Máu đã đổ
Còn nhớ trước và ngay sau khi Ankara triển khai Chiến dịch "Lá chắn mùa Xuân" ở Idlib thì phòng không Syria đã "toang".
Họ chẳng những không bảo vệ được quân nhà, để mặc máy bay không người lái tấn công (UCAV) của Thổ Nhĩ Kỳ tha hồ hoành hành gây thiệt hại lớn cho các đơn vị mặt đất, mà còn liên tiếp thiệt hại về vũ khí trang bị.
Theo nhiều nguồn tin thì bên cạnh những tổ hợp tên lửa phòng không đời cũ (như Pechora) và pháo cao xạ tự hành ZSU-23-4 bị đánh tan nát đã có những tổ hợp phòng không rất hiện đại như tên lửa tầm trung Buk-M2E và pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 cũng tổn thất nặng nề.
Những video do máy bay trinh sát không người lái (UAV) và máy bay UCAV Thổ Nhĩ Kỳ ghi lại được cho thấy chúng như những tay súng bắn tỉa thiện nghệ, săn diệt lực lượng mặt đất của Quân đội Syria (SAA) thật dễ dàng.
Chiến thuật "bầy đàn UAV" ồ ạt tấn công cùng lúc của Thổ Nhĩ Kỳ đã thành công bước đầu, các phương tiện cơ giới, vũ khí trang bị và binh lực của Quân đội Syria liên tiếp bị đánh trúng, tan hoang.
UAV Thổ Nhĩ Kỳ tập trung tìm diệt các loại vũ khí hiện đại, uy lực cao của SAA như xe tăng, xe thiết giáp và đặc biệt là các tổ hợp pháo phản lực BM-21 để bẻ gãy nền tảng mũi nhọn hỏa lực và sức mạnh đột kích, nắm đấm thép của lực lượng ủng hộ Tổng thống Assad.
Đồng thời Thổ Nhĩ Kỳ cũng vùi dập các hệ thống phòng không Syria để làm chủ bầu trời nhằm mặc sức tung hoành.
Bên cạnh đó các tiêm kích F-16 Thổ Nhĩ Kỳ được sự hỗ trợ đặc lực của máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không cũng bắn hạ 2 máy bay ném bom Su-24 và 1 máy bay cường kích nhẹ L-39 làm suy yếu sức mạnh của Không quân Syria.
Chắc hẳn Bộ Tổng Tham mưu Quân đội Syria khi đó hết sức sốt ruột bởi những thiệt hại rất lớn cả trên không lẫn trên bộ.
Tổ hợp pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 Syria.
Cú phản đòn hữu hiệu và những bài học đắt giá
Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố đã tiêu diệt tới 8 tổ pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 cùng một số tổ hợp tên lửa phòng không khác như Pechora, Buk-M2E của Quân đội Syria nhưng Nga chỉ thừa nhận có 2 tổ hợp Pantsir-S1 bị bắn hỏng và có lẽ là khôi phục sửa chữa được trong thời gian ngắn.
Ngay trước khi cuộc đàm phán giữa 2 người đồng cấp Putin và Erdogan diễn ra ở Moscow thì phòng không Syria đã tung ra những cú phản đòn hữu hiệu, họ liên tiếp bắn hạ bầy UAV của Thổ Nhĩ Kỳ. Hai chủ công đóng góp lớn vào thành tích đó là các tổ hợp pháo - tên lửa phòng không Pantsir-S1 và tên lửa Buk-M2.
Riêng các tổ hợp Buk-M2 đã có hiệu suất chiến đấu rất cao, khai hỏa 25 lần thì bắn trúng và diệt mục tiêu 20 lần, 2 lần bắn trúng nhưng chỉ làm bị thương UAV Thổ Nhĩ Kỳ, chỉ có 3 lần bắn trượt mà thôi.
Nếu tính chung kết quả thì Buk-M2 đã làm nên điều thần kỳ với xác suất trúng đích hoàn toàn là 80%, còn nếu cộng cả 2 lần bắn bị thương UAV Thổ thì hiệu suất đạt tới 88%. Thật đáng nể!
Sau khi liên tiếp bị mất nhiều UAV, hiệu quả tìm diệt của Thổ Nhĩ Kỳ suy giảm hẳn và khiến Tổng thống Erdogan bước vào bàn đàm phán với Tổng thống Putin ở thế "cửa dưới".
Tất nhiên bên nào cũng tuyên bố mình giành phần thắng và nói quá lên chiến tích của mình, Thổ Nhĩ Kỳ hay Nga-Syria cũng không ngoại lệ nhưng có thể thấy thiệt hại của phòng không Syria là có thật bởi lẽ họ vẫn đang mắc phải những sai lầm cố hữu vốn đã khiến nhiều kíp chiến đấu phòng không đổ máu khi đối đầu với lực lượng Không quân Israel rất ranh ma.
Thổ Nhĩ Kỳ ghi hình hệ thống phòng không Nga tại Syria
Tương tự, Thổ Nhĩ Kỳ cũng thuộc hàng "tay to" trong khối NATO, có sức mạnh quân sự ngang ngửa với Israel do vậy đối đầu với một đối thủ cứng như thế không hề là điều dễ dàng với phòng không Syria. Bất cứ sai lầm nào cũng phải trả giá đắt.
Thứ nhất, phòng không Syria không có phương án đối phó hữu hiệu với UAV Thổ Nhĩ Kỳ. Nhẽ ra trong thời gian đầu họ phải "tiên hạ thủ vi cường", tức là phải bẻ gãy chiến thuật "UAV bầy đàn" của Thổ Nhĩ Kỳ, tìm cách bắn hạ được càng nhiều càng tốt, làm sạch bầu trời.
Sau này tăng cường săn diệt UAV Thổ Nhĩ Kỳ thì đã giành lại được thế trận, nhưng như thế vẫn là hơi muộn.
Tổ hợp tên lửa phòng không Buk-M2 của Syria.
Phòng không Syria thiếu các hệ thống pháo cao xạ có khả năng đánh đêm, bắn bằng máy chỉ huy trên cơ sở hệ thống quang hồng ngoại. Nếu chỉ có pháo cao xạ tự hành ZSU-23-4 tham chiến thôi thì không đủ, còn thì phải hạn chế dùng Pantsir-S1 và Buk-M2 bởi đạn tên lửa rất đắt, cần để dành cho những mục tiêu giá trị và khó bắn hơn.
Thứ hai, chủ quan khinh địch khiến máu đã đổ. Có thể thấy UAV Thổ Nhĩ Kỳ theo dõi và phát hiện rất chính xác vị trí trận địa của các tổ hợp phòng không Syria, đa phần chẳng có công sự chiến đấu cũng như không hề ngụy trang, rất dễ bị bắn trúng. Vì vậy, đã có không ít tổ hợp phòng không Syria bị UAV Thổ Nhĩ Kỳ tiêu diệt.
Có ngụy trang thì mới đánh lừa được địch, có công sự che chắn thì mới hạn chế được thiệt hại khi bị bom, tên lửa đối phương bắn trúng khu vực trận địa. Cả hai điều này phòng không Syria làm chưa tốt nên thiệt hại là tất yếu.
Thứ ba, nghi binh lừa địch được chú trọng nhưng chưa triệt để. Gần đây phòng không Syria đã đưa vào sử dụng các mô hình nghi trang những tổ hợp tên lửa phòng không, nhất là Pantsir-S1. chiến thuật này đã phần nào lừa được UAV Thổ Nhĩ Kỳ và giúp hạn chế các tổ hợp phòng không "thật" bị tiêu diệt.
Nhẽ ra phòng không Syria nên tăng cường sử dụng mô hình khí tài nghi trang sớm hơn và với quy mô rộng hơn thì hiệu quả đánh lửa UAV Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cao hơn nữa.
Những bài học xương máu đã có, nhưng xem ra phòng không Syria vẫn chưa thực sự chú trọng nghệ thuật tác chiến phòng tránh, đánh trả. Điều cốt tử hiện nay là phải bảo toàn được lực lượng, có giữ được thực lực thì mới ra được những cú phản đòn hữu hiệu, đầy uy lực.
Thổ Nhĩ Kỳ công bố video ghi lại cảnh hệ thống Pantsir do Nga chế tạo bị UAV của nước này tấn công phá hủy