Hóa đơn quá hạn trị giá 331 triệu USD
Bộ Quốc phòng Mỹ vừa thông báo cuối tuần qua rằng, họ chính thức đòi các đồng minh Arab Saudi và UAE phải trả 331 triệu USD tiền tiếp nhiên liệu trên không cho các máy bay chiến đấu của quân đội hai nước trong cuộc chiến Yemen được phát động từ tháng 3/2015 tới tháng 11/2018.
Phát ngôn viên Lầu Năm Góc Rebecca Rebarich cho biết, Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (US CENTCOM) đã xem xét lại sổ sách và phát hiện lỗi kế toán.
Theo đó, trong suốt thời gian qua, Mỹ đã không tính phí Arab Saudi và UAE đối với 36,8 triệu USD tiền nhiên liệu và 294,3 triệu USD chi phí cho hoạt động tiếp nhiên liệu, chủ yếu là trong các chiến dịch trên không.
Sự thừa nhận này được đưa ra 1 tuần sau khi tờ The Atlantic tiết lộ các sai sót trong kế toán về cách Hoa Kỳ theo dõi và lập hóa đơn tính phí tiếp nhiên liệu cho liên minh do Arab Saudi dẫn đầu trong một cuộc chiến đẫm máu ở Yemen, nơi thương vong dân sự đang ngày càng tăng lên mức đáng báo động.
Sự hỗ trợ bắt đầu vào tháng 3/2015 (dưới thời Tổng thống Barack Obama) mà không có sự cho phép của Quốc hội (và hiện nay vẫn tiếp tục dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump) trong bối cảnh có sự phẫn nộ ngày càng tăng trong Quốc hội Mỹ đối với các hành vi của Riyadh.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Jack Reed tại Ủy ban phụ trách Quân vụ ở Thượng viện Mỹ, người rà soát lại vấn đề này, khẳng định ông ủng hộ Lầu Năm Góc tiến hành các bước giành lại quyền lợi cho người đóng thuế ở Mỹ.
“Đây là tin tốt cho người đóng thuế ở Mỹ và cho thấy nhu cầu giám sát chặt chẽ của Bộ Quốc phòng. Người dân Mỹ không nên bỏ qua các khoản phí này và tôi tin Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ sẽ triển khai các bước để lấy lại tiền bồi hoàn”, ông Reed nói.
Đằng sau quyết định của Lầu Năm Góc
Giới phân tích cho rằng, quyết định yêu cầu bồi hoàn của Lầu Năm Góc là dấu hiệu tiếp theo cho thấy quan hệ giữa Mỹ và Arab Saudi đang chuyển biến theo chiều hướng không hề tốt đẹp.
Theo đó, sự thừa nhận của quân đội Mỹ xuất phát từ áp lực tại Thượng viện Hoa Kỳ, nơi các nhà lập pháp đang kêu gọi sự trừng phạt đối với Arab Saudi trong vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.
Trước đó, Thượng viện Mỹ đã thông qua một nghị quyết chấm dứt sự hỗ trợ quân sự của Hoa Kỳ đối với liên quân do Riyadh dẫn đầu, bao gồm cả các hỗ trợ về thông tin tình báo.
Áp lực duy trì này báo hiệu rằng Arab Saudi có thể không tiếp tục được hưởng sự hỗ trợ từ Washington mà họ đã nhận được trong nhiều năm qua. Và tương tự, Lầu Năm Góc cũng có thể sẽ phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn từ Quốc hội Mỹ.
Trong suốt gần 3 năm qua, Lầu Năm Góc đã hoàn toàn không thông báo chính xác cho Quốc hội Mỹ về các chiến dịch tiếp nhiên liệu cho máy bay liên quân do Riyadh dẫn đầu.
Bởi chính các quan chức quân sự Mỹ hàng đầu cũng thừa nhận việc không theo dõi các hoạt động quân sự của máy bay Arab Saudi hay UAE sau khi được tiếp nhiên liệu.
Bên cạnh đó, theo điều tra của các nhà lập pháp Mỹ, Hiệp định mua lại và dịch vụ chéo (ACSA) tạm thời giữa Hoa Kỳ và Arab Saudi được đưa ra vào tháng 5/2016, nhưng thỏa thuận này chưa được chính thức hóa.
Tiếp đó, từ tháng 3/2018, các thượng nghị sĩ Dân chủ đã đưa ra các yêu cầu quan trọng trong lá thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis, hỏi chi tiết về các thỏa thuận với Arab Saudi và UAE, yêu cầu một bảng thống kê kế toán tính các chi phí của việc tiếp nhiên liệu cho các chiến dịch tại Yemen.
Nhưng, phải sau khi báo The Atlantic công bố các kết quả điều tra nêu trên vào tuần trước, Lầu Năm Góc mới thừa nhận việc đã tính toán lại các chi phí tiếp nhiên liệu và thông báo các khoản phí cho Arab Saudi và UAE.
Theo giới phân tích, chưa rõ Bộ Quốc phòng Mỹ có khắc phục được các vấn đề dẫn đến sai sót của cơ quan này trong việc theo dõi và kế toán hay không.
Tuy nhiên, sự quyết liệt này từ các nhà lập pháp Mỹ cho thấy, Quốc hội Hoa Kỳ sẵn sàng xem xét hợp tác quân sự với các đồng minh của Mỹ ở vùng Vịnh.