Ngô Đăng Thức và Nguyễn Quang Huỳnh (cùng trú tại Phú Cát, huyện Quốc Oai, Hà Nội) là những thanh thiếu niên hư, thường xuyên bỏ nhà sống lang thang. Sớm trải đời, Thức bỏ ngoài tai sự chỉ bảo của người lớn. Một lần, Thức trộm đôi hoa tai của bà nội đem bán lấy 6 triệu đồng rồi rủ Huỳnh đi “đập phá”.
Ngoài mua quần áo mới, cả hai còn sắm hai con dao và thuê nhà nghỉ do bà Đặng Thị Thân quản lý. Không có khả năng trả tiền phòng thuê nhiều ngày, Thức và Huỳnh đã bịt miệng, sát hại dã man nữ quản lý nhà nghỉ từng giặt quần áo, nấu ăn cho chúng.
Trong phiên tòa mở tháng 8/2012, bị kết tội giết người có tính chất côn đồ nhưng Thức chỉ phải nhận án phạt 12 năm, Huỳnh 16 năm (do chưa đủ 18 tuổi). Thức ráo hoảnh trả lời HĐXX rằng biết trước dù tội ác có gây ra thế nào thì mức án của mình cũng không thể quá 12 năm tù do khi phạm tội chưa đủ 16 tuổi.
Hiếp dâm rồi ném nạn nhân xuống sông là tội ác Lê Tuấn Anh (17 tuổi, huyện Quảng Xương, Thanh Hóa) đã gây ra. Trước vành móng ngựa, kẻ thủ ác tuổi teen này tự nhận “có họ hàng với Lê Văn Luyện nên phải làm điều gì đó giống anh ấy”.
Theo bản án sơ thẩm, Tuấn Anh thích một nữ sinh bằng tuổi nhưng bị cự tuyệt. Không “cưa đổ”, gã thanh niên mới lớn này thường xuyên rình rập tại nhà người tình trong mộng, rắp tâm thực hiện ý định xấu. Tối 11/8/2012, Tuấn Anh lẻn vào nhà, nấp trong buồng vệ sinh song bị cô gái phát hiện.
Thấy thiếu nữ gọi điện thoại báo công an, Tuấn Anh xông đến đập gậy và đen pin vào gáy của cô này. Hắn hiếp dâm cô gái, buộc hai tay bằng áo lót ngực rồi đẩy xác lõa thể xuống sông. Sau hơn 20h gây án, Tuấn Anh bị bắt khi đang tìm cách chạy trốn. Ngày 21/1, sát thủ tuổi 17 này đã bị phạt 18 năm tù.
Mới đây, một nữ sinh 16 tuổi đã gây trọng án với hai cô bạn cùng trang lứa trong lúc đi học về. Do mâu thuẫn, chiều 18/1, Nguyễn Thị Hoa (16 tuổi, học sinh Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Lục Nam) hẹn Nguyễn Thị Hiền, cùng lớp để “nói chuyện”.
Nguyễn Thị Hồng Hà (17 tuổi, học sinh trường THPT Dân lập Đồi Ngô, em họ của Hiền) tan học đi ngang qua thấy chị họ cãi nhau đã vào can ngăn. Hoa rút dao đâm nhiều nhát khiến Hà tử vong, Hiền bị thương nặng.
Bộ Công an cho hay 5 năm trở lại đây, trung bình mỗi năm có 16.000-18.000 trẻ em chưa thành niên phạm tội, chiếm 15-18% tội phạm. Trong cuộc họp Quốc hội, ông Nguyễn Đức Chung (Giám đốc Công an Hà Nội) từng lo ngại: “Với diễn biến như vậy chỉ sau 5-10 năm nữa đất nước chúng ta sẽ có gần 1 triệu người có tiền án tiền sự, trong đó có 200.000 người dưới 30 tuổi”.
Trước tình hình tội phạm vị thành niên ngày càng gia tăng, một số đại biểu Quốc hội đề xuất sửa đổi luật để có chế tài phù hợp với loại tội phạm này. Họ cho rằng tỷ lệ tội phạm vị thành niên tăng nhanh do mức án dành cho các em còn nhẹ và chưa đủ sức răn đe.
Một đại biểu Quốc hội đề nghị xác định lại độ tuổi chịu trách đầy đủ trách nhiệm hình sự. Ông cho biết luật hình sự nhiều nước quy định là tròn 14 tuổi, trong khi Việt Nam là 18 tuổi.
Trăn trở trước vấn nạn tội phạm nhí, luật sư Vũ Tiến Vinh cho rằng nhận thức của trẻ vị thành niên tăng đáng kể, trong khi độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự vẫn giữ nguyên. Sửa luật cũng chỉ giải quyết được phần “ngọn” vấn đề. “Nếu sau này có những trẻ 10 tuổi, 12 tuổi phạm tội còn tàn ác hơn Lê Văn Luyện thì chúng ta lại tiếp tục hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự?”, ông Vinh nêu quan điểm.
Điều 12 Bộ luật Hình sự: Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Điều 74: Tù có thời hạn
Người chưa thành niên phạm tội chỉ bị phạt tù có thời hạn theo quy định sau đây:
1. Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;
2. Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.