải làm quen với hệ thống điện tử hàng không và một số thiết bị mới. Qua đó, rút ngắn đáng kể công tác đào tạo chuyển loại.
Thứ ba, cùng nhà máy sản xuất, nên việc bảo đảm kỹ thuật, sửa chữa sẽ thuận lợi hơn rất nhiều, cho phép tận dụng được hầu hết các loại máy móc, thiết bị phục vụ chung lẫn nhau. Tiết kiệm đáng kể chi phi.
Chưa kể, nếu Việt Nam sở hữu cùng lúc Su-30MK2, Su-35 và Su-30M2 thì phía KnAAPO phải có giá bán hợp lý, dễ chịu nhất cho khách hàng lớn, truyền thống lâu năm và phải cung cấp dịch vụ sau bán hàng, huấn luyện và đạo tạo tốt hơn.
Hy vọng vào một ngày không xa, chúng ta lại tiếp tục được thấy phi công thử nghiệm số 1 của Nga là Sergei Bogdan sẽ lại sang Việt Nam, làm việc cùng phi công tiêm kích Việt Nam trên các máy bay Su-30M2 và Su-35 hiện đại.
