Tờ The Daily Beast (Mỹ) đăng bài viết bình luận về những diễn biến bất ổn mới xảy ra tại miền Đông Ukraine, đặc biệt là sự kiện lực lượng ly khai thân Nga tấn công căn cứ Vệ binh quốc gia Ukraine và thông tin các tay súng ly khai có thể chiếm hơn 6 xe bọc thép Ukraine mà không phải nổ một phát súng. Daily Beast nhận định rằng với những gì đang diễn ra, có thể nói quân đội Ukraine đang "vỡ vụn" trước Putin, trước nước Nga.
Dưới đây là nội dung bài viết của The Daily Beast:
Cuộc tấn công rạng sáng ngày 17/4 của các tay súng thân Nga vào một căn cứ của Vệ binh quốc gia Ukraine tại Mariupol khiến Kiev càng lo lắng về viễn cảnh phong trào ly khai được Nga ủng hộ sẽ tăng cường các hoạt động quân sự và thử thách lòng trung thành và quyết tâm của quân đội Ukraine.
Theo Arsen Avakov, Bộ trưởng Nội vụ Ukraine, khoảng 300 tay súng đã tấn công nhiều lần vào căn cứ trên. Lực lượng bảo vệ bắn trả, khiến ít nhất 3 tay súng thiệt mạng, 13 người bị thương. Một đơn vị đặc nhiệm Omega cùng trực thăng đã được gửi đến để tăng viện cho căn cứ.
Nhưng trận chiến này chỉ là ngoại lệ trong toàn bộ chiến dịch quân sự của Ukraine. Vào thứ Tư (16/4), các tay súng thân Nga đã chiếm một đoàn xe bọc thép từ quân Ukraine gần thành phố Kramatorsk. Một số nhân chứng cho biết lính dù của Ukraine đã đào ngũ, do đó các tay súng ly khai có thể chiếm hơn 6 xe bọc thép mà không phải nổ một phát súng. Chính phủ Ukraine bác bỏ những thông tin này và cho biết đoàn xe bị chiếm do có sự giúp sức của các đặc vụ Nga.
Chính quyền ở Kiev hiểu rõ họ cần hành động nhanh chóng để dập tắt ngọn lửa ly khai ở miền Đông, song những biện pháp ban đầu, bao gồm cả đề xuất tăng quyền tự trị, không có tác dụng. Quyết định dùng vũ lực thì đang gây tác dụng ngược, khi binh lính tỏ ý bất bình với việc dùng vũ lực với dân thường, ngay cả khi những người đó được Nga hỗ trợ và cố vấn.
Ngay trong nội bộ chính quyền trung ương Ukraine cũng có tranh cãi về cách thức đẩy lùi các hoạt động bạo loạn, chiếm chính quyền đang lan rộng ở vùng Donetsk, trung tâm công nghiệp của Ukraine. Nhiều ý kiến phản đối việc dùng quân đội để trấn áp, coi đó là hành động thiếu tính toán, chưa xem xét đến khả năng và lòng trung thành của binh sĩ. Quy tắc giao chiến cũng chưa được đề ra rõ ràng để tránh thương vong cho dân thường.
Mặt khác, chính phủ lâm thời cũng bị chính những người từng tham gia lật đổ chính quyền ông Yanukovich tố cáo kém năng lực và phản bội, khi không thể dẹp yên được phong trào ly khai. Những thành phần theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang đe dọa sẽ tự mình giải quyết vấn đề này.
Một cựu sĩ quan cấp cao, hiện nay đang đóng vai trò cố vấn cho chính phủ Ukraine, thừa nhận rằng lực lượng vũ trang của nước này đang gặp vấn đề nghiêm trọng, kết quả của nhiều năm không được đầu tư và quản lý kém. Trong khi đó, tình huống mà họ phải đối mặt rất phức tạp và khó khăn.
Xe bọc thép Ukraine mang cờ Nga bên ngoài thị trấn Kramatorsk - Ảnh: Reuters
Tổng thống lâm thời Ukraine, Oleksandr Turchynov, rất tức giận trước việc đoàn xe thiết giáp bị chiếm, và gọi hành động của lữ đoàn dù 25 là hèn nhát. “Đơn vị này sẽ bị giải tán. Những binh sĩ chịu trách nhiệm cho việc này sẽ bị xét xử”, ông nói. Chi tiết của sự việc trên vẫn chưa rõ ràng. Một số nhân chứng cho biết những binh sĩ này phải rời bỏ xe của họ sau khi bị phe ly khai chặn đường di chuyển. Một số khác cho biết những binh sĩ này tự nguyện giao xe lại cho phe ly khai, và lên xe buýt để quay trở về.
Sự kiện của lữ đoàn 25 không phải là vấn đề duy nhất. Một nhà báo Đan Mạch chứng kiến các sĩ quan của một đơn vị quân Ukraine, với 16 xe thiết giáp, tuyên bố với cư dân ở ngoại vi phía nam thành phố Kramatorsk rằng họ sẽ không nổ súng vào những người ly khai địa phương. Tại Pchyolkino, một đoàn xe 14 chiếc của quân Ukraine bị hàng trăm cư dân và các tay súng thân Nga đeo mặt nạ vây quanh, yêu cầu họ để lại đạn dược và rút đi.
Những sự kiện này trái ngược hẳn với sự tự tin ban đầu của ông Vasily Krutov, người đứng đầu chiến dịch "chống khủng bố" hiện nay. Ông Krutov từng bác bỏ ý tưởng cho phép những người biểu tình rời khỏi các tòa nhà công quyền bị chiếm giữ, vì nó "quá nhân đạo". Khi chiến dịch vừa bắt đầu, ông thừa nhận với các phóng viên rằng nó sẽ không dễ dàng, do phe ly khai đang dùng dân thường làm lá chắn sống. Ông này cũng hứa sẽ làm mọi việc để tránh thương vong cho người dân, nhưng cho biết “trong chiến tranh, thương vong ngoài ý muốn là không thể tránh khỏi.”
Tuy vậy vấn đề là những dân thường đóng vai trò lá chắn sống trên là những người có tư tưởng thân Nga thật sự và tự nguyện tham gia phong trào ly khai. Còn binh sĩ Ukraine thì không có ý định và khả năng để chống lại những người dân này, đặc biệt là khi họ bị xem là đang thực hiện mệnh lệnh từ một "chính quyền phát xít".
Một chuyên gia tình báo châu Âu bình luận: “Những người lính này không được huấn luyện để đối phó với bạo loạn. Vãn hồi và duy trì an ninh luôn là một nhiệm vụ khó khăn, ngay cả đối với những đội quân thiện chiến nhất, và đây chắc chắn không phải là một đội quân thiện chiến.”
Khi mà sự hiệu quả của quân đội Ukraine đang bị nghi ngờ, thì vai trò của SBU, cơ quan tình báo của Ukraine, lại nằm trong vòng bí mật. Cho đến nay vẫn chưa có thông tin gì về những đơn vị chống khủng bố của SBU được gửi đến miền Đông. Trong số này có đơn vị đặc nhiệm Alfa, vốn đang bị điều tra vì tình nghi liên quan đến vụ 53 người biểu tình thiệt mạng vì bị bắn tỉa ngày 20/02. SBU có mối liên hệ mật thiết với cục an ninh liên bang Nga, FSB. Trong suốt thời gian diễn ra phong trào lật đổ ông Yanukovich, trụ sở SBU luôn rất bận rộn, nhưng hiện nay có rất ít hoạt động diễn ra tại đây.
Video xe bọc thép quân đội Ukraine chuyển sang phía người biểu tình ly khai (Nguồn: RT):
