EU muốn hồi sinh ngành công nghiệp vũ khí Ukraine
Khoản đóng góp của EU sẽ được trích từ lợi nhuận của việc sử dụng các tài sản Nga đã bị phương Tây đóng băng cùng với khoản tài trợ được rút từ khoảng 190 triệu USD mà chính phủ Đan Mạch cung cấp.
Ngành vũ khí của Ukraine khó có thể sánh ngang với nền công nghiệp quốc phòng của Nga. Ảnh minh họa: TASS
Dù Mỹ và châu Âu đã chi hàng tỷ USD tiền mua vũ khí để hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga, nhưng ngành công nghiệp của quốc phòng của họ vẫn phải nỗ lực rất nhiều để bắt kịp nhu cầu của Ukraine. Một nhà ngoại giao châu Âu cho biết: “Châu Âu dường như nhận ra rằng họ rất khó sản xuất đủ vũ khí mà Ukraine cần và cách dễ nhất là để Ukraine tự chế tạo vũ khí cho riêng mình. Nếu Ukraine có vật liệu và kinh phí, họ có thể tự sản xuất nhanh hơn nhiều”.
Ông Ian Lesser, Phó Chủ tịch Quỹ Marshall Đức (trụ sở tại Mỹ) cho rằng: “Đầu tư vào ngành vũ khí Ukraine sẽ tạo ra sự linh hoạt hơn và mang lại nhiều lợi ích hơn cho Kiev trong thời gian ngắn. Điều này có lẽ làm giảm bớt một số áp lực đối với hoạt động sản xuất quốc phòng ở các nước phương Tây”.
“Nhưng vấn đề quan trọng cần phải xem xét là không giải pháp nào trong số này có thể thay thế việc cung cấp vũ khí do phương Tây sản xuất trên quy mô lớn cho Ukraine, xét đến tình hình an ninh bất ổn mà Kiev đang phải đối mặt. Đặc biệt, cần phải hội nhập Ukraine dần dần vào chuỗi cung ứng công nghiệp quốc phòng của phương Tây”, ông Lesser lưu ý.
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã tăng cường hợp tác quốc phòng với Ukraine, đồng thời tìm cách duy trì nguồn tài trợ cho nước này trước một cuộc chiến đầy khốc liệt trong bối cảnh cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đắc cử tổng thống lần thứ hai và sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine đang suy yếu.
Hồi đầu xung đột, ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine còn tương đối yếu và chưa phát triển. Nhưng tuần trước, tại Diễn đàn Công nghiệp Quốc phòng Quốc tế, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết, ngành công nghiệp quốc phòng của nước này đã tăng gấp ba lần sản lượng vũ khí vào năm 2023 và tăng gấp đôi con số đó trong 8 tháng từ đầu năm đến nay.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết, Kiev đã phân bổ khoảng 4 tỷ USD cho ngành công nghiệp vũ khí. Còn Bộ trưởng Kinh tế Yulia Svyrydenko nói rằng, Ukraine vẫn có thể đẩy mạnh năng lực sản xuất một cách đáng kể.
Nguồn tài trợ từ các đối tác có thể tạo ra "một bước ngoặt lớn đối với ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine", một quan chức châu Âu nhấn mạnh. Theo quan chức này, số tiền đó sẽ được dùng để sản xuất tên lửa, máy bay không người lái và các loại vũ khí tấn công khác.
Ukraine đang hối thúc các đối tác cấp phép để có thêm khả năng tấn công tầm xa trong cuộc chiến chống lại Nga, nhưng Mỹ vẫn ngần ngại cho phép Kiev sử dụng những loại vũ khí tầm xa mà họ cung cấp để tấn công lãnh thổ Nga vì lo ngại leo thang căng thẳng. Trước bối cảnh đó, Tổng thống Ukraine Zelensky đã tuyên bố rằng, nước này hiện đang phát triển tên lửa đạn đạo mới.
“Nguồn tiền chảy vào ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine có thể sớm tăng mạnh. Có một số quốc gia sắp công bố việc sử dụng cơ chế tương tự trong tương lai, hoặc tự đầu tư hoặc đề nghị Đan Mạch đầu tư”, quan chức nêu trên lưu ý.
Giới chức Ukraine hy vọng nước này sẽ trở thành một nước xuất khẩu vũ khí lớn khi nhu cầu của chính họ được đáp ứng đầy đủ. Các công ty quốc phòng Ukraine đã ký một số thỏa thuận với các công ty phương Tây cho phép nước này sản xuất chung máy bay không người lái và đạn dược, đồng thời thành lập các cơ sở sửa chữa thiết bị của phương Tây.
Việc hợp tác với Ukraine mang lại lợi ích rõ rệt cho các công ty quốc phòng nước ngoài. Họ sẽ có cơ hội thử nghiệm sản phẩm trong cuộc xung đột và tiến hành những sửa đổi cần thiết, một số nhà phân tích lưu ý.
Ukraine đã ký các hợp đồng ban đầu với các công ty quốc phòng lớn như Rheinmetall của Đức hay tập đoàn vũ khí Pháp-Đức KNDS. KNDS là một trong số nhiều công ty phương Tây được ký hợp đồng với ngành công nghiệp Ukraine về việc sản xuất các loại đạn pháo 155mm theo tiêu chuẩn NATO - loại đạn rất cần thiết ở tuyến đầu.
Khó sánh kịp với Nga
Một số nhà phân tích cho rằng, ngay cả khi được bơm tiền từ bên ngoài, ngành vũ khí của Ukraine vẫn chưa thể sánh ngang với nền công nghiệp quốc phòng của Nga – vốn được coi là một trong những nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới.
"Ukraine vẫn cần sự hỗ trợ đáng kể của phương Tây trong vài năm tới để chống lại Nga và giành lại các khu vực chiến lược quan trọng mà lực lượng Nga hiện đang nắm giữ", Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington lưu ý.
Giới chức Ukraine cho biết, ngành quốc phòng nước này đang trải qua sự tăng trưởng mạnh mẽ. Ukraine đang trên đà sản xuất khoảng 1,5 triệu máy bay không người lái (UAV) trong năm nay và có khả năng sản xuất thêm 2,5 triệu chiếc nữa, Tổng thống Zelensky khẳng định. Hôm 13/10, Hà Lan cũng tuyên bố sẽ đầu tư 440 triệu USD vào việc phát triển máy bay không người lái tiên tiến cho Ukraine.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 9 nói rằng Nga sẽ sản xuất 1,4 triệu máy bay không người lái trong năm nay. Máy bay không người lái đã trở thành một thành phần quan trọng trong kho vũ khí của Ukraine và Nga. Cả hai bên đều sử dụng rộng rãi phương tiện này dọc theo tuyến đầu, cũng như tiến hành các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng quân sự của nhau.
Ngoài UAV, Ukraine cũng cần một số lượng lớn vũ khí và đạn pháo. Dù Ukraine đã giành quyền kiểm soát một số khu vực ở tỉnh Kursk của Nga, thì ở những nơi khác, họ vẫn tiếp tục để mất lãnh thổ. Tuần trước, quân đội Ukraine đã buộc phải rút khỏi thị trấn Ugledar ở miền đông, do thiếu nhân sự, trang thiết bị và việc Nga cải thiện chiến thuật, các binh sỹ Ukraine cho biết.