Vance cương quyết ngưng viện trợ Ukraine, dồn sức đối phó Trung Quốc
Với vốn giắt lưng là chưa đầy 2 năm trong Quốc hội Mỹ, vị thượng nghị sĩ nhiệm kỳ đầu tiên đến từ Ohio, JD Vance, có rất ít kinh nghiệm về chính trị, chưa nói đến chính sách đối ngoại.
Nghị sĩ Vance, ứng viên phó tổng thống trong cuộc bầu cử Mỹ 2024. Ảnh: The Economist.
Nhưng ông Vance lại đại diện mạnh mẽ cho sự chia tay dứt khoát với các quan điểm đối ngoại thời Ronald Reagan đặc trưng cho Mike Pence - vị phó tổng thống trước đây của ông Trump. Ông Pence thời đó dành nhiều thời gian công vụ của mình để thực hiện các chuyến công du tái bảo đảm với đồng minh và đối tác của Mỹ ở nước ngoài, trong đó ông thực hiện những bài phát biểu nhằm làm rõ về mặt chiến lược cho các hành động thường khó đoán định của Tổng thống Trump.
Khi được ông Trump lựa làm phó cho mình trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024, ông Vance có những quan điểm đối ngoại có thể gây ảnh hưởng tương tự như ông Trump nếu cựu Tổng thống Mỹ này tái đắc cử vào tháng 11 tới. Vậy nếu nghị sĩ Vance chính thức trở thành phó tổng thống Mỹ, điều này có ý nghĩa thế nào đối với phần còn lại của thế giới?
Tư tưởng biệt lập trong vấn đề Ukraine, coi “châu Á trước tiên”
Thượng nghị sĩ Vance là một trong nhiều chính trị gia thuộc đảng Cộng hòa cổ xúy cho “châu Á trước tiên”. Cụ thể, họ mong muốn giới hạn sự chú ý của Mỹ dành cho châu Âu và hướng nguồn lực của Mỹ vào đối phó sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Tại Quốc hội Mỹ, ông Vance giành được tiếng tăm là một trong những đối thủ mạnh mẽ nhất của chủ trương Mỹ tiếp tục viện trợ cho Ukraine. Ông nói, Mỹ đã “cung cấp chiếc chăn an ninh cho châu Âu trong thời gian quá dài” và kêu gọi các đồng minh châu Âu “đẩy mạnh” đóng góp quân sự của riêng họ cho Ukraine.
Ngay sau khi Nga đưa quân vào Ukraine vào tháng 2/2022, ông Vance thẳng thừng tuyên bố: “Thành thực mà nói, tôi không thực sự quan tâm điều gì xảy đến với Ukraine theo cách này hay cách khác”.
Đồng thời, nghị sĩ Vance khẳng định mình không cổ xúy cho Mỹ “bỏ rơi châu Âu”. Thay vào đó, ông Vance muốn tập trung vào điều mà ông xem là mối đe dọa sát sườn hơn với lợi ích của Mỹ - đó là cuộc cạnh tranh với Trung Quốc bởi vì theo ông, đây mới là đối thủ thực sự của Mỹ.
Quan điểm dân tộc chủ nghĩa trước Trung Quốc trong vấn đề kinh tế
Ông Vance tự mô tả lập trường của mình đối với Trung Quốc là mang “tính dân tộc chủ nghĩa về kinh tế một cách trực diện”. Quan điểm của nghị sĩ Vance bao gồm gia tăng ủng hộ cho ngành sản xuất Mỹ, coi đó là cách trực tiếp chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Ông Vance tin rằng tăng thuế quan nhằm vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ tăng cơ hội phát triển kinh tế tại các bang thuộc “Vành đai Gỉ sắt” của Mỹ như Michigan, Ohio và Pennsylvania.
Đáng chú ý, ông Vance thậm chí còn ca ngợi Đạo luật “Con chip và khoa học” của đương kim Tổng thống Joe Biden. Đạo luật này nhằm thúc đẩy sản xuất chip bán dẫn nội địa để Mỹ có thể cạnh tranh tốt hơn với Trung Quốc và những nước khác.
Mặc dù Mỹ và các đồng minh duy trì quan hệ thương mại bình thường với Trung Quốc kể từ khi nước này gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2000, ông Vance vẫn đồng tài trợ cho nỗ lực ban hành luật thu hồi quy chế thương mại ưu đãi dành cho Trung Quốc - động thái này có thể gây bất ổn lớn cho nền kinh tế toàn cầu.
“Fan” ủng hộ khối AUKUS
Tuy ông Vance muốn tái xoay trục nước Mỹ sang khu vực châu Á- Thái Bình Dương để chống lại Trung Quốc, ông vẫn nói tương đối ít về các liên minh của Mỹ tại châu Á.
Hồi tháng 2/2024, nghị sĩ Vance đồng ý với Australia khi ông mô tả bản thân là “người hâm mộ AUKUS” trong lúc phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich. AUKUS là thỏa thuận an ninh giữa Mỹ, Anh và Australia.
Trong khu vực rộng lớn hơn, ông Vance nói rằng ông muốn “cố gắng thúc đẩy” các đồng minh Mỹ có cùng lợi ích, đồng thời khuyến khích “những nước còn do dự hãy suy nghĩ về những việc này từ góc nhìn của chúng tôi”.
Việc ông Vance ủng hộ đảo Đài Loan cũng xuất phát từ góc độ lợi ích kinh tế của nước Mỹ. Ông Vance nhìn nhận rằng nếu xảy ra “biến cố” tại Đài Loan thì điều đó sẽ tàn phá nền kinh tế Mỹ.
Thay đổi quan điểm về biến đổi khí hậu
Ông Vance thay đổi quan điểm về biến đổi khí hậu khi ông ra ứng cử vào Thượng viện Mỹ năm 2022.
Hồi năm 2020, ông nói về “vấn đề khí hậu” mà Mỹ đang đối diện. Nhưng khi tìm kiếm sự ủng hộ của ông Trump cho một ghế trong Thượng viện, ông Vance đã xác định mình là người “hoài nghi” trách nhiệm của con người trong vấn đề biến đổi khí hậu.
Nghị sĩ Vance cũng tìm cách thu hồi tín dụng thuế của Mỹ dành cho xe điện.
Trung thành với chính sách “nước Mỹ trước tiên”
Trong quá khứ, ông Vance coi chính sách đối ngoại là nhân tố chính trong sự ủng hộ của ông dành cho cựu Tổng thống Mỹ Trump.
Hồi đầu năm 2023, khi nhiều đảng viên Cộng hòa đang ủng hộ Thống đốc Florida, ông Ron DeSantis, tham gia tranh cử tổng thống Mỹ, thì ông Vance đã viết bài bình luận ủng hộ ông Trump tái tranh cử, đồng thời ca ngợi ông Trump có “chính sách đối ngoại thành công”, coi đây là “phần quan trọng nhất” trong di sản của ông Trump. Cụ thể, ông Vance viết rằng ông Trump đã “không khởi động cuộc chiến tranh nào” và thúc đẩy nước Mỹ “nhận thêm trách nhiệm phòng vệ bản thân”.
Nếu nắm giữ được vị trí phó tổng thống, ông Vance có thể đóng vai trò cố vấn quan trọng cho ông Trump, đặc biệt về chính sách đối ngoại. Và với sự hậu thuẫn của ông Trump, ông Vance sau này có thể chuẩn bị hành trang cho cuộc tranh cử tổng thống của riêng mình vào năm 2028.