Nghiên cứu dẫn đầu bởi tiến sĩ Jin-Bo Hou từ Khoa Trái Đất và hành tinh thuộc Đại học California ở Riverside (Mỹ), đã phân tích hóa thạch của 2 loài bọ ba thùy là Olenoides serratus và Triathrus eatoni, lần lượt sống cách đây 500 và 450 triệu năm trước.
Một trong 2 hóa thạch phủ "vàng của kẻ ngốc" - Ảnh: ĐẠI HỌC CALIFORNIA Ở RIVESIDE
Theo Sci-News, những sinh vật này đã bị mắc kẹt trong "vàng của kẻ ngốc" nung chảy.
"Vàng của kẻ ngốc", tức pyrit, được các nhà cổ sinh vật học coi là quý hơn vàng thật, bởi tạo ra một lớp áo giáp kim loại cực kỳ bền vững, giúp giữ hoàn hảo các cấu trúc tinh vi của sinh vật. Pyrit thực ra là sắt disunfua (FeS2), ánh kim màu vàng đồng nhiều sắc độ nên có thể bị lầm lẫn với vàng, nên mới có biệt danh "vàng của kẻ ngốc", được ứng dụng song một số ngành công nghiệp.
Ảnh chụp cắt lớp các hóa thạch - Ảnh: ĐẠI HỌC CALIFORNIA Ở RIVESIDE
Bài công bố trên tạp chí khoa học Science Advances cho biết các nhà khoa học đã dùng máy quét CT để nghiên cứu các cấu trúc tinh vi trong 2 hóa thạch, sau đó tái hiện mô hình 3D của các sợi nằm trong các nhánh chi trên của chúng. Họ phát hiện ra rằng máu được lọc qua các khoang nhờ các cấu trúc mỏng manh này, lấy oxy trên đường di chuyển của nó. Nói cách khác, sinh vật này đã thở bằng... chân trước.
Điều này đã từng là một mối nghi ngờ trong giới cổ sinh vật học, tuy nhiên các nhà khoa học vẫn nghi ngờ khả năng của các đường ống quá nhỏ - chỉ 10-30 micromet này. Vị trí ở chân cũng tăng nguy cơ bị tắc nghẽn bởi các chất lắng đọng. Theo các tác giả, lý do sinh vật này tiến hóa chức năng thở ở một vị trí bất thường như vậy vẫn là câu hỏi mở.
Bọ ba thùy là một lớp sinh vật cổ đại xuất hiện trên Trái Đất khoảng 540 triệu năm trước, tuyệt chủng vào khoảng 250 triệu năm trước. Nó nằm trong lớp sinh vật được sinh ra từ cuộc bùng nổ sinh học kỷ Cambri, giai đoạn mà sự sống Trái Đất bất ngờ trở nên dồi dào và đa dạng, với những bước nhảy vọt tiến hóa ngoạn mục.