Mướp đắng phơi khô dùng để pha trà có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tốt. Không chỉ làm thức ăn, nước uống, mướp đắng còn làm thuốc trị nhiều bệnh.
Bộ phận dùng làm thuốc là quả tươi hay khô, có thể dùng cả hạt và lá. Trong quả mướp đắng có chứa glycozit đắng: momordixin, charantin; hỗn hợp các chất thuộc nhóm stigmastadienol; protid, acid amin; lipid và các sắc tố chủ yếu: lycopen; một số vitamin và muối khoáng. Hạt chứa chất béo và chất đắng.
Theo Đông y, mướp đắng vị đắng, lạnh; vào tỳ vị tâm can. Tác dụng thanh giải thử nhiệt, minh mục giải độc.
Dùng cho các trường hợp nhiệt bệnh sốt nóng mất nước, hội chứng lỵ, viêm cấp tính đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu, mụn nhọt, viêm kết mạc mắt cấp tính (đau mắt đỏ), bệnh đái tháo đường. Ngày dùng 1- 4 quả; dưới dạng nấu, xào, ép nước, pha hãm.
Mướp đắng nấu nước uống hằng ngày rất tốt cho người bị ho, đái tháo đường, sốt cao, khát nước...
Một số bài thuốc và thực đơn chữa bệnh có mướp đắng:
Nước tắm cho trẻ em nhiều rôm sảy: mướp đắng 2 - 3 quả rửa sạch, bổ đôi, nấu lấy nước tắm cho trẻ. Ngày làm 1 lần.
Chữa ho: mướp đắng 1 - 2 quả rửa sạch, bổ đôi, nấu nước uống trong ngày.
Chữa thấp khớp: lá mướp đắng 8g, dây đau xương sao 8g, cây xấu hổ 8g, rễ nhàu 8g, có xước 8g, cây vòi voi sao 8g, cối xay 8g, rễ ngũ trảo 5g, dây thần thông 5g, quế chi 4g, gừng tươi 3g. Sắc ngày uống 1 thang.
Chữa đái tháo đường, sốt cao mất nước, miệng khô, họng khát: mướp đắng 1 - 2 quả, tách bỏ ruột, thái lát, sắc nước uống.
Chữa chứng nhiệt lỵ: mướp đắng tươi 1 - 2 quả rửa sạch, nghiền nát nhuyễn, thêm 100g đường trắng, trộn đều, để sau 2 giờ, thêm nước đun sôi vào, khuấy và lọc lấy nước, uống 1 lần.
Thịt nạc hầm mướp đắng củ cải: mướp đắng 300g, thịt lợn nạc 150g, củ cải 150g. Mướp đắng rửa sạch thái lát, thịt lợn nạc thái miếng, củ cải thái miếng. Tất cả hầm chín, thêm nột gia vị. Ăn ngày 1 lần, liên tục 20 ngày. Dùng tốt cho người viêm họng mạn tính, đau rát họng, ho khan, viêm nề hoặc viêm teo niêm mạc họng.
Mướp đắng xào đậu phụ: mướp đắng 150g, đậu phụ 100g. Mướp đắng rửa sạch, bỏ ruột thái lát, dùng dầu thực vật xào to lửa cho chín tái, cho đậu phụ rán thái miếng nhỏ và bột gia vị, xào to lửa cho chín đều. Ăn ngày 1 lần. Món ăn hằng ngày tốt cho người đái tháo đường.
Mướp đắng xào thịt nạc: cách làm giống bài trên, thay đậu phụ bằng thịt lợn nạc. Dùng tốt cho người bị chảy máu cam, đái tháo đường, đau mắt đỏ...
Mướp đắng xào cà rốt: mướp đắng 60g, cà rốt 60g, thêm hành tiêu gia vị xào trên lửa to. Ăn ngày 2 lần. Thích hợp cho người bị tiêu chảy. Trẻ nhỏ dùng liều bằng nửa người lớn.
Mướp đắng xào bột củ năn: mướp đắng 60g, bột củ năn 60g. Mướp đắng bỏ ruột thái lát, củ năn bóc vỏ thái lát, dùng dầu thực vật xào to lửa, thêm bột gia vị. Ăn ngày 1 - 2 lần. Thích hợp cho người bị viêm loét miệng, viêm lưỡi và họng nên ăn và nhai nuốt đều đau, sốt nóng.
Kiêng kỵ: Người tỳ vị hư hàn hạn chế dùng.