Ở trại giam số 5 (huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa) có phạm nhân nam bỗng một ngày "hóa thân" thành bà phó giám thị nổi tiếng hòng trốn khỏi nhà tù. Phạm nhân có "biệt tài" biến hóa ấy là Nguyễn Văn Duệ (sinh năm 1962, Mỹ Đức, Hà Nội).
Tội nặng, án cao, mang tiếng với quê nhà là kẻ giết người cướp tài sản, điều đó làm Duệ xấu hổ.
Nhiều phạm nhân trong trại đều nói anh ta có nét giống đàn bà. Họ còn đùa bảo "loại này mà đóng giả gái thì cứ gọi là... hơi bị giống". Tự nhiên, Duệ nghĩ sẽ trốn thoát bằng cách "biến" thành nữ quản giáo.
Nghĩ là làm, Duệ móc nối với "huynh đệ" ngoài gửi tóc giả, ngực giả, cóc-xê vào để đóng vai phụ nữ, lại gửi thêm cả quần áo của nữ cảnh sát để đi tìm chân trời tự do.
Trang phục "nữ quản giáo" được đàn em chôn giấu sẵn ngoài khu vực sản xuất. Việc của Duệ trong trại chỉ cần giả vờ hiền lành, ai nói gì cũng im, ai bắt nạt cũng nhìn để lợi dụng niềm tin của cán bộ.
Khi đã có được niềm tin, Duệ ra "điểm hẹn" đào bới đồ nghề. Đội tóc giả, đeo ngực giả, khoác thêm bộ trang phục của nữ cảnh sát trại giam, đeo thêm đôi dép xăng-đan nữa thế là Duệ tự tin bước ra khỏi khu lao động của tù nhân.
Nấp ở bụi cây, chờ lúc vắng vẻ, Duệ "hiện" ra thành một cán bộ nữ của trại giam, thong dong bước qua các cửa kiểm soát, qua các barie.
Ai ngờ, khi đã ra đến tận cổng ngoài cùng của trại giam, vì đi bộ nhiều, nóng nực, Duệ hồn nhiên cởi bớt một cúc áo ngực cho gió thoáng. Và hình xăm đại bàng đã lộ ra trước mắt một cán bộ Trại giam số 5.
Trực ban Bùi Đình Yên nhìn thấy một vết xăm be bé ở khoang ngực hở của... "đồng nghiệp nữ”, bèn gọi lại ra chiều hỏi thăm sức khỏe.
Biết bị lộ, Duệ đã lao vào cắn tay, cắn cổ anh Yên. Rồi cùng quẫn, hắn đã khóa chặt phòng trực ban, lục tìm không thấy súng, vớ được con dao Thái và một cái búa sắt (dùng để gõ kẻng của trại), Duệ "khống chế con tin" nhằm chống lại lực lượng vây bắt.
Trước hàng chục tay súng, với tiếng loa thuyết phục liên hồi, sau 4 tiếng đồng hồ "cố thủ" trong phòng trực ban, Duệ đã phải đầu hàng các cảnh sát lão luyện đi bắt tù nhân trốn trại của Trại giam số 5.
Năm 2001, tại trại giam Hỏa Lò cũng xảy ra một vụ trốn trại ngoạn mục. Chủ nhân của quái chiêu này là hai tử tù Nguyễn Văn Thân và Nguyễn Hải Nam.
Nam là tên lưu manh chuyên nghiệp còn Thân giang hồ từ Nam chí Bắc, tham gia vào 3 vụ giết người, tháng 2/2000, hắn bị TAND Hà Nội tuyên phạt tử hình. Cả hai đều trong tâm thế chẳng còn gì để mất nên đã hợp sức cùng nhau nghĩ cách trốn trại.
Thân bí mật tích cóp dụng cụ, gồm: l0 bánh xe bắt lửa buộc ghép lại với nhau thành một chiếc giũa với "răng cưa" sắc bén nhất. Thân còn cạy gạch men lấy mảnh vỡ làm dụng cụ để phá cùm. Một tháng trời miệt mài, cùm sắt đã lõm xuống, lỗ cùm to ra đủ để Thân rút chân ra bất cứ lúc nào.
Nhưng chui chân ra khỏi cùm mà vẫn ở trong xà lim thì cũng chả ích gì. Thế nên Thân tiếp tục cưa đủ các loại song sắt. Phòng bên này Thân cưa thì phòng bên cạnh Nam hò hét để Thân dễ bề hoạt động.
Giả vờ bị đau chân, buồn chán không gặp người nhà để không ai đến gần cái cùm đã bị khoét. Ngày Thân giả vờ ngủ, tối lại vùng dậy duy trì công việc. Suốt 2 tháng ròng, dùng dao lam cưa đứt 4 khúc sắt trên cửa thông gió đủ để chui cho vừa thân xác hắn.
Xong, lại leo ra, cưa nhiều ngày, đứt nốt hai thanh sắt lớn, là chấn song của buồng giam. Lúc bấy giờ, Nam chỉ việc mượn vũ khí của Thân, cưa cùm cho mình và "theo đóm ăn tàn" thôi.
Suốt 4 tháng, Thân và Nam đã chuẩn bị xong những công đoạn cần thiết để vượt khỏi "xà lim" kiên cố bậc nhất. Trong quá trình gia đình chuyển quà vào, thường đựng trong bao tải dứa, Nam và Thân đã tết bao tải thành một cái dây thừng rất vững.
Cưa cửa sắt thông gió, chúng cũng giữ lại một thanh sắt hình chữ thập làm vũ khí, mang thêm một vỏ chăn chiên nhằm mục đích trải lên các dây điện trần (nếu có) ngăn cách giữa trại với bên ngoài mà "lướt ván".
Chúng đã kỳ công tìm các khúc gỗ, buộc lại, làm cái cầu bắc giữa các sợi dây điện đã phủ chăn và một cây keo ven đường, bơi qua hào nước bảo vệ, trốn ra ngoài.
Sau đó, cả Trung đoàn cảnh sát cơ động, đã được huy động để truy tìm Nam và Thân. Cuối cùng sau 17 ngày đêm, hai tử tù đã bị bắt lại.
Theo Cảnh sát Toàn cầu