Bát sữa chua cuối cùng
Trong những ngày cuối của triều đại nhà Thanh, bí ẩn lớn nhất không chỉ là sự sụp đổ của một triều đại từng hùng mạnh mà còn là cái chết đầy nghi vấn của hai nhân vật quyền lực nhất thời bấy giờ: Từ Hi Thái hậu và Hoàng đế Quang Tự. Sự kiện này không chỉ gây chấn động lịch sử mà còn để lại nhiều câu hỏi không lời đáp. Một trong số đó có việc Từ Hi Thái hậu đã ban cho hoàng đế Quang Tự một bát sữa chua ngay trước khi ông qua đời. Đầu mối này đã trở thành chìa khóa mở ra nhiều giả thuyết về âm mưu và bí mật đằng sau cung cấm cuối cùng của nhà Thanh.
Câu chuyện bắt đầu vào những năm cuối cùng của thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, một thời kỳ đánh dấu sự suy yếu không ngừng của quyền lực hoàng gia dưới áp lực từ các thế lực nước ngoài và những cuộc nổi dậy nội bộ. Trong bối cảnh ấy, hoàng đế Quang Tự đã bất ngờ qua đời vào ngày 14/11/1908, khi mới chỉ 37 tuổi. Điều kỳ lạ hơn là ngay sau đó, Từ Hi Thái hậu – vị thái hậu tối cao của chính trường và là người nắm giữ quyền lực thực sự tại cung đình, cũng qua đời chỉ một ngày sau, ngày 15/11/1908.
Những cái chết gần như đồng thời này đã tạo ra câu đố bí ẩn. Trước khi qua đời, Từ Hi Thái hậu, dù đã yếu đuối và hấp hối, đã ra lệnh cho thuộc hạ của mình ban cho hoàng đế Quang Tự một bát sữa chua. Sự kiện này dường như quá bình thường nếu không tính đến việc ngày hôm sau, hoàng đế đột ngột qua đời sau cơn đau bụng kịch phát.
Cuốn "Mật kí chẩn đoán và điều trị bệnh của hoàng đế Quang Tự" có ghi rằng: "Trước khi băng hà, vua đột nhiên bị đau bụng, đau đến mức lăn lộn trên giường, gào thét, sau đó không qua khỏi."
Sự việc trở nên nhức nhối hơn khi các báo cáo về việc khám nghiệm tử thi của hoàng đế cho thấy có dấu hiệu của việc bị đầu độc. Các triệu chứng như sắc mặt đen lại, đầu lưỡi chuyển màu vàng khô là những chỉ dấu không thể phủ nhận. Cuộc khai quật mộ vào năm 2003 và việc xét nghiệm các mẫu tóc của hoàng đế Quang Tự được thực hiện sau đó đã xác nhận nghi ngờ này. Phát hiện về lượng lớn arsenium (thành phần chính trong thạch tín) trong cơ thể ông đã chứng minh hoàng đế không qua đời một cách tự nhiên mà là nạn nhân của một âm mưu đầu độc. Câu hỏi đặt ra là ai đứng sau vụ án mạng này và mục đích của họ là gì?
Tại sao Từ Hi thái hậu lại ban sữa chua cho hoàng đế Quang Tự?
Dù không có bằng chứng cụ thể chỉ ra Từ Hi Thái hậu là thủ phạm, nhưng nhiều người tin rằng bà có đủ động cơ để hành động, xuất phát từ những nguyên nhân sau.
Thứ nhất, Từ Hi Thái hậu nổi tiếng là người khôn ngoan, thận trọng và không ngần ngại loại bỏ những mối đe dọa đối với quyền lực của mình. Nếu như hoàng đế Quang Tự, người đã sống dưới sự kiểm soát của Từ Hi suốt cả đời, sau khi lên nắm quyền, có ý định thay đổi triều chính và làm lu mờ những gì bà đã làm, thì việc Từ Hi ra lệnh đầu độc Hoàng đế không phải là điều hoàn toàn không thể.
Giả thuyết thứ hai được củng cố thêm khi xem xét cuộc sống và tính cách của hoàng đế Quang Tự. Ông được mô tả là người có chính kiến và không hài lòng với việc chỉ là một bù nhìn. Sự không hài lòng này, nếu được biểu hiện ra bên ngoài, có thể đã tạo ra mối lo ngại cho Từ Hi Thái hậu. Có thể thái hậu đã muốn loại bỏ nguy cơ đe dọa đến vị trí và quyền lực của mình, dù điều đó có nghĩa là phải hãm hại chính người thân của mình.
Tuy nhiên, một câu hỏi khác lại được đặt ra: Nếu Từ Hi Thái hậu thực sự đầu độc hoàng đế, tại sao bà lại chọn lúc già yếu và sắp qua đời để thực hiện? Liệu có phải đây là một nỗ lực cuối cùng của bà để đảm bảo rằng kế hoạch của bản thân vẫn tiếp tục được thực hiện sau khi bà không còn nữa? Hay có một âm mưu sâu xa hơn, được dự định từ lâu và chỉ chờ thời cơ thích hợp?
Câu chuyện về cái chết của hoàng đế Quang Tự và Từ Hi Thái hậu đã trở thành một chủ đề nóng hổi cho các nhà sử học, nhà văn và người yêu lịch sử. Nó không chỉ là một phần quan trọng trong nghiên cứu về lịch sử Trung Hoa mà còn là minh chứng cho những cuộc đấu đá quyền lực tàn khốc và những bí mật chôn vùi trong cung cấm thời phong kiến. Có lẽ, bí ẩn về cái chết của họ sẽ mãi là một dấu hỏi lớn, một đề tài tranh cãi không bao giờ có hồi kết trong lịch sử.