Con số được biết đến rộng rãi là Qatar đã chi 200 tỷ USD cho World Cup 2022, khoản tiền lớn đến mức phi lý. Nó cao gấp 17,2 lần so với những gì Nga đã bỏ ra ở World Cup 2018 (11,6 tỷ), 55 lần số tiền Nam Phi đã cố gắng xoay xở để làm nên World Cup 2010 (3,6 tỷ). Ngay cả khi kết hợp toàn bộ chi phí của 7 chủ nhà gần nhất (44,3 tỷ), nó vẫn lớn hơn 4,5 lần.
Sân Lusail ở thành phố được kiến thiết theo kế hoạch Tầm nhìn Quốc gia Qatar 2030 Ảnh: Doha News
Với quốc gia nhỏ bé nằm chênh vênh ở mũi phía đông của bán đảo Ả Rập và nhô ra Vịnh Ba Tư, việc sở hữu trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới có nghĩa họ đủ tiền để làm bất cứ điều gì. Trong khi cả thế giới vật lộn với suy thoái và lạm phát, kinh tế Qatar được dự báo tăng trưởng khoảng 3,4% trong năm nay. Họ sẽ còn giàu hơn nữa vào các năm tới với kế hoạch mở rộng xuất khẩu dầu mỏ. Tuy nhiên con số 200 tỷ USD vẫn thực sự gây sốc. Vậy Qatar đã chi những gì để cho cuộc vui kéo dài 29 ngày?
Vốn không có truyền thống bóng đá, đất nước 50 tuổi gần như bắt đầu từ con số 0. Trong số 8 sân vận động dành cho World Cup, 7 được xây mới hoàn toàn còn 1 phải nâng cấp. Họ đủ thông minh để nhận thức rằng những sân này không bao giờ được lấp đầy sau World Cup, vì vậy, ngoài các trang thiết bị hiện đại, chúng còn được thiết kế thông minh để có thể thu hẹp và chuyển đổi công năng. 6,5 tỷ USD là chi phí ước tính cho sân bãi, cơ sở vật chất và khu vực dành cho người hâm mộ, những thứ liên quan trực tiếp đến bóng đá. Số tiền còn lại đã đi đâu?
Theo Giám đốc Điều hành Truyền thông Fatma Al Nuaimi, "World Cup là một phần của Tầm nhìn Quốc gia Qatar 2030, kế hoạch đầy tham vọng của chính phủ nhằm phát triển đô thị, cơ sở hạ tầng, công nghiệp quốc gia và hệ thống giáo dục, chăm sóc sức khỏe". Số tiền 200 tỷ USD nằm trong ngân sách phục vụ chiến lược này. Nhưng vì nó cũng tạo ra những công trình góp phần phục vụ World Cup nên gây ra sự hiểu nhầm.
Ví dụ, trận chung kết World Cup 2022 sẽ được tổ chức tại sân Lusail. Nơi đây vốn là khu làng cũ với 50 ngôi nhà bằng đá và bùn, nay được "hóa phép" thành khu đô thị hiện đại có 19 quận, mỗi quận có một đặc điểm, chức năng khác nhau. Lusail nằm ở quận có tên là "Sân vận động". Nó cũng là cỗ máy năng lượng khổng lồ, với các tấm pin mặt trời không chỉ sản sinh điện năng đủ vận hành sân vận động mà còn có thể cung cấp cho các khu vực dân cư lân cận.
Ngoài ra, Qatar cũng chi 16 tỷ USD cho Sân bay quốc tế Hamad sở hữu một trong những đường băng dài nhất thế giới. 36 tỷ USD khác được dành để phát triển hệ thống tàu điện ngầm đồ sộ dưới lòng đất, cùng các khoản chi để cải tạo đường sá vẫn thường bị ngập nước sau những cơn mưa mùa đông.
Là một đất nước có 2,9 triệu dân, với chỉ 1/10 là người bản địa, lại sống cạnh ông hàng xóm Saudi Arabia sẵn sàng gây xung đột (năm 2017, Saudi Arabia đột ngột cắt đứt quan hệ ngoại giao với Qatar, khiến 12.000 con lạc đà Qatar đang gặm cỏ yên bình trên đất Saudi Arabia bị trục xuất, dẫn đến một vụ giẫm đạp ở biên giới khiến 1.000 con bị chết), Qatar cũng dành ngân sách lớn cho việc tăng cường sức mạnh quân sự. Hiện trên lãnh thổ Qatar có 3.250 nhân viên an ninh Thổ Nhĩ Kỳ, các chuyên gia quân sự Hàn Quốc dạy "kỹ năng cận chiến" và Lực lượng Không quân Hoàng gia Anh đóng ở căn cứ Dukhan với nhiệm vụ đảm bảo an ninh cho World Cup.
Theo ước đoán của Qatar, họ sẽ thu về 17 tỷ USD từ World Cup 2022. Con số này không đáng là bao so với 200 tỷ, nhưng nếu chỉ tính chi phí thực dành riêng cho giải đấu, nó là một khoản lợi nhuận mơ ước.