Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Scientific Reports đã xác định cụ thể hơn về niên đại và tính chất của 57 dấu chân hóa thạch bí ẩn trên bãi biển Trachiolos (đảo Crete, Hy Lạp): có niên đại lên tới 6,05 triệu tuổi và có thể thuộc về những cá thể đầu tiên thực sự là con người trên Trái Đất.
Dấu chân trên đảo Crete có thể thuộc về con người cổ xưa nhất - Ảnh: Per Ahlberg, Uppsala
Theo Science Alert, trước đó, "con người" cổ xưa nhất được cho là loài Australopithecus afarensis (Vượn người phương Nam), đại diện là bộ hài cốt "Lucy" được khai quật ở Ethiopia. Australopithecus afarensis thuộc chi Australopithecus, khác với chi Người (Homo) (gồm loài Homo sapiens chúng ta và các "anh em họ" như Neanderthals, Homo erectus...), nhưng cùng thuộc họ Người (Hominidae). Vượn người phương Nam được cho là xuất hiện từ 3,9 triệu năm trước.
Cổ xưa hơn, khoa học ghi nhận một loài linh trưởng "tiền con người" là Graecopithecus freybergi, với mẫu răng hóa thạch 7,2 triệu tuổi. Nhưng hồ sơ hóa thạch vắng bóng hẳn loài ở giữa. Những dấu chân trên đảo Crete có thể thuộc loài đó, hoặc thuộc về Graecopithecus freybergi, theo nhà cổ sinh vật học Madelaine Böhme từ Đại học Tübingen (Đức), thành viên nhóm nghiên cứu.
Tuy vẫn còn những đặc điểm của những linh trưởng chưa tiến hóa thành người như không có vòm trung gian dọc, đế chân ngắn hơn, gót chân không phải dạng củ... nhưng phân tích mới cho thấy hình thái của dấu chân đã sở hữu các dấu hiệu được coi là chỉ có ở con người. Ví dụ như một cấu trúc dạng quả bóng ở phái trước bàn chân, ngón chân số II dài hơn và ngắn dần về phía các ngón III, IV...
Vì vậy, nhóm nghiên cứu bác bỏ mối nghi ngờ trước đó rằng đây chỉ là dấu chân vượn.
Một đặc điểm gây bất ngờ nữa là dấu chân được tìm thấy ở một hòn đảo Hy Lạp, chứ không phải châu Phi, cho thấy lịch sử tiến hóa và di cư của tiền nhân có thể phức tạp hơn chúng ta tưởng.
Nhóm nghiên cứu thậm chí đưa ra một giả thuyết táo bạo: "Mặc dù có nhiều dữ liệu công bố cho thấy nguồn gốc của con người là ở châu Phi, nhưng có bằng chứng cho thấy các hominin sớm có thể đã tiến hóa ở lục địa Âu - Á."