Trong phóng sự "Huấn luyện diễn tập làm chủ tên lửa S300 - PMU1" và phim tài liệu "Quân đội Nhân dân Việt Nam - Một số hình ảnh huấn luyện diễn tập năm 2017", đài radar đa năng ELM-2084 trong biên chế Quân chủng PKKQ đã lần đầu tiên chính thức xuất hiện trong trạng thái trực chiến.
Việc lộ diện hình ảnh đài radar đa năng ELM-2084 trong trạng thái trực chiến giúp chúng ta có thể yên tâm rằng lực lượng PK-KQ hoàn toàn làm chủ khí tài hiện đại, sẵn sàng đảm nhận nhiệm vụ quản lý vùng trời, "không để Tổ quốc bị bất ngời bởi các tình huống trên không".
Cùng với ELM-2288ER, việc đưa các tổ hợp radar đa chức năng hiện đại ELM-2084 vào hoạt động đã đánh dấu bước thay đổi về chất của mạng tình báo cảnh giới bầu trời đối với lực lượng phòng không Việt Nam.
Hình ảnh radar ELM-2084 trong trạng thái trực chiến. Ảnh: Truyền hình QPVN.
Nguồn gốc của loại radar đa năng "n trong 1"
EL/M-2084 được nghiên cứu, phát triển bởi Công ty ELTA thuộc Tập đoàn IAI (Israel) từ năm 2002 nhằm đối phó với mối đe dọa từ các loại rocket, tên lửa đạn đạo tầm ngắn của các nhóm vũ trang Hồi giáo như Hezbollah, Hamas.
EL/M-2084 được thử nghiệm trong cuộc chiến Gaza 2008-2009 như một radar cảnh báo sớm, phát hiện hỏa lực pháo binh của Hamas và gia nhập biên chế của Quân đội Israel năm 2010.
Trong vai trò radar điều khiển hỏa lực, ELM-2084 thử nghiệm thành công đầu tiên vào ngày 7/4/2011 khi hỗ trợ hệ thống Iron Dome đánh chặn mục tiêu đạn phản lực được phóng đi từ dải Gaza hướng vào lãnh thổ Israel.
Qua thực chiến trong các cuộc xung đột ở dải Gaza, ELM-2084 đã chứng minh được hiệu quả hoạt động vượt trội của mình. Hiện nay, ELM-2084 được khá nhiều quốc gia ưa chuộng, đặt mua như Ấn Độ, Singapore, Azerbaijan, Canada.
Thậm chí, Cộng hòa Czech, một quốc gia có tên tuổi trong lĩnh vực chế tạo radar phòng không với những sản phẩm nổi tiếng như: VERA, RL-3DM ReUNION… cũng đặt mua 8 bộ radar loại này. Từ khi ra mắt đến nay, IAI đã đạt được doanh số kỷ lục 100 bộ radar ELM-2084 với tổng giá trị lên tới 1,9 tỷ USD.
Tính năng kỹ chiến thuật vượt trội
Theo giới thiệu của nhà sản xuất, ELM-2084 là radar 3D băng sóng S đa năng hiện đại, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau gồm: cảnh giới nhìn vòng trên không; điều khiển hỏa lực tên lửa phòng không hoặc đánh chặn tên lửa; phát hiện các loại đạn pháo, cối, pháo phản lực và định vị trận địa của chúng.
Nhờ thiết kế dạng module, ứng dụng công nghệ anten mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), ELM-2084 có khả năng chống chế áp điện tử cũng như phát hiện và theo dõi đồng thời hàng chục tới hàng trăm mục tiêu bay với độ phân giải cao.
ELM-2084 có nhiệm vụ chính là đài nhìn vòng kiêm chiếu xạ cho các tổ hợp tên lửa phòng không/đánh chặn tên lửa tiên tiến do Israel chế tạo như BARAK-8, SPYDER-MR, Iron Dome, David’s Sling.
Cấu hình của tổ hợp phòng thủ tên lửa Iron Dome. Ảnh: Tập đoàn IAI (Israel)
Radar có cự ly phát hiện xa nhất đối với các mục tiêu trên không là 410 km, và tới 100 km (hoặc thậm chí tới 250 km) khi định vị trận địa bắn/phóng của pháo/tên lửa đối phương, cung cấp thông tình báo mục tiêu đủ 3 tham số cho hệ thống máy tính phục vụ chỉ huy tác chiến tự động.
Đối với chế độ định vị trận địa bắn/phóng của pháo/tên lửa của đối phương Cự ly phát hiện: tới 100 km (hoặc tới 250 km). Quét tập trung góc phương vị 120o; Góc tà: 50o. Độ chính xác: 0,25% sai số mục tiêu (CEP); Số mục tiêu xử lý cùng lúc: 200 mục tiêu/phút.
Hiện nay trên thế giới ít tổ hợp radar nào có được tính năng kỹ chiến thuật, đặc biệt là sự đa năng như ELM-2084, có thể sánh ngang với Thủy quân Lục chiến Mỹ vốn đang sở hữu loại radar rađar đa chức năng định hướng mặt đất/trên không AN/TPS-80.
Những ưu điểm nổi bật, có một không hai của ELM-2084
Phát hiện mục tiêu từ xa, truyền tự động đủ 3 tham số (cự ly, phương vị, độ cao) tới các sở chỉ huy tích hợp. Thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc: cảnh giới nhìn vòng trên không; điều khiển hỏa lực tên lửa phòng không hoặc đánh chặn tên lửa; phát hiện các loại đạn pháo, cối, pháo phản lực và định vị trận địa bắn/phóng của chúng.
Cập nhật nhanh, bám sát quỹ đạo hoạt động, mô tả bức tranh toàn cảnh chiến trường trong thời gian thực cho các cấp chỉ huy và các đơn vị hỏa lực, khắc tinh của các mục tiêu bay cỡ nhỏ, tàng hình, hoạt động ở độ cao siêu thấp.
Tính toán điểm nổ của đạn pháo, cối, tên lửa đối đất mà đối phương đã bắn. Diện tích của ăng ten mảng pha có thể mở rộng tùy theo nhiệm vụ và cấu hình. Hoạt động hiệu quả trong môi trường tác chiến điện tử công nghệ cao, nhiễu dày đặc. Điều khiển từ xa, thời gian triển khai, thu hồi nhanh và cơ động trên mọi địa hình.
Thiết kế gọn nhẹ nên có thể vận chuyển trên nhiều loại phương tiện khác nhau.
Radar ELM-2084 ở trạng thái triển khai. Ảnh: Tập đoàn IAI (Israel)
Mảnh ghép hoàn hảo cho vị trí radar trinh sát pháo binh của Việt Nam
Giống như radar ELM-2288ER mà Phòng không Việt Nam đã trang bị, đài radar đa nhiệm ELM-2084 (MMR) cũng do hãng IAI ELTA của Israel phát triển.
Nếu khai thác tốt tính năng, kỹ chiến thuật, nó chắc chắn sẽ là một loại khí tài cực kỳ lợi hại, giữ vai trò chủ lực không chỉ trong giải bài toàn cảnh giới đường không mà còn hỗ trợ chỉ huy tác chiến pháo binh trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao.
ELM-2084MMR có thể được sử dụng cho nhiệm vụ định vị cụm hoả lực pháo binh địch rất chính xác, kể cả pháo binh dẫn đường.
Thực tế, ELM-2084 ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu của lực lượng Pháo binh Israel trong việc đối phó với các loại đạn phản lực, tên lửa đạn đạo tầm ngắn của các nhóm vũ trang Hồi giáo bắn vào lãnh thổ Israel.
ELM-2084 được sử dụng đầu tiên bởi Đơn vị trinh sát khí tượng 611 của Pháo binh Israel và đã chứng minh được hiệu quả của mình trong vai trò radar pháo binh.
Hiện nay, vai trò radar pháo binh của chúng ta đang thuộc về SNAR-10 đã hoạt động tương đối lâu năm và ELM-2084MMR nổi lên như một ứng cử viên tiềm năng thay thế xứng đáng về nhiều thông số kỹ thuật: cự ly phát hiện, số mục tiêu bám sát, độ chính xác…
Có thể nói, với radar ELM-2084, Bộ đội PKKQ đã có trong tay một bảo bối, một "mắt thần" cho nhiệm vụ bảo vệ bầu trời Tổ quốc, "không để Tổ Quốc bị bất ngờ từ trên không trong mọi tình huống".
Bên cạnh đó, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào khả năng radar ELM-2084 sẽ tiếp tục được giao đảm nhận nhiệm vụ radar pháo binh trong biên chế Binh chủng Pháo binh hay Quân chủng Hải quân, dẫn đường chính xác cho những mũi tên nhọn như pháo phản lực dẫn đường Accular, pháo phản lực dẫn đường Extra…
Giới thiệu radar ELM-2084