Phát biểu trong một bữa tiệc tại thành phố San Juan, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho biết:
"Chúng tôi không muốn làm mất lòng nước Mỹ. Tại sao ư? Bởi chúng tôi đã nhận mình là đồng minh với các nước phương Tây".
"Vì thế, có một điều chúng tôi không được quên. Đó là lợi ích của mình và lợi ích của đồng minh".
Đó là điều ông Duterte hứa hẹn khi đề cập tới khả năng đàm phán song phương với Trung Quốc. Có vẻ như tân Tổng thống Philippines đang muốn tìm cách để cùng một lúc "bắt tay" với cả Bắc Kinh và Washington.
Dù chưa biết ông Duterte sẽ làm như thế nào để đạt được mục đích, nhưng ông đã mở lời đề nghị cựu Tổng thống Fidel Ramos đại diện cho Philippines trong các cuộc đàm phán với Bắc Kinh. Ông Duterte cũng khẳng định lại một lần nữa quan điểm mà ông từng đưa ra: "Chiến tranh không phải là lựa chọn".
Tính đến thời điểm này, phản ứng của Tân Tổng thống Philippines có thể được đánh giá là mềm mỏng.
Ông Duterte nhận định, dù Tòa trọng tài đã ra phán quyết phủ nhận quyền lịch sử và pháp lý của Trung Quốc đối với phần lớn các thực thể ở biển Đông nhưng vẫn còn nhiều vấn đề phức tạp bởi Trung Quốc đang có những động thái liên quan tới khả năng thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ).
Vấn đề biển Đông tại ASEM
Mặc dù đang xem xét tới khả năng đàm phán song phương với Trung Quốc, nhưng Philippines vẫn không từ bỏ cơ hội đưa vấn đề này ra diễn đàn quốc tế.
Hôm nay, 15/7, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay đã đưa vấn đề biển Đông ra trước Hội nghị Á - Âu đang diễn ra tại Mông Cổ. Phát biểu trong hội nghị, ông Yasay khẳng định, Philippines cam kết theo đuổi giải pháp hòa bình và sẽ tiếp tục phối hợp với các bên liên quan để giảm thiểu căng thẳng trong khu vực.
Ông Yasay cũng cho biết thêm, Philippines coi các giải pháp nhằm khôi phục lòng tin giữa các bên là một vấn đề quan trọng.
Trước đó, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Kong Xuanyou đã lên tiếng phản đối dự định đưa vấn đề ra trước ASEM của Manila. Ông Kong cho rằng ASEM không phải là nơi thích hợp để bàn về biển Đông.
Hội nghị ASEM, diễn đàn của các nhà lãnh đạo châu Âu
và châu Á là sự kiện quốc tế đầu tiên diễn ra kể từ sau khi Tòa thường trực (PCA) ra phán
quyết về tranh chấp biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc. Đây cũng là hội nghị quốc tế đầu tiên mà Chính phủ mới của Philippines, do Tân Tổng thống Rodrigo Duterte dẫn đầu, tham gia.