Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH Chín Mến được cấp phép khai thác đá tại mỏ Lèn Cờ từ năm 2007, diện tích khai thác 2,09ha, trữ lượng hơn 517.000m3, thời hạn khai thác 3 năm. Tháng 8/2010, công ty này tiếp tục xin gia hạn khai thác và được các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đồng ý gia hạn.
Ông Phan Công Chín đã chia mỏ ra thành nhiều bến nhỏ rồi cho người dân thầu lại với giá 50.000 đồng/1m3. Để thuận lợi và giảm bớt chi phí khai thác, các bến đá này đã không tuân thủ quy trình khai thác đá từ trên xuống mà khoét hàm ếch khiến cho các mạch liên kết trong đá bị rạn nứt...trong quá trình khai thác, Công ty TNHH Chín Mến đã bị Công an huyện Yên Thành xử phạt hành chính về hành vi vi phạm an toàn lao động.
Trước đó, vào ngày 1/4/2011, trong quá trình khai thác, các vỉa đá Lèn Cờ đã đổ ụp xuống gây nên cái chết của 18 công nhân lao động đang làm việc dưới chân núi và khiến 7 người khác bị thương. Ngày 3/4, Phan Công Chín - chủ mỏ đá Lèn Cờ đã bị khởi tố về tội “vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên, gây hậu quả nghiêm trọng”.
Ngày 4/4/2011, cơ quan điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã có quyết định khởi tố vụ án vi phạm an toàn lao động, vệ sinh lao động. Nguyên nhân sập mỏ đá Lèn Cờ được xác định là do việc khai thác không đúng quy trình được thẩm định, phê duyệt.
Cũng theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Nghệ An, trong quá trình khai thác, Công ty TNHH Chín Mến không tuân thủ các quy định nêu trong giấy phép, sử dụng giá đốc điều hành mỏ và người nổ mìn không đúng quy định an toàn về khai thác mỏ, chưa đảm bảo an toàn lao động, nợ thuế và ký quỹ môi trường. Những sai phạm trên kéo dài trong nhiều tháng.
Đặc biệt, trong nhiều sai phạm của Công ty TNHH Chín Mến có nội dung khai thác không đúng thiêt kế mỏ “Chỉ cho phép mở moong khai thác phía Bắc, tuyệt đối không được khai thác về phía Nam” nhưng Phan Công Chín vẫn tổ chức cho khai thác về phía Nam. Đây là sai phạm nghiêm trọng dẫn tới sập mỏ làm 18 người chết và 7 người bị thương, hư hỏng một số lượng lớn tài sản (máy móc) với tổng thiệt hại gần 440 triệu đồng.
Sau khi vụ tai nạn thương tâm này xảy ra, cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An phát hiện việc khai thác mỏ diễn ra cả trong và ngoài khu vực được cấp phép khai thác. Công ty TNHH Chín Mến cũng đã đền bù cho các bị hại 300 triệu đồng, đại diện các bị hạn không yêu cầu bồi thường thêm. Những người bị thương cũng từ chối giám định tỷ lệ thương tật.
Trong vụ án này, cơ quan chức năng đã truy tố Hoàng Thanh Long, Phó Phòng TN-MT huyện Yên Thành và Nguyễn Công Hải, Phó Phòng Công thương huyện Yên Thành về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, xét thấy không cần thiết phải truy cứu trách nhiệm hình sự nên cơ quan chức năng đã có quyết định đình chỉ vụ án đối với Hoàng Thanh Long và Nguyễn Công Hải.
Trả lời thẩm vấn sáng hôm nay, bị cáo Chín cho rằng nguyên nhân sập mỏ là do bản thân không có nghiệp vụ khai thác mỏ, năng lực quản lý kém. Ông chủ mỏ đá Lèn Cờ xin chịu mọi trách nhiệm trước pháp luật.
Đại diện các gia đình bị hại lần lượt đứng lên xin giảm án cho chủ mỏ. Theo họ, ngoài lỗi kỹ thuật của ông Chín thì nguyên nhân sập chủ yếu "do thiên tai, đen đủi, nằm ngoài kiểm soát của ông ấy.
Sau hơn 3 tiếng xét xử, phiên tòa khép lại với bản án 24 tháng tù dành cho bị cáo Chín về tội Vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên. Mức phạt này thấp hơn khung đề nghị 30-36 tháng mà VKS nêu trong phần luận tội.
