Các lực lượng của Chính phủ Hòa hợp dân tộc (GNA) của Libya được Liên Hiệp Quốc công nhận đã giành lại quyền kiểm soát thị trấn Gharyan chiến lược nằm ở phía Nam thủ đô Tripoli từ tay lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do tướng Khalifa Haftar lãnh đạo, theo kênh Al Jazeera.
Gharyan là căn cứ tiền tuyến chính của phe tướng Haftar, người phát động chiến dịch quân sự tái chiếm thủ đô Tripoli từ phe GNA cách đây gần ba tháng.
Mustafa al-Mejii, người phát ngôn của lực lượng thề trung thành với GNA nói với hãng tin AFP rằng: “Gharyan nằm trong sự kiểm soát hoàn toàn của chúng tôi”.
Ông al-Mejii cho biết thêm hàng chục binh sĩ ủng hộ tướng Haftar đã thiệt mạng và ít nhất 18 binh sĩ bị bắt làm tù binh.
Sau đó trong ngày 26-6, Đại tá Mohamed Gnono của lực lượng GNA cho hay chiến dịch tái chiếm Gharyan kéo dài chưa đầy 24 giờ và một lượng người dân địa phương không xác định đã hợp tác với lực lượng chính phủ Tripoli nhằm đảm bảo “sự thành công của chiến dịch”.
Một quan chức LNA đã giảm nhẹ thất bại này, nói với hãng thông tấn DPA rằng đây là một quyết định chiến thuật.
“Việc chúng tôi rút khỏi Gharyan mang tính chiến thuật”, Chuẩn tướng của LNA Khaled al-Mahgoub nói.
Ông thêm rằng lực lượng LNA cuối ngày 26-6 đã thực hiện hàng loạt cuộc không kích nhằm vào những lực lượng trung thành với GNA, gây ra thương vong chưa được xác định cho lực lượng chính phủ Tripoli.
Trước đó ngày 27-6, một phát ngôn viên của lực lượng Nguyên soái Haftar cáo buộc “các phần tử ngủ đông” tạo điều kiện cho lực lượng GNA tiến vào khu vực Gharyan, cách thủ đô Tripoli 80km về phía Tây Nam. Tuy nhiên, người này không thừa nhận lực lượng GNA đã để mất thị trấn.
Khói bốc lên sau khi lực lượng LNA không kích vào Tajoura, Nam Tripoli tuần trước. Ảnh: GETTY
Các đoạn video xuất hiện trên mạng hôm 27-7 cho thấy hàng chục binh sĩ trung thành với lực lượng tướng Haftar, bao gồm lính đánh thuê từ Sudan và Chad, được cho bị bắt giữ trong cuộc tấn công bất ngờ ngày 26-6.
Các nhân chứng nói với hãng tin Reuters rằng binh sĩ GNA đã chiếm phòng kế hoạch hành quân chính của LNA ở Gharyan cùng với các phương tiện quân sự và thiết bị khác của LNA. Thị trấn Gharyan là nơi có các bệnh viện dã chiến của LNA và cũng là nơi tiếp nhận các nguồn tiếp tế chuyển tới từ phía Đông.
“Mất các vị trí chiến lược”
LNA đã thiết lập một cơ sở trực thăng ngoại ô thị trấn Gharyan.
Những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy lực lượng GNA đang tuần tra Gharyan và các tù binh được cho là các binh sĩ thân phe tướng Haftar.
Ông Mejii ca ngợi những gì ông mô tả là “chiến thắng quan trọng” và cho hay ông hy vọng lực lượng của ông Haftar sẽ “sụp đổ”.
“Các nguồn tin quân sự trong chính phủ Libya nói rằng họ đã giành quyền kiểm soát một số vị trí chiến lược trong thị trấn, bao gồm trung tâm chỉ huy của lực lượng ông Hartar được sử dụng để điều hành trận đánh ở Tripoli”, PV Mahmoud Abdel Wahed của kênh Al Jazeera đưa tin từ Tripoli.
Nguyên soái Khalifa Haftar, chỉ huy của LNA. Ảnh: REUTERS
“Chiến dịch giành quyền kiểm soát Tripoli được phát động từ Gharyan và Tarhunah. Đây dường như là thất bại lớn cho lực lượng Haftar khi họ chỉ còn lại duy nhất TP ở phía Tây Libya hỗ trợ chiến dịch quân sự của họ.
Trong khi đó, ở Nam Tripoli, lực lượng Haftar đang mất nhiều vị trí chiến lược như sân bay quốc tế cũ không hoạt động và các vùng lân cận ở phía đông nam và tây nam, gồm Ain Zara và Khallat Farjan”, theo ghi nhận của PV Mahmoud Abdel Wahed.
Jonathan Winer, cựu đặc phái viên Mỹ tại Libya, làm việc tại Viện Trung Đông nhận định: “Nếu đúng là như vậy, đây là một diễn biến rất lớn. Gharyan là một thị trấn lớn và có dân số gần 200.000 người. Nó có ý nghĩa về mặt chiến lược. Vì vậy, đây là thất bại lớn cho ông Haftar và lực lượng của ông ấy”.
Gharyan mang tính chiến lược bởi nó cùng với TP Tarhunah được dùng làm trung tâm hậu cần cho lực lượng Haftar.
Hồi đầu tháng 4, Nguyên soái Khalifa Haftar – người đứng đầu lực lượng LNA mở chiến dịch quân sự đánh chiếm thủ đô Tripoli đặt dưới sự kiểm soát của lực lượng GNA của Thủ tướng Fayez al-Sarraj được Liên Hiệp Quốc công nhận.
Phe LNA đã tái chiếm thành công nhiều khu vực gần thủ đô Tripoli và sân bay quốc tế Tripoli cách trung tâm thủ đô chừng 32 km. Các lực lượng trung thành với GNA thông báo chiến dịch “Núi lửa giận dữ” đánh trả để bảo vệ thủ đô.
Trận đánh ở Tripoli cướp đi sinh mạng của 650 người, gồm binh sĩ và dân thường, theo Tổ chức Y tế Thế giới. Hơn 94.000 người buộc rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn.
Kể từ khi nhà lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi bị lật đổ và sát hại năm 2011, quốc gia Bắc Phi này chìm trong bạo lực, xung đột. Việc ông Gaddafi bị lật đổ tạo ra một khoảng trống quyền lực lớn ở Libya, dẫn tới tình trạng hỗn loạn và đối đầu của nhiều nhóm vũ trang, băng đảng tội phạm và tổ chức khủng bố.
Libya hiện tại bị chia rẽ làm hai khu vực do hai phe quyền lực kiểm soát. Phe LNA do Tướng Haftar lãnh đạo kiểm soát TP Benghazi và miền Đông, và phe GNA do Thủ tướng Sarraj lãnh đạo kiểm soát thủ đô Tripoli và miền Tây.
Theo The Libya Observer, bốn gia đình người Libya sống ở Mỹ đã đệ đơn kiện nhằm vào Nguyên soái Khalifa Haftar, chỉ huy LNA, vì tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người và vi phạm nhân quyền ở Libya.
Những gia đình này đệ đơn ở tòa án bang Virginia, yêu cầu điều tra các tội ác của ông Haftar và kêu gọi bắt ông Haftar chịu trách nhiệm theo luật Mỹ vì ông Haftar mang quốc tịch Mỹ.
Ngoài ra, các đơn kiện đòi bồi thường tài chính khoản 100 triệu USD như một hình phạt và 25 triệu USD cho những chấn thương và đau khổ mà người thân của họ phải gánh chịu trong các cuộc tấn công do ông Haftar phát động.
Đơn kiện giải thích rằng những hành động khủng bố của ông Haftar vi phạm luật pháp quốc tế và luật pháp Mỹ và ông ấy phải bị xét xử tại tòa án Mỹ bởi ông là một công dân Mỹ.