Bản án tử hình và sự việc gia đình bị cáo Hồ Duy Trúc gây náo loạn tại phiên tòa đang rất gây chú ý trong dư luận.
Tại buổi giao lưu trực tuyến trên báo Tuổi trẻ sáng 31/12, nói về bản án tử hình trong vụ chặt tay cướp xe SH, theo LS, ĐBQH (đoàn TPHCM) Trương Trọng Nghĩa, bản án đã tuyên là án sơ thẩm. Do đó bị cáo có quyền kháng cáo. Tòa phúc thẩm sẽ xem xét nếu không hợp lý thì sẽ sửa chữa.
“Nếu sai phạm nặng thì thậm chí có thể hủy án sơ thẩm để xử lại”. Ngoài ra, cũng theo LS Nghĩa “bị cáo còn có quyền yêu cầu Viện Kiểm sát hay Chánh án kháng nghị, chưa kể còn có quyền xin ân xá hay đặc xá".
Vị LS vốn nhiều năm kinh nghiệm này khuyên “bị cáo và gia đình nên sử dụng những quyền trên cho đến khi bản án có hiệu lực sau cùng”.
“Việc quậy phá gây náo loạn phiên tòa là trái pháp luật và không quốc gia nào chấp nhận”. Vì không tham gia bào chữa nên LS Nghĩa không đưa ra nhận định cá nhân của mình về bản án này.
Đề cập đến nguyên nhân dẫn đến một số vụ án oan nổi cộm trong năm 2013, LS Nghĩa cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng án oan sai do những “yếu kém về nghiệp vụ và đạo đức” của các cơ quan tiến hành tố tụng. Ngoài ra cũng có một nguyên nhân khác là quyền bào chữa của người bị bắt tạm giam, tạm giữ chưa được bảo đảm.
Về vấn đề án tử hình có bị bỏ bởi quy định tại Điều 19 Hiến pháp 2013 có hiệu lực ngày 1-1-2014, LS Trương Trọng Nghĩa lý giải, chính sách pháp luật hình sự của Nhà nước ta đang đi theo hướng ngày càng hạn chế án tử hình và điều 19 cũng phản ánh được chính sách này. “Tuy nhiên chúng ta vẫn còn duy trì án tử hình trong một số trường hợp nhất định” – ông Nghĩa nhấn mạnh.
Nói về thực trạng vai trò của LS trong quá trình tham gia xét xử cũng như đeo đám các vụ việc, LS Trương Trọng Nghĩa chia sẻ, trước hết, vai trò của luật sư là tư vấn pháp luật và bảo vệ quyền lợi của nhân dân trong các quan hệ pháp lý. Ông cũng thẳng thắn cho rằng, đúng là có tình trạng các luật sư vẫn đang gặp khó khăn khi tác nghiệp.
Tuy nhiên, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã đấu tranh với tình hình này và lãnh đạo Đảng - Nhà nước - Chính phủ cũng đã chỉ đạo các ngành các cấp khắc phục tình trạng này. Ngoài ra Hiến pháp sửa đổi đã thể hiện quyết tâm này bằng những quy định mới bảo đảm quyền hành nghề của luật và quyền bào chữa của nhân dân.
Chia sẻ về các giải pháp nhắm ngăn ngừa tình trạng mớm cung, ép cung, hạn chế oan sai, LS Trương Trọng Nghĩa cho biết, Hiến pháp sửa đổi đã có những thay đổi quan trọng liên quan đến quyền bào chữa của người bị bắt tạm giữ, tạm giam. Họ có quyền có luật sư ngay từ đầu, hơn nữa Hiến pháp cũng quy định nguyên tắc tranh tụng được bảo đảm trong xét xử.
“Nghĩa là sắp tới đây luật pháp có liên quan đến việc bắt giam, điều tra, truy tố, xét xử phải được sửa đổi phù hợp với Hiến pháp sửa đổi. Tôi được biết Quốc hội đang sửa đổi bộ luật Tố tụng hình sự và tôi tin rằng bộ luật Tố tụng hình sự được sửa đổi để khắc phục tình trạng yếu kém nêu trên và tuân thủ những quy định mới của Hiến pháp” – LS Nghĩa nói.
Liên quan đến vụ án các bảo mẫu hành hạ trẻ em ở TPHCM gây bức xúc trong dư luận thời gian qua, LS Trương Trọng Nghĩa đồng ý với quan điểm phải hạn chế và cân nhắc kỹ khi quyết định xét xử lưu động.
Ông khuyến cáo, phải lường hết các tác động nhiều chiều của biện pháp này. Việc xét xử để có tác dụng giáo dục và răn đe thì cũng phải chú ý và tôn trọng ý kiến của đa số nhân dân. Nhưng điều đó không nên vì vậy mà bị dư luận chi phối hay xử theo dư luận.
LS Nghĩa khẳng định: “Việc xét xử phải dựa vào chứng cứ và pháp luật hiện hành”.
