Những ngày qua, hình ảnh ngôi nhà mới đặc biệt của doanh nhân Đặng Lê Nguyên Vũ - người sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Trung Nguyên, Việt Nam, hay còn được biết đến với biệt danh "vua cà phê Việt", nhận được nhiều sự chú ý.
Cụ thể, không phải là một căn biệt thự nhiều tầng xa hoa, hay một căn hộ chung cư căn gốc cao cấp với các tiện nghi hiện đại, ngôi nhà này là một ngôi nhà trong hang. Qua hình ảnh có thể thấy, ngôi nhà hang này vẫn có những phần cơ bản như cửa chính với làm bằng gỗ màu đen, kính với tấm mành tre bên ngoài, khu vực phòng khách hay khu vực phòng bếp nấu ăn. Hầu hết cấu trúc đá trong nhà hang đều được giữ nguyên nét nguyên sơ, không bị thay đổi. Các vật dụng trong nhà cũng được lựa chọn theo tông màu đen, trắng, phù hợp với tổng thể không gian cũng như sở thích của gia chủ.
Ngôi nhà hang mới của doanh nhân Đặng Lê Nguyên Vũ
Đây không phải là căn "nhà hang" đầu tiên của doanh nhân Vũ. Trước đây, những hình ảnh về căn nhà hang, tọa lạc tại M'Drắk, tỉnh Đắk Lắk của ông cũng từng nhận được nhiều sự quan tâm. Căn nhà cũng được gia cố từ hang đá tự nhiên, ngay trước nhà có một hồ nước nhỏ. Lối ra vào nhà là một cánh cửa tròn màu đen, bên trong nhà các kết cấu đá cũng được giữ nguyên, hệ thống đèn bố trí hợp lý cùng với các khối trụ gồm nhiều tảng đá to và vững chãi.
Đa phần khi nhìn vào những căn nhà trong hang đá, nhiều người sẽ phải bật cười vì sự sáng tạo của con người, khi có thể tận dụng những hang đá tự nhiên để trở thành không gian sống. Tuy nhiên trên thế giới, đây là một xu hướng thiết kế đã có từ lâu và được đánh giá cao.
Căn nhà hang trước kia từng được biết tới của “vua cà phê Việt”
Xu hướng thiết kế nhà trong hang trên thế giới
Hình thức sống trong những ngôi nhà hang, hay cuộc sống trong hang động được biết đến trên thế giới với cái tên Chủ nghĩa Troglodytism. Theo chuyên trang Archdaily.com, nó phổ biến hơn cả ở miền Bắc Trung Quốc, miền Tây nước Pháp và miền Trung Thổ Nhĩ Kỳ. Tại những nơi này, có rất nhiều người đã chọn dành một phần cuộc sống của mình để sống trong hang.
Cũng theo tài liệu được đăng tải trên Archdaily, loài người bắt đầu sử dụng hang động làm không gian sống từ khoảng 1,8 triệu năm trước. Sinh sống trong những hang động giúp con người tránh khỏi cái lạnh của mùa đông hoặc các kiểu thời tiết bất lợi khác.
Ngày nay, kiểu kiến trúc tận dụng hang động vẫn có thể áp dụng, thậm chí đem lại kết quả tốt. Các khối đá tự nhiên được đánh giá là chất cách nhiệt tốt, phù hợp cho việc sưởi ấm vào mùa đông và làm mát vào mùa hè. Trong một nghiên cứu năm 2006 liên quan đến những ngôi nhà trong hang động ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, nhà nghiên cứu tên Jiang Lu cũng phát hiện ra rằng, môi trường sống trong hang phù hợp với nhiều nguyên tắc thiết kế bền vững đương đại, giúp giảm thiểu tác động của ngành công nghiệp xây dựng đến môi trường.
Năm 1958, khi tạp chí Life đến thăm nơi ở của họa sĩ và kiến trúc sư Juan O'Gorman ở thành phố Mexico, được hình thành bởi một hang động dung nham và được trang trí bằng hình in động vật và đồ gốm trên giá gắn sẵn, người viết gọi nó là “ngôi nhà kỳ lạ nhất”.
Nghệ sĩ và kiến trúc sư đã thiết kế không gian này thi công không gian này như một thử nghiệm về các nguyên tắc Kiến trúc Hữu cơ và "một sự phản đối các tòa nhà hình hộp và nhiều kính, làm ảnh hưởng tới môi trường", theo lời ông nói trong cuộc triển lãm "Ca ngợi các hang động".
Ngôi nhà hang động của Juan O'Gorman được Life chụp ảnh vào năm 1958 (Ảnh CNN)
Một trong số những công trình nhà trong hang nổi tiếng nhất cũng có thể nói đến là dự án cơ sở hạ tầng, nhà công cộng, được xây dựng từ thế kỷ 20. Đây là tác phẩm của một kiến trúc sư và quan chức người Mexico - Carlos Lazo. Dự án mang tên Cuevas Civilizadas, bao gồm 110 ngôi nhà trong một bức tường ở một sườn đồi phía Tây Bắc thành phố Mexico. Mục đích của công trình là trở thành khu nhà ở công cộng, thân thiện với người dân và dành cho những người thu nhập thấp. Ngoài ra, việc tận dụng hang đá, vách đá tự nhiên sẽ khiến chúng không cần bảo trì nhiều, từ đó tiết kiệm chi phí bảo trì.
Tuy nhiên, Cuevas Civilizadas chưa thể hoàn thành, chỉ dừng lại ở giai đoạn đục khoét cơ bản các phòng ở, do kiến trúc sư Carlos Lazo qua đời khi 41 tuổi. Dự án dang dở và không thể tiếp tục, song vẫn trở thành một ví dụ điển hình về kiến trúc Troglodyte.
Dự án Cuevas Civilizadas (Ảnh CNN)
Cuộc sống trong những "ngôi nhà hang động" cũng không hề thiếu thốn như nhiều người lầm tưởng. Javier Senosiain, một nghệ sĩ, kiến trúc sư chia sẻ với CNN rằng, anh và gia đình mình đã từng sinh sống trong một ngôi nhà hang động ở phía tây thành phố Mexico trong vòng hơn 25 năm. Bên trong ngôi nhà vẫn đầy đủ những công năng cơ bản như ghế sofa, giường ngủ hay cả tủ sách.
Hay trường hợp của một cặp vợ chồng ở bang Arizona, nước Mỹ. Vào những năm 80 của thế kỷ trước, để tạo ra một không gian sống khác biệt, họ đã quyết định thi công một ngôi nhà hiện đại và tiện nghi dựa trên một sườn núi ở thị trấn khai thác cũ Bisbee. Ngôi nhà đặc biệt này bao gồm 3 phòng ngủ, 4 phòng tắm, rộng 2.500 ft2 (khoảng 230m2).
Bên trong nội thất được thiết kế với phong cách nhiệt đới nhiều cây cối và các tông màu nâu, xanh. Có đầy đủ cả nhà bếp, khu vực ăn uống, cầu thang xoắn ốc và phòng ngủ trên gác xép. Những tảng đá bao quanh ngôi nhà giữ nhiệt độ không đổi trong suốt mùa hè dù cho vị trí của nó là nằm ở giữa sa mạc rộng lớn và mùa đông cũng vậy. Năm 2013, giá bán niêm yết của ngôi nhà đạt cao nhất khi con số lên tới 1,5 triệu đô.
Ngôi nhà trong hang mà Javier Senosiain cùng gia đình sinh sống trong hơn 25 năm (Ảnh CNN)
Ngôi nhà bang Arizona, nước Mỹ (Ảnh Realtor.com)
Không chỉ nhà với những căn nhà, căn phòng ở thông thường, kiến trúc xây dựng không gian trong hang còn được áp dụng vào những khu nghỉ dưỡng hay khách sạn hạng sang. Ví dụ như Beckham Creek Cave House, một khách sạn nằm ở Arkansas Ozarks, nước Mỹ.
Nó được xây dựng dựa trên một hang động tự nhiên, có 4 phòng ngủ và 4 phòng tắm bên trong không gian rộng gần 6.000 ft2, tương đương hơn 500m2. Ngoài ra, nó còn được trang bị đầy đủ các nhà bếp với quầy bar lớn được làm bằng gỗ, chiếc tivi 75 inch được gắn trên tường, những chiếc giường cỡ lớn, bàn ghế hay vòi hoa sen.
Theo thông tin được đưa bởi tạp chí du lịch Travel + Leisure, để có được một đêm nghỉ tại đây, du khách sẽ phải bỏ ra 1200 đô la Mỹ/đêm, tương đương hơn 28 triệu đồng tiền Việt vào mùa thấp điểm từ tháng 12 đến tháng 3; và 1600 đô/đêm, tương đương với gần 38 triệu đồng tiền Việt vào mùa cao điểm từ tháng 4 đến tháng 11. Còn nếu muốn mua lại toàn bộ không gian này để nó thuộc sở hữu của riêng bạn, chi phí sẽ lên tới con số 2,75 triệu đô.
Khách sạn trong hang Beckham Creek Cave House (Ảnh Travel + Leisure/Beckham Creek Cave House)
CNN nhận định, trong khi các ngôi nhà nổi trên mặt nước hay được treo trên cây đang trở thành giải pháp thiết kế nhà ở phổ biến, thì việc tận dụng những hang động tự nhiên để làm thành nhà cũng có thể giúp con người lập thêm kế hoạch cho tương lai, khi mà khủng hoảng khí hậu xuất hiện.