LTS: Hồi ký "Tiến sau Thần Chết theo đội hình vệt rẽ nước" (В кильватерном строю за смертью) Phó Đô đốc Hải quân Nga Valery Dmitrievich Ryazantsev viết năm 2005 cho ta thấy rõ bi kịch của tàu ngầm hạt nhân "Kursk" và những điều kiện tiên quyết dẫn đến tai họa làm cho 118 người thiệt mạng.
Trân trọng lược giới thiệu cùng quý độc giả về Hồi ký đặc sắc - một tác phẩm đưa ra sự phân tích chi tiết các hành động của thủy thủ đoàn, các nhà chỉ huy hải quân và các nhà cứu hộ, là một bằng chứng của một người chứng kiến thảm hoạ K-141 Kursk, chứng nhân về sự sụp đổ của Hải quân Nga sau 1991.
----
KỲ 1: Những tảng băng ngầm khủng khiếp
KỲ 2: "Thủy sư đô đốc" liên quan trực tiếp tới cái chết của 2 tàu ngầm nguyên tử Nga
---
KỲ CUỐI: THẢM HỌA VỚI TÀU NGẦM KURSK - KHÔNG THỂ TRÁNH KHỎI
Dối trá và lừa đảo
Vì lý do nào đó, kíp thủy thủ "Kursk" là một ngoại lệ đối với quy tắc hàng hải. Liên quan đến chuyện này có một tài liệu công vụ để ta quan tâm, đó là báo cáo của chỉ huy thủy thủ đoàn thứ nhất của tàu ngầm hạt nhân Kursk gửi cho Tư lệnh sư đoàn 7.
Trong báo cáo này, viên chỉ huy báo cáo cho Tư lệnh sư đoàn biết việc khắc phục các thiếu sót trong khi thi hành bài huấn luyện thứ nhất. Ban Tham mưu sư đoàn thông qua nhiệm vụ ngày 22 tháng 6, báo cáo của chỉ huy tàu Kursk cũng được ký ngày 22 tháng 6, nhưng chữ ký của người chỉ huy tàu ngầm là giả mạo.
Phó Đô đốc Hải quân Nga Valery Dmitrievich Ryazantsev.
Ai đó ở Hạm đội Phương Bắc đã làm tài liệu giả mạo này để giấu một thực tế là thủy thủ đoàn trả bài kiểm tra huấn luyện thứ nhất với chất lượng kém. Với thời gian mà ban tham mưu sư đoàn đưa ra để thực hiện bài huấn luyện kiểm tra, điều đơn giản là không thể thực hành nhiệm vụ này với chất lượng cao.
Việc thực hiện tất cả các yếu tố của kế hoạch chuẩn bị cho chiến dịch mới cũng được hoạch định một cách không suy nghĩ gần như vậy. Điều này có thể thấy rõ từ việc phân tích một tuần làm việc của thủy thủ đoàn.
Theo mệnh lệnh của Tư lệnh phân hạm đội tàu ngầm 1, từ 19-27 tháng 7 năm 2000, tại tàu ngầm K-141 "Kursk" sẽ tiến hành công tác sửa chữa phòng ngừa theo kế hoạch.
Điều lệnh hải quân của Hải quân Nga cấm điều động đội ngũ thủy thủ đoàn trong thời gian sửa chữa như vậy đi làm bất kỳ việc nào khác. Như ta vẫn nói, điều lệnh được viết ra không phải cho các thủ trưởng, mà cho các cấp dưới thi hành.
Các tàu ngầm Hải quân Nga ở căn cứ.
Tuần sửa chữa "Kursk" diễn ra như sau:
Ngày 20 tháng 7, thủy thủ đoàn chịu sự kiểm tra của các sĩ quan Bộ TTM Hải quân. Cùng ngày, đạn ngư lôi theo cơ số được nạp xuống tàu ngầm.
Ngày 21 tháng 7, thủy thủ đoàn cùng tàu ngầm hạt nhân ra thao trường huấn luyện thực hành các bài kiểm tra môn đấu tranh sinh tồn.
Ngày 22 tháng 7, họp tại phân hạm đội về công tác chuẩn bị chuyên môn.
Ngày 24 tháng 7, thủy thủ đoàn luyện tập tại trung tâm đào tạo.
Ngày 25 tháng 7, thủy thủ đoàn được các sĩ quan Ban tham mưu Sư đoàn 7 kiểm tra.
Ngày 26 tháng 7, thủy thủ đoàn được các sĩ quan Bộ tham mưu Phân hạm đội 1 kiểm tra.
Ngày 27 tháng 7, thủy thủ đoàn được các sĩ quan Bộ tham mưu Hạm đội Phương Bắc kiểm tra.
Ngày 28 tháng 7, thủy thủ đoàn ra khơi thực hành lặn sâu.
Các thủy thủ tàu ngầm chuyên nghiệp, sau khi đọc những dòng này, không tin rằng có thể xảy ra các trường hợp như vậy trong công tác phục vụ trên tàu ngầm. Họ sẽ nói rằng trường hợp mà tàu ngầm không được kiểm tra hàng ngày, rồi đi biển mà thiếu sự chuẩn bị cơ bản, thiếu chuẩn bị cho công tác lặn sâu, thiếu sửa chữa phòng ngừa là không thể.
Tôi xin lỗi, nhưng họ đã sai. Tại Hạm đội Phương Bắc với kíp thủy thủ K-141 "Kursk" sự việc đúng là như thế.
Không cần phải nói về chuyện bài kiểm tra huấn luyện thứ nhất đã được hoàn thành, khi mà ban lãnh đạo hạm đội, phân hạm đội, sư đoàn, đã cho phép điều đó.
Hãy để tôi nhắc bạn nhớ rằng kịch bản hoàn thành bài kiểm tra huấn luyện thứ nhất mà không thể chấp nhận đối với thủy thủ đoàn K-141 "Kursk" đã được ban tham mưu Sư đoàn 7 lên kế hoạch 2 lần: tháng 12 năm 1999 và tháng 6 năm 2000.
Và bây giờ chúng ta hãy xem xét tại sao các thủ trưởng hạm đội hối thúc thủy thủ đoàn "Kursk" để họ hoàn thành bài kiểm tra huấn luyện mà không cho họ ngay cả một ngày nghỉ ngơi.
Nguyên nhân thật nực cười
Các tài liệu về điều lệnh phục vụ của Hải quân Nga đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt đối với các thủy thủ đoàn tàu ngầm hạt nhân ở tuyến 1. Nếu thủy thủ đoàn tuyến 1 của một tàu ngầm nguyên tử ngừng đi biển hơn 9 tháng, thì phải rút họ khỏi đội hình tuyến 1.
Để khôi phục lại vị trí trên tuyến 1, kíp thủy thủ phải hoàn thành đầy đủ các bài kiểm tra huấn luyện chiến đấu. Đây là một quá trình kéo dài và tốn kém. Trong Hải quân Nga, việc mất tuyến của thủy thủ đoàn tàu ngầm được coi là một biến cố nghiêm trọng và làm giảm sự sẵn sàng chiến đấu của hạm đội.
Các trường hợp như vậy trong hạm đội là không được phép. Thủy thủ đoàn tàu ngầm "Kursk" đi biển về ngày 19 tháng 10 năm 1999 và đến ngày 11 tháng 7 năm 2000 đã không hề ra khơi. Gián đoạn đi biển của họ là 8 tháng 21 ngày.
Nếu lại chậm đi biển thêm 9 ngày nữa, thủy thủ đoàn K-141 "Kursk" sẽ mất tuyến. Đó là lý do tại sao tất cả nỗ lực của các thủ trưởng Sư đoàn 7, phân hạm đội 1 và Hạm đội Phương Bắc không nhằm vào việc chuẩn bị thật chất lượng cho các chiến sĩ tàu ngầm, mà chỉ để giữ được vị trí trên tuyến 1 của thủy thủ đoàn "Kursk" bằng mọi cách.
Đồ họa quy trình trục vớt tàu ngầm Kursk
Tàu ngầm Kursk sau khi được trục vớt lên từ đáy biển.
Cách của "các Thủy sư Đô đốc" Hạm đội Phương Bắc trong trường hợp này chỉ có một - bỏ qua tất cả các yêu cầu của tài liệu điều lệnh phục vụ về huấn luyện chiến đấu cho thủy thủ đoàn của chiếc tàu ngầm này. Điều đó thì họ đã làm được.
Các tài liệu điều lệnh Hải quân Nga yêu cầu bộ tư lệnh của các hạm đội phải kiểm tra đặc biệt mức độ được huấn luyện chuyên môn cho những kíp thủy thủ tàu ngầm có thời gian gián đoạn đi biển hơn 6 tháng.
Thủy thủ đoàn K-141 "Kursk" đã ngừng đi biển hơn 8 tháng, nhưng không có cuộc kiểm tra đặc biệt nào về mức độ chuẩn bị của thủy thủ đoàn trên biển được tiến hành.
Bây giờ chúng ta hãy đánh giá mức độ chuẩn bị về chuyên môn của hai thủy thủ đoàn tưởng tượng của tàu ngầm hạt nhân. Thủy thủ đoàn đầu tiên không ra biển 8 tháng 21 ngày, thủy thủ đoàn thứ hai - 9 tháng 1 ngày.
Rõ ràng ngay cả không phải một chuyên gia về nghiệp vụ tàu ngầm cũng rõ rằng, trình độ chuẩn bị về chuyên môn của các kíp thủy thủ này khác nhau rất nhỏ. Do nghỉ đi biển lâu, cả hai kíp thủy thủ đều mất các kỹ năng chuyên nghiệp của mình.
Tuy nhiên, các tài liệu điều lệnh chính thức của Hải quân Nga nói ngược lại. Theo các tài liệu này, thủy thủ đoàn giả tưởng thứ nhất được coi là thủy thủ đoàn tuyến 1 và có thể giải quyết nhiệm vụ trên biển có độ khó bất kỳ nào.
Thủy thủ đoàn thứ hai được coi là thủy thủ đoàn tuyến dưới và chỉ được phép ra biển dưới sự giám sát của các thủ trưởng cao cấp và chỉ để thực hiện các nhiệm vụ đơn giản nhất.
Việc nghỉ đi biển lâu dài của thủy thủ đoàn tàu ngầm chỉ phát sinh tại các đơn vị lớn của hạm đội, nơi mà các kế hoạch huấn luyện chiến đấu không được xây dựng lại và kém chất lượng.
Tại phân hạm đội tàu ngầm 1 vào năm 1989, người ta đã cho phép kíp thủy thủ K-278 "Komsomolets" nghỉ đi biển khá lâu. Kết quả là kíp tàu ngầm đã mất mức chuẩn bị đúng tuyến 1 của mình. Tư lệnh Phân hạm đội tàu ngầm 1 đã che giấu sự thật và vẫn điều chiếc tàu ngầm đi biển để gặp tai nạn.
Tháp chỉ huy của tàu ngầm Kursk đã được sử dụng để làm đài tưởng niệm kíp thủy thủ của con tàu này ở Murmansk.
Sau 11 năm ở cùng phân hạm đội, các học trò của ông đã quyết định áp dụng "kinh nghiệm phục vụ" này vào thực tế của họ. Tư lệnh mới của Phân hạm đội 1 đã phái thủy thủ đoàn K-141 "Kursk" ra biển thực hiện các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu phức tạp. Thủy thủ đoàn không được chuẩn bị sẵn sàng làm điều đó.
Trả giá cho sự thiếu hiểu biết chuyên môn của vị đô đốc là mạng sống của 118 thủy thủ-chiến sĩ tàu ngầm và quyết định bổ nhiệm ông ta lên cương vị trợ lý Tổng tham mưu trưởng Bộ TTM Hải quân Nga tại Moscow. Sự thăng tiến nghề nghiệp không tồi của vị đô đốc - thủ phạm trực tiếp của thảm hoạ tàu ngầm của anh ta.
Trích ngang phó đô đốc V.D. Riazantsev
Ông sinh năm 1947, tốt nghiệp Trường Tàu ngầm Hải quân mang tên Đoàn Thanh niên Cộng sản Lê nin, lớp sĩ quan; Học viện Hải quân; Học viện Bộ Tổng tham mưu.
Quá trình phục vụ:
- Đội trưởng đội tên lửa tàu ngầm nguyên tử;
- Trưởng ngành tên lửa tàu ngầm nguyên tử;
- Trợ lý thuyền trưởng tàu ngầm nguyên tử;
- Trợ lý chính thuyền trưởng tàu ngầm nguyên tử;
- Thuyền trưởng tàu ngầm nguyên tử;
- Tham mưu trưởng sư đoàn tàu ngầm nguyên tử;
- Sư đoàn trưởng sư đoàn tàu ngầm nguyên tử;
- Phó Tư lệnh thứ nhất phân hạm đội tàu ngầm nguyên tử;
- Phó Tư lệnh hạm đội phụ trách Huấn luyện chiến đấu – Trưởng Ban Huấn luyện chiến đấu hạm đội;
- Phó Chủ nhiệm Tổng cục Huấn luyện chiến đấu các Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga đặc trách hải quân.