Pháp bắt CEO Telegram: Nga hành động khẩn, phát lệnh tới Bộ Quốc phòng; Thực hư cuộc gặp kín với TT Putin

Vụ bắt giữ chấn động

Hãng tin DW (Đức) đưa tin, tại sân bay Le Bourget (gần thủ đô Paris), cảnh sát Pháp đã bắt giữ Pavel Durov (39 tuổi) - tỷ phú gốc Nga, là người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành (CEO) của ứng dụng nhắn tin Telegram.

Đáng lưu ý, Durov hiện có tới 4 quốc tịch, bao gồm: Nga, Pháp, Các Tiểu vương Quốc Ả Rập thống nhất (UAE), Saint Kitts và Nevis (quốc gia vùng Caribe).

Theo Đài truyền hình Pháp TF1, vụ bắt giữ diễn ra vào 20h ngày 24/8 (theo giờ địa phương) khi Durov vừa bay từ Azerbaijan bằng máy bay riêng. Đi cùng Durov trên chuyến bay là 1 phụ nữ và 1 vệ sĩ.

Theo hãng tin CNN (Mỹ), trước khi bị bắt, Durov đã nằm trong danh sách truy nã của Pháp. Chính quyền Paris cáo buộc Telegram thiếu sự kiểm duyệt nghiêm ngặt, dẫn tới việc ứng dụng này được sử dụng để rửa tiền, buôn bán ma túy và chia sẻ nội dung ấu dâm.

Kể từ khi lệnh truy nã được ban hành, Durov không còn thường xuyên di chuyển tới Pháp nói riêng và châu Âu nói chung. Tuy nhiên, theo tờ Le Figaro (Pháp), CEO Telegram bất ngờ bay tới Pháp vào ngày 24/8 dường như để "tham dự một bữa tiệc kinh doanh tại Paris".

Đài TF1 dẫn nguồn tin nắm rõ tình hình cho biết, cơ quan điều tra Pháp đã rất ngạc nhiên khi Durov tới Paris dù biết rằng tại đây anh ta đang bị truy nã.

"Có thể Durov bay tới Paris vì cảm thấy sẽ không hề hấn gì" - Nguồn tin nói. CEO Telegram có thể sẽ phải đối mặt với án tù lên đến 20 năm.

Theo tờ Huffington Post (phiên bản tiếng Pháp), vụ bắt giữ Pavel Durov đã tạo nên "làn sóng chấn động" trong giới công nghệ và mạng xã hội. Trong khi đó, xét trên phương diện địa-chính trị, vụ việc "đang khiến Moscow phẫn nộ".

Hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời đại biểu Duma Quốc gia Nga Sultan Khamzaev cho rằng, Durov nên được coi là "một tù nhân chính trị".

Đồng quan điểm này, Phó chủ tịch Duma Quốc gia Nga Vladislav Davankov nhận định, quyết định bắt giữ Durov có thể xuất phát từ động cơ chính trị, và là một cái cớ để tiếp cận thông tin cá nhân của người dùng.

Nga hành động khẩn,

quan chức Bộ Quốc phòng nhận chỉ thị

Hãng thông tấn TASS cho biết, sau khi nắm được thông tin về vụ bắt giữ Durov, Đại sứ quán Nga tại Pháp đã "ngay lập tức thực hiện các bước cần thiết để làm rõ tình hình", đồng thời gửi công hàm yêu cầu chính quyền Paris bảo đảm các quyền lợi của công dân Nga, cũng như cho phép tiếp cận lãnh sự.

Tuy nhiên, theo cơ quan ngoại giao Nga, chính quyền Pháp đến nay "vẫn không hợp tác".

"Sau khi tin tức về vụ bắt giữ Pavel Durov xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, chúng tôi đã ngay lập tức đề nghị chính quyền Pháp giải thích lý do, yêu cầu họ bảo vệ quyền lợi của công dân Nga và cung cấp quyền tiếp cận lãnh sự. Song, cho đến nay, phía Pháp vẫn né tránh vấn đề này" - Đại sứ quán Nga cho hay, đồng thời lưu ý họ đang liên lạc với luật sư của Durov.

Tối 25/8, phát biểu trên kênh truyền hình Russia-24, đại diện Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết thêm rằng, Moscow sẽ "theo dõi phản ứng của các nước/tổ chức quốc tế liên quan tới vụ bắt giữ Durov tại Pháp và cân nhắc về hành động của họ".

Theo bà Zakharova, vấn đề trước mắt đang nằm ở việc Durov có cả quốc tịch Pháp, và Paris đang nhìn nhận vụ việc là bắt giữ một công dân Pháp.

"Chúng tôi có luật pháp của Nga, chúng tôi sẽ áp dụng trong trường hợp này theo cùng tiến trình như đã làm trong các trường hợp khác" - Bà Zakharova nói.

TASS cho biết, nhiều người dân Nga đã tới trước Đại sứ quán Pháp tại Moscow, để lại máy bay giấy (biểu tượng của Telegram) để ủng hộ Durov. Hiện các biện pháp an ninh đang được tăng cường tại tòa nhà ngoại giao Pháp.

Theo tờ 20 Minutes (Pháp), Telegram là một trong những mạng xã hội đang được sử dụng nhiều nhất tại Nga, và có tầm ảnh hưởng đặc biệt tại Ukraine, cũng như các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Hiện Telegram thu hút 900 triệu người dùng trên thế giới, và đang hướng tới con số 1 tỷ trong năm tới.

Sau khi Moscow phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine tháng 2/2022, Telegram đã trở thành nền tảng chủ lực để các kênh tin tức của Nga và Ukraine cập nhật nội dung về cuộc xung đột, cũng như tình hình chính trị liên quan. Các quan chức cấp cao của Nga và Ukraine cũng đều có các kênh Telegram cá nhân.

Hãng thông tấn Ura.ru (Nga) tối 25/8 dẫn nguồn tin cho biết, nhiều quan chức Nga "đã nhận được chỉ thị xóa các cuộc trò chuyện công vụ" trong ứng dụng Telegram.

"Chỉ thị đã được gửi tới các thành viên của các cơ quan thực thi pháp luật, cũng như nhiều quan chức trong chính phủ Nga" - Nguồn tin cho hay, đồng thời lưu ý yêu cầu tương tự "cũng được gửi tới các quan chức cấp cao nhất trong Bộ Quốc phòng Nga, và một số doanh nhân lớn".

Theo Ural News, một số quan chức khác nói rằng hiện tại họ chưa nhận được chỉ thị tương tự nhưng phỏng đoán yêu cầu sẽ được gửi đến "trong vài ngày tới".

Thực hư "cuộc gặp bí mật

giữa Durov và Tổng thống Putin"

Đề cập tới vụ bắt giữ CEO Telegram, trang tin News.ru (Nga) ngày 25/8 cho biết: "Durov được cho là đã có cuộc gặp Tổng thống Putin tại Baku (Azerbaijan) không lâu trước khi bị bắt".

News.ru dẫn thông tin từ tờ BakuPost (Azerbaijan) cho hay, vào ngày 17/8, Durov đã bay đến Baku. Trong lịch trình của doanh nhân này có bao gồm "các cuộc gặp với một số quan chức cấp cao".

BakuPost không tiết lộ chi tiết về các cuộc gặp nhưng theo News.ru, các nguồn tin không chính thức tiết lộ, một phần của các cuộc thảo luận sẽ tập trung vào sự phát triển mạng xã hội tại Baku.

Durov đã ở lại Azerbaijan cho tới ngày 24/8, sau đó lên máy bay riêng tới Paris vào tối cùng ngày.

Trong khi đó, Tổng thống Putin có chuyến thăm chính thức tới Baku trong hai ngày 18 và 19/8. Một số nhà phân tích Nga đang dự đoán, ông Putin và Durov có thể đã có "cuộc gặp bí mật" vào ngày 18/8.

Trả lời phỏng vấn News.ru, chuyên gia khoa học chính trị Nga Sergei Markov nói: "Ông Putin đã ở Baku, và Pavel Durov - người sáng lập VKontakte và Telegram cũng có mặt tại đó. Có thể họ đã có một cuộc gặp gỡ không chính thức và bàn bạc một số vấn đề".

Theo tìm hiểu của News.ru, hiện đang có 2 luồng thông tin trái chiều về tình tiết "cuộc gặp bí mật".

- Vào tối muộn ngày 19/8, kênh tin tức INSIDER-T tại Nga dẫn "một số nguồn tin nắm rõ tình hình tại Azerbaijan" cho biết:

Durov đã được mời tới dinh thự của Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev vào tối 18/8, và ông Putin cũng có mặt tại dinh thự vào thời điểm này (Theo hãng thông tấn TASS, ông Putin đã có một bữa tối thân mật với vợ chồng Tổng thống Aliyev tại dinh thự Zugulba ngày 18/8).

- Trong khi đó, tới sáng 20/8, kênh tin tức Baza tại Nga đưa ra thông tin trái chiều. Theo đó, ông Putin đã nhận được lời đề nghị gặp gỡ CEO Telegram vài ngày trước chuyến công du tới Baku, nhưng "không rõ vì lý do gì", nhà lãnh đạo Nga đã từ chối cuộc gặp.

- Phản ứng trước thông tin của Baza, INSIDER-T một lần nữa khẳng định cuộc gặp giữa ông Putin và Durov đã diễn ra, đồng thời hé lộ nội dung trao đổi giữa hai phía.

"Theo nguồn tin từ Văn phòng Tổng thống Azerbaijan, cuộc gặp đã diễn ra và kéo dài không quá 1 giờ đồng hồ: Durov đã giải thích lập trường của mình với ông Putin rằng, Telegram sẽ không bao giờ chặn các kênh tin tức vì lý do chính trị. Doanh nhân này lưu ý rằng, Telegram sẵn sàng hợp tác với chính quyền Nga trong cuộc chiến chống khủng bố.

Trong khi đó, mối quan tâm chính của ông Putin là liệu Telegram có thể bị vô hiệu hóa tạm thời ở một quốc gia hoặc khu vực nào đó vào những thời điểm quan trọng đối với nhà nước hay không.

Hồi đáp vấn đề trên, Durov cho biết, tính năng mà ông Putin đề cập đang được phát triển. Vị CEO khẳng định sẽ sớm thông báo cho Văn phòng Tổng thống Nga khi tính năng mới sẵn sàng" - INSIDER-T cho hay.

Hiện Điện Kremlin chưa đưa ra bình luận nào liên quan tới chủ đề này.