Những kẻ cướp bóc ban đầu đã đột nhập vào khu phức hợp dưới lòng đất vào năm 2017 bằng cách tạo ra một lỗ hổng ở tầng trệt của một ngôi nhà hai tầng ở làng Başbük. Căn phòng bí mật được chạm khắc trên nền đá vôi, trải dài 30 mét bên dưới ngôi nhà.
Khi những kẻ cướp bóc bị nhà chức trách bắt, một nhóm các nhà khảo cổ học đã thực hiện một cuộc khai quật cứu hộ để nghiên cứu tầm quan trọng của khu phức hợp dưới lòng đất và nghệ thuật trên tấm đá vào mùa thu năm 2018 trước khi xói mòn có thể làm hỏng thêm địa điểm.
Các nhà khảo cổ đi theo một cầu thang dài bằng đá đến một căn phòng dưới lòng đất, nơi họ tìm thấy những tác phẩm nghệ thuật quý hiếm trên tường. Ảnh: CNN.
Tác phẩm nghệ thuật được tạo ra vào thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên trong Đế chế Neo-Assyrian, bắt đầu ở Mesopotamia và mở rộng để trở thành siêu cường lớn nhất vào thời điểm đó.
Sự mở rộng này bao gồm Anatolia, một bán đảo lớn ở Tây Á bao gồm phần lớn Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay, trong khoảng từ 600 đến 900 trước Công nguyên.
Tác giả nghiên cứu Selim Ferruh Adali, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Khoa học Xã hội Ankara ở Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết: "Khi Đế chế Assyria thực hiện quyền lực chính trị ở Đông Nam Anatolia, các thống đốc Assyria thể hiện quyền lực của họ thông qua nghệ thuật theo phong cách cung đình Assyria".
Một ví dụ của phong cách này là chạm khắc các phù điêu đá hoành tráng, nhưng các ví dụ về Neo-Assyrian rất hiếm.
Kết hợp các nền văn hóa
Tác phẩm phản ánh sự hội nhập của các nền văn hóa thay vì sự chinh phục hoàn toàn. Các vị thần có tên của họ được viết bằng ngôn ngữ Aramaic địa phương. Hình ảnh mô tả các chủ đề tôn giáo từ Syria và Anatolia và được tạo theo phong cách Assyria.
Adali cho biết: "Nó cho thấy trong giai đoạn đầu của thời kỳ Neo-Assyrian kiểm soát khu vực, đã có sự chung sống và cộng sinh cục bộ của người Assyria và người Arame trong một khu vực. Hội đồng Başbük cung cấp cho các học giả nghiên cứu bản chất của các đế chế một ví dụ nổi bật về cách các truyền thống khu vực có thể duy trì tiếng nói và quan trọng trong việc thực thi quyền lực đế quốc được thể hiện thông qua nghệ thuật tượng đài".
Một phần của tác phẩm nghệ thuật có Hadad, thần bão tố và Atargatis, nữ thần chính của miền bắc Syria. Ảnh: CNN.
Các tác phẩm nghệ thuật cho thấy tám vị thần, tất cả đều chưa hoàn thành. Chiếc lớn nhất có chiều cao là 1,1 mét. Các vị thần địa phương trong tác phẩm nghệ thuật bao gồm thần mặt trăng Sîn, thần bão tố Hadad và nữ thần Atargatis. Phía sau họ, các nhà nghiên cứu có thể xác định một vị thần Mặt trời và các vị thần khác. Các mô tả kết hợp các biểu tượng của ý nghĩa tôn giáo Syro-Anatolian với các yếu tố đại diện của Assyria.
Khi phát hiện ra tác phẩm nghệ thuật này, tác giả nghiên cứu Mehmet Önal, giáo sư khảo cổ học tại Đại học Harran, Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết: "Khi ánh sáng mờ của ngọn đèn tiết lộ các vị thần, tôi run lên vì sợ hãi khi nhận ra mình đang đối diện với đôi mắt rất biểu cảm và gương mặt uy nghiêm của thần bão Hadad".
Nhiều điều vẫn còn ẩn giấu trong căn phòng bí mật
Nhóm nghiên cứu cũng xác định một dòng chữ có thể cho thấy tên của Mukīn-abūa, một quan chức Neo-Assyrian, người đã phục vụ dưới thời trị vì của Adad-nirari III từ năm 783 đến năm 811 trước Công nguyên. Các nhà khảo cổ nghi ngờ rằng ông đã được chỉ định đến khu vực này vào thời điểm đó và đang sử dụng khu phức hợp như một cách để thu phục sự hấp dẫn của người dân địa phương.
Một phần của tác phẩm nghệ thuật có Hadad, thần bão tố và Atargatis, nữ thần chính của miền bắc Syria. Ảnh: CNN.
Bảng điều khiển lễ rước thần thánh Başbük với các hình vẽ nhân vật diễn giải được xếp chồng lên nhau. Nhưng cấu trúc chưa hoàn thiện và vẫn chưa hoàn thành trong suốt thời gian này, cho thấy có điều gì đó đã khiến những người xây dựng và nghệ sĩ từ bỏ nó - thậm chí có thể là một cuộc nổi dậy.
Adali nói: "Tôi bị sốc khi nhìn thấy những dòng chữ A-ram trên các tác phẩm nghệ thuật như vậy, và một cảm giác vô cùng phấn khích bao trùm khi tôi đọc tên của các vị thần".
Địa điểm đã bị đóng cửa sau cuộc khai quật năm 2018 vì nó không ổn định và có thể bị sập. Hiện nó nằm dưới sự bảo vệ hợp pháp của Bộ Văn hóa và Du lịch Thổ Nhĩ Kỳ. Các nhà khảo cổ học rất háo hức tiếp tục công việc của họ khi cuộc khai quật có thể tiếp tục một cách an toàn và chụp được những hình ảnh mới về tác phẩm nghệ thuật và chữ khắc, đồng thời có thể khám phá thêm nhiều tác phẩm nghệ thuật và đồ tạo tác khác.
