Gần một tuần trở về từ chuyến thăm quan nhà máy Nestlé Trị An, chị Mai Thị Nhung (Huyện Cư Kuin, Tỉnh Đắk Lắk), nông dân trồng cà phê vẫn còn nguyên vẹn cảm xúc hào hứng. 

“Tôi không thể hình dung được là nhà máy có dây chuyền sản xuất hiện đại và hoàn toàn tự động như vậy”, chị Nhung kể lại với những bạn bè của mình sau khi trở về từ chuyến thăm quan. 

Chị Nhung là một trong 50 nông dân trồng cà phê xuất sắc và là một trong số các nữ trưởng nhóm nông dân của chương trình NESCAFÉ Plan từ 4 tỉnh Tây Nguyên có mặt trong chuyến thăm quan nhà máy Nestlé Trị An, một trong những nhà máy chế biến cà phê có quy mô và công nghệ hiện đại nhất của Tập đoàn Nestlé.

Chị Nhung (giữa) trong chuyến tham quan nhà máy Nestlé Trị An.

Lần đầu tiên bước chân vào nhà máy Nestlé Trị An, cũng là lần đầu tiên chị Nhung được biết về hành trình của những hạt cà phê sau khi rời nông trại mà những người nông dân như chị đã tận tâm ươm trồng và thu hoạch. 

“Tôi cảm thấy rất tự hào. Có chứng kiến quy trình sản xuất hạt cà phê với đầy đủ các công đoạn và yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng, tôi mới thấy được những  hạt cà phê nhà mình đã được gia tăng giá trị như thế nào. Tôi nghĩ rằng mình đã chọn đúng nơi để gửi gắm hạt cà phê mà mình cất công chăm sóc bấy lâu nay”, chị Nhung nói.

Bên cạnh đó, chị Nhung cùng những người nông dân tham gia chuyến tham quan cũng rất tự hào khi thấy hạt cà phê Việt sau khi được chế biến bằng các dây chuyền sản xuất hiện đã đã được xuất khẩu  đến gần 30 quốc gia trên toàn thế giới. 

“Tại nhà máy Nestlé Trị An, tất cả chúng tôi đều có chung một niềm đam mê và tự hào là đưa những hạt cà phê tốt nhất ra thế giới”, ông Trương Hoàng Phương, Giám đốc nhà máy Nestlé Trị An chia sẻ. 

Quá trình sản xuất ra các sản phẩm cà phê chất lượng cao bao gồm một chuỗi các hoạt động , trong đó người nông dân chính là điểm khởi đầu của các hoạt động này.

“Nhà máy Nestlé Trị An luôn cảm thấy tự hào vì sản phẩm chúng tôi tạo ra không chỉ giúp khách hàng thưởng thức được những sản phẩm cà phê chất lượng mà còn góp phần nâng cao đời sống và sinh kế cho người nông dân”, ông Phương nói thêm.

Ra đời cách đây 11 năm, nhà máy Nestlé Trị An sở hữu quy mô và công nghệ hiện đại nhất trong khu vực. Toàn bộ quy trình hoạt động được tự động hóa hoàn toàn, tất cả điều được kiểm soát từ phòng trung tâm qua hệ thống máy tính. Đây cũng là nhà máy sản xuất hạt cà phê khử caffeine (cà phê decaf) ứng dụng công nghệ hiện đại đầu tiên tại Việt Nam và là nhà máy sản xuất hạt cà phê khử caffeine thứ hai của Tập đoàn. 

Đầu năm nay, Nestlé Việt Nam tiếp tục tăng công suất và mở rộng sản xuất của nhà máy Nestlé Trị An.

Việc tăng công suất và mở rộng sản xuất của nhà máy Nestlé Trị An giúp tăng cường năng lực của nhà máy để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường, tiếp tục đưa thị trường Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất, cung ứng cà phê chất lượng cao cho thị trường trong nước và thế giới.

Hiện nay, các sản phẩm cà phê sản xuất tại nhà máy Nestlé Trị An đã được xuất khẩu đi gần 30 quốc gia trên thế giới, trong đó có những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, châu Âu. Các sản phẩm cà phê với thương hiệu quen thuộc bao gồm NESCAFÉ, NESCAFÉ Dolce Gusto, NESPRESSO, Starbucks và Blue Bottle.

Với Nestlé, người nông dân là đối tác chứ không chỉ là người sản xuất ra nguyên liệu. Người nông dân chính là nhân tố quan trọng đóng góp vào việc nâng cao chất lượng đầu vào của sản phẩm cà phê và đảm bảo cà phê được canh tác bền vững theo hướng nông nghiệp tái sinh, phát thải thấp. Với tiêu chí đó, Nestlé luôn luôn đề cao vai trò của người nông dân trong chuỗi giá trị cà phê.

Và NESCAFÉ Plan là một trong những chương trình ra đời nhằm phục vụ tiêu chí đó.

Ông Phạm Phú Ngọc, Trưởng Bộ phận Hỗ trợ nông nghiệp Nestlé Việt Nam, Quản lý chương trình NESCAFÉ Plan đã trở thành người mà bà con nông dân trồng cà phê đều quen mặt và tín nhiệm. Cáchđây 13 năm, từ những ngày Chương trình NESCAFÉ Plan mới được triển khai tại Việt Nam, ông chính là người đã đến từng nhà, thuyết phục các nông dân tham gia Chương trình.

Nhớ lại những ngày đầu tiên ấy, khi chưa có mấy người tin tưởng. "Chương trình khởi động từ 2010 mà hơn một năm sau mới có những nông dân đầu tiên tham gia", ông Ngọc cho hay.

Khoảng những năm 2010, tại Việt Nam có đến hàng trăm chương trình phát triển cà phê bền vững được triển khai. Nhưng theo chia sẻ của ông Ngọc, đa số các chương trình chỉ triển khai trong 3-5 năm, đến khi nguồn tài chính hết là dừng. Vì thế, người nông dân cho rằng chương trình NESCAFÉ Plan cũng tương tự nên còn nhiều nghi ngại.

Vì vậy, điều quan trọng là thuyết phục người nông dân rằng đây là một chương trình lâu dài.

Thay đổi định kiến của các nông dân, ông Ngọc cùng các kỹ sư nông nghiệp của Nestlé chia sẻ với bà con rằng NESCAFÉ Plan gắn với hoạt động lâu dài của một doanh nghiệp toàn cầu, trong đó có các cam kết và hoạt động nhằm hỗ trợ canh tác, sản xuất và thu mua cà phê bền vững và có trách nhiệm..

Thời gian đầu cả nhóm hỗ trợ nông nghiệp chỉ có ông Ngọc có 3 người, suốt một tháng trời bám trụ dưới địa phương để thuyết phục bà con thay đổi tập quán cũ để chuyển đổi sang phương pháp canh tác hiện đại và bền vững hơn. “Chúng tôi phải thay đổi cách tiếp cận: thay vì dạy nông dân thì học nông dân”, ông Ngọc kể lại.

Thay vì xây dựng mô hình mới, nhóm của ông Ngọc tự đi xuống các địa phương tìm các nông dân sản xuất giỏi, lựa chọn mô hình của các nông dân đó để đưa mọi người đến tham khảo. 

Từ những gì “mắt thấy tai nghe”, người nông dân được sờ thấy hạt cà phê, chứng kiến hình thức canh tác mới này đem lại tác động tốt cho môi trường, cho chính gia đình mình như thế nào và dần dần cảm thấy thuyết phục.

Trong bối cảnh hiện nay, các yếu tố như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, thiếu nước và xu hướng  người trẻ rời nông trại để đi làm tại thành phố,  đem lại nhiều rủi ro, đe dọa tương lai của ngành cà phê và cuộc sống người nông dân trồng cà phê, NESCAFÉ Plan đặt mục tiêu đồng hành cùng người nông dân trong việc thúc đẩy xây dựng một nền nông nghiệp tái sinh và cung cấp cho người nông dân những kiến thức mới để nâng cao chất lượng hạt cà phê. 

Thông qua NESCAFÉ Plan, người nông dân áp dụng những quy trình canh tác mới để đảm bảo an toàn cho môi trường và tối ưu chi phí, tăng thu nhập.

Anh Nguyễn Tiến Dũng, nông dân trồng cà phê ngụ tại thành phố Pleiku (Tỉnh Gia Lai) vẫn còn nhớ thời điểm gặp ông Phạm Phú Ngọc và biết đến chương trình NESCAFÉ Plan.

“Đây là một duyên tình”, anh Dũng nhớ lại.

Các kiến thức học được từ chương trình đã giúp anh giảm chi phí đầu vào, giảm thiểu việc sử dụng chất hóa học vào đất để bảo vệ môi trường. Không những vậy, nhờ việc canh tác đúng kỹ thuật, năng suất cao lên, thu nhập của người nông dân cơ bản ổn định.

Từ chương trình NESCAFÉ Plan, anh Dũng học được cách tận dụng các phế phẩm từ nông nghiệp như vỏ trấu, vỏ cà phê, vỏ mì, vỏ bắp… đem ủ trở thành phân hữu cơ, từ đó giảm ít nhất 20% phân vô cơ, giảm thiểu được việc sử dụng chất hóa học vào đất, góp phần bảo vệ môi trường. 

Sau khi áp dụng ở nông trại của mình, anh Dũng tiếp tục phổ biến các kiến thức canh tác mới này tới bà con nông dân, vận động bà con hạn chế tối đa việc dùng thuốc diệt cỏ, thuốc bảo vệ thực vật.

“Ví dụ kiểm tra đồng ruộng bà con thấy cây nào bị rầy thì xử lý cục bộ, tránh tình trạng thấy con sâu là phun tràn lan như trước đây, vừa giảm được chi phí đầu vào, vừa hạn chế tối đa các chất thải độc hại cho môi trường”, anh Dũng nói.

Hiện tại, anh đã tập hợp được 90 người cũng tham gia canh tác theo phương pháp mới.

“Có thu nhập ổn định, nông dân càng hào hứng tham gia các khóa tập huấn và chắc chắn sẽ còn gắn bó lâu dài với NESCAFÉ Plan”, anh Dũng vui vẻ nói.

Trong số 15 nước đang triển khai dự án, NESCAFÉ Plan tại Việt Nam được đánh giá là một trong những dự án có quy mô lớn và thành công nhất. Tại các diễn đàn của Nestlé về NESCAFÉ Plan, đại diện Việt Nam luôn được mời tới để chia sẻ mô hình.

Năm 2022, Tập đoàn Nestlé công bố kế hoạch NESCAFÉ Plan 2030 nhằm tiếp tục đồng hành và hỗ trợ nông dân để giúp họ chuyển đổi canh tác theo phương thức nông nghiệp tái sinh, tiếp tục chứng mình chương trình sẽ không dừng lại, mang lại cuộc sống bền vững và tốt đẹp hơn cho nông dân và cộng đồng trồng cà phê tại Việt Nam.

Từ 175 người ban đầu, đến nay, số người tham gia NESCAFÉ Plan đã lên tới 21.000 hộ nông dân. Đây cũng chính là thuyết “quả tuyết lăn” mà NESCAFÉ Plan theo đuổi, thu hút nhiều người tham gia và qua đó nuôi thêm sức sống bền bỉ cho chương trình.

Trên đường bước vào công ty Nestlé Trị An là tấm biển lớn: “Gia đình đang chờ chúng ta trở về nhà an toàn - An toàn là ưu tiên hàng đầu của chúng ta”. 

Đây cũng là thông điệp xuyên suốt trong tất cả các hoạt động dù là trên trang tại cà phê hay tại các nhà máy của Nestlé. Sự an toàn của người lao động chính là trọng tâm mà Nestlé luôn đặt là ưu tiên hàng đầu. 

Đối với người nông dân, khi tham gia vào chương trình NESCAFÉ Plan, người nông dân còn được trang bị kiến thức tự bảo vệ bản thân, tránh các tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp như khi bưng bê, hái thu cà phê… Người nông dân cũng được hỗ trợ, khuyến khích tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội.

“Nestlé quan trọng nhất sức khỏe con người từ những điều nhỏ nhất như quần áo bảo hộ, luôn nhắc nhở về các quy tắc an toàn lao động, cho thấy họ thực sự trân trọng con người trong sản xuất”, ông Lý Thông Hạ (Huyện Di Linh, Tỉnh Lâm Đồng), một trong 50 nông dân xuất sắc của Tây Nguyên có mặt trong chuyến thăm quan nhà máy Nestlé Trị An trả lời khi được hỏi về điều tâm đắc nhất trong chuyến thăm.

“Nhà máy không để tồn dư rác thải ảnh hưởng đến môi trường, gây hại cho con người, ngay cả phế phẩm cũng tận dụng được”, ông Hạ chia sẻ.