Đặc biệt, theo AP, quân đội Philippines sẽ tiến hành hoạt động nói trên bằng máy bay do Nhật Bản cung cấp. Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana lập luận bãi cạn Scarborough nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines nên họ sẽ không dừng các chuyến bay tuần tra bất chấp sự phản đối của Trung Quốc.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục tuần tra bãi cạn Scarborough. Họ (chỉ Bắc Kinh) mới là những người không có quyền gì ở đó" – ông Lorenzana nói.
Hồi tháng trước, Trung Quốc bày tỏ quan ngại về kế hoạch tuần tra của Philippines, nhất là khi nước này sử dụng loại máy bay TC-90 được Nhật Bản tài trợ. Lúc đầu, Nhật Bản định cho Philippines thuê TC-90 nhưng sau thay đổi ý định.
Hôm 26-3, 3 chiếc TC-90 được Tokyo bàn giao cho Manila tại căn cứ hải quân Heracleto Alano ở tỉnh Cavite.
Beechcraft TC-90 có phạm vi hoạt động gấp hai lần so với các máy bay tuần tra hiện tại của Philippines. Chúng sẽ được sử dụng cho mục đích ứng phó thiên tai, tuần tra và giám sát, theo ông Lorenzana.
Tháng 3 năm ngoái, Nhật Bản cũng chuyển 2 chiếc TC-90 cho Philippines. Một trong hai chiếc đã được hải quân Philippine dùng để tuần tra bãi cạn Scarborough và phát hiện 4 tàu tuần duyên Trung Quốc cùng 4 tàu cá Philippines vào cuối tháng 1 năm nay.
Đầu tháng 1-2018, Mỹ cũng điều một tàu khu trục tên lửa dẫn đường tới gần bãi cạn Scarborough để khẳng định quyền tự do hàng hải khiến Trung Quốc phản ứng.
Trung Quốc kiểm soát Scarborough từ năm 2012 sau một thời gian tranh chấp với tàu Philippines. Bãi cạn này nằm cách đảo chính Luzon của Philippines khoảng 200 km về phía Tây và cách bờ biển Trung Quốc khoảng 1.000 km về phía Đông Nam.
Trong khi đó, vào tháng 3-2016, Nhật Bản và Philippines ký hiệp ước cho phép Tokyo chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng cho Manila, đánh dấu sự tăng cường quan hệ an ninh giữa hai nước.