Tội phạm, luật pháp và văn học luôn có những mối liên quan đầy bất ngờ. Bằng chứng là chỉ từ việc đọc cuốn tiểu thuyết mang tên "Amok" vốn đang tạo làn sóng yêu thích trên khắp châu Âu, một điều tra viên đã phá án thành công và bắt giữ thủ phạm là một nhà văn mới nổi ở Ba Lan.
Sự mất tích bí ẩn của một doanh nhân
Ngày 13-11-2000, Dariusz Janiszewski, một doanh nhân ở Wroc#aw (một thành phố ở Tây Nam Ba Lan), rời văn phòng của mình để gặp một khách hàng và biến mất một cách bí ẩn.
Nhân viên văn phòng kể lại rằng, vị khách hàng này gọi điện đến công ty nói ông quan tâm đến các dịch vụ quảng cáo và yêu cầu được nói chuyện riêng với Giám đốc Janiszewski.
Cú điện thoại này sau đó được xác định là từ một người ẩn danh, dùng điện thoại công cộng gần văn phòng Janiszewski. Theo lời kể của các nhân chứng, khi doanh nhân Janiszewski rời cuộc họp, ông gặp hai cá nhân đang đợi ông bên ngoài tòa nhà và cả 3 cùng rời đi.
Gần một tháng sau, vào ngày 10-12-2000, ngư dân phát hiện ra xác chết của Janiszewski ở sông Odra với một chiếc thòng lọng quanh cổ được nối bằng dây thừng với hai tay bị trói ra sau lưng.
Khám nghiệm tử thi cho thấy Janiszewski đã bị đánh đập và bỏ đói vài ngày trước khi chết. Cuộc điều tra ban đầu không mang lại kết quả gì và vào giữa năm 2001, cảnh sát đã khép lại vụ án do "không thể tìm ra hung thủ hoặc những kẻ gây án".
Manh mối từ chiếc điện thoại
Một năm rưỡi sau, Jacek Wróblewski, một điều tra viên ở Wroc#aw, nhận nhiệm vụ xem xét định kỳ vụ án giết người chưa được giải quyết này để tìm kiếm manh mối bị bỏ sót.
Wróblewski nhận thấy rằng chiếc điện thoại di động mà Janiszewski mang theo vào ngày mất tích vẫn chưa được tìm thấy. Đó là điểm khởi đầu của một cuộc điều tra mới.
Cảnh sát thiết lập số IMEI của điện thoại và bắt đầu tìm kiếm thiết bị này một cách kỹ lưỡng. Lần theo địa chỉ đăng ký SIM card điện thoại, cảnh sát phát hiện ra người đang sở hữu điện thoại là một doanh nhân.
Ông này khai đã mua điện thoại vào ngày 16-11-2000 (3 ngày sau khi Janiszewski mất tích) qua trang web bán hàng Allegro.
Chiếc điện thoại được một người có nickname là ChrisB7 bán với giá 244 zloty (tương đương 44 bảng Anh). Sau một thời gian điều tra, cảnh sát được biết, nicknam ChrisB7 là của nhà văn mới nổi Krystian Bala - người vừa xuất bản cuốn tiểu thuyết hình sự mang tên "Amok".
Cảnh sát không thể thẩm vấn Krystian Bala ngay lập tức vì từ năm 2001, anh này đã đi du lịch nước ngoài. Để xác minh xem có bất kỳ mối liên hệ nào giữa Bala và Janiszewski hay không, cảnh sát đã kiểm tra lý lịch của Bala và tìm hiểu về blog Amok, nơi anh thường xuất bản các đoạn tiểu thuyết cùng tên của mình.
Cuốn sách sau đó trở thành một phần trong cuộc điều tra của cảnh sát, và được mô tả là "tàn bạo, khiêu dâm và rùng rợn". Nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết là "một trí thức Ba Lan buồn chán", một người mà "khi không trầm ngâm về triết học thì lại thích uống rượu và quan hệ với phụ nữ".
Sau khi giết người, Krystian Bala đã mô tả hành động độc ác của mình trong cuốn tiểu thuyết "Amok".
Cuốn tiểu thuyết "Amok"
Sau khi đọc "Amok", trong đó có mô tả ngắn gọn về một vụ giết người do nhân vật chính tên Chris thực hiện với người yêu của anh ta là Mary, các điều tra viên, đặc biệt là Jacek Wroblewski đã bị thuyết phục bởi sự tương đồng giữa mô thức của kẻ sát nhân thực sự và mô hình được trình bày trong tác phẩm.
Điểm tương đồng quan trọng nhất giữa các sự kiện có thật và cốt truyện là việc bán các vật phẩm liên quan đến tội phạm bằng cách đấu giá trên Internet; động cơ của sự ghen tuông; đặc điểm cụ thể của Chris từ "Amok" dựa trên đặc điểm của tác giả như: lạm dụng rượu, lăng nhăng và đam mê triết học...
Chưa hết, các sự kiện trong cuộc đời của Bala được trình bày trong sách như các sự kiện trong cuộc đời của Chris như: đi du lịch khắp thế giới; phá sản; đánh cắp tượng Thánh Anthony từ một nhà thờ; nỗi ám ảnh với vợ cũ...
Nghiền ngẫm cuốn sách không biết bao nhiêu lần, điều tra viên Jacek Wroblewski đi đến kết luận rằng "Đây không chỉ là sự tưởng tượng. Nó giống như một cuốn nhật ký thì đúng hơn" và Krystian Bala trở thành nghi phạm chính trong vụ sát hại Dariusz Janiszewski.
Các điều tra viên tập trung vào việc thiết lập một tập hợp các manh mối có thể xác minh tính hợp lý của giả định này. Ví dụ, họ phát hiện ra rằng vào tháng 10-2000, Bala quan tâm đến việc mua một cuốn sổ tay cảnh sát về tình cờ, tự tử và tội phạm trên một trang web đấu giá.
Tiếp đó, cảnh sát cũng tìm thấy được chiếc thẻ điện thoại dùng ở bốt điện thoại công cộng, nơi có người gọi để thông báo sự mất tích của Janiszewski với mẹ của anh này.
Lục lại hồ sơ các cuộc điện thoại, cảnh sát còn phát hiện rằng người chủ chiếc thẻ điện thoại đã gọi về số máy của gia đình Krystian Bala và bạn bè anh ta. Bala khai nhặt được điện thoại của Janiszewski tại một quán cà phê. Còn về cuốn truyện "Amok", anh ta khẳng định đó là kết quả của trí tưởng tượng phong phú.
Hơn nữa, các nhà điều tra còn phát hiện ra rằng vào năm 1999- 2000, Bala phải đối mặt với một số rắc rối trong cuộc sống cá nhân gồm: công việc kinh doanh bị phá sản; anh và người vợ Stanis#awa đã ly thân.
Cảnh sát cũng xác định rằng dù đã chia tay nhưng Bala không thể chấp nhận việc hôn nhân đổ vỡ và dù đã nhiều lần lừa dối Stanis lawa, anh vẫn ghen tị với cô.
Khi trả lời cảnh sát, Stanis lawa đã cung cấp cho họ thông tin về cuộc tình ngắn ngủi giữa cô với Janiszewski và dường như Bala biết việc này. Động cơ tiềm ẩn của tội ác - sự ghen tị của Bala với Stanis lawa và Janiszewski bị phát hiện.
Giả thuyết này được củng cố bởi lời khai của các nhân chứng, những người đã chứng kiến Bala nổi cơn thịnh nộ như thế nào khi nhìn thấy vợ mình nói chuyện với một người đàn ông khác trong bữa tiệc đêm giao thừa năm 2000.
Bala đã hét lên với người đàn ông rằng sẽ loại bỏ anh ta và có thể làm điều đó bằng cách "sử dụng một sợi dây".
Cùng lúc này, cuộc điều tra có thêm một số bằng chứng mới. Đó là khi chương trình "Crimewatch" được phát sóng trên truyền hình, cảnh sát đã nhận được các thư điện tử lạ gửi từ quán cafe internet ở Indonesia, Nhật Bản và Hàn Quốc, nói rằng đây là một vụ giết người hoàn hảo và không thể tìm ra được thủ phạm.
Các điều tra viên phát hiện ra rằng khoảng thời gian đó, Krystian Bala đang đi du lịch bằng ôtô ở những quốc gia này.
Tranh minh họa vụ án liên quan đến Krystian Bala.
Bắt giữ
Bala lần đầu tiên bị bắt và thẩm vấn vào tháng 9-2005 khi vừa trở lại Ba Lan sau một thời gian dài ở nước ngoài. Anh ta khai rằng cảnh sát đã bắt cóc anh ta, và anh ta buộc tội họ đối xử tàn bạo cũng như cố gắng buộc anh ta phải nhận tội.
Kết quả là một cuộc điều tra chính thức, chuyên sâu, nội bộ của cảnh sát đã bắt đầu. Năm 2006, bộ phận kiểm soát nội bộ quyết định rằng "không có bằng chứng xác thực" chứng minh rằng Bala đã nói sự thật.
Cũng trong lần thẩm vấn đầu tiên và những lần sau đó, Bala khai rằng anh ta không biết Dariusz Janiszewski và cũng chưa bao giờ nghe nói về anh này. Duy nhất một lần, Bala thay đổi tuyên bố của mình và thừa nhận với công tố viên đã giết nạn nhân.
Mặc dù vậy, ngay sau lời thú nhận này, Bala đã cắt ngang cuộc phỏng vấn bằng cách tuyên bố rằng cảm thấy không được khỏe và khi cuộc thẩm vấn bắt đầu kết thúc, anh ta rút lại lời thú tội của mình, từ chối ký vào biên bản.
Mặc dù vậy, ngay cả khi không có lời thú tội của nghi phạm, lời khai của nhân chứng cũng như bằng chứng thu thập được như tài liệu về Janiszewski và công ty của anh ta được thu thập trên máy tính của Bala, cho phép cảnh sát thiết lập mối liên hệ giữa Bala và nạn nhân.
Khi Bala bị đưa ra xét xử, trong quá trình tố tụng hình sự, văn phòng công tố đã trình bày 14 mảnh bằng chứng tình tiết để chỉ ra rằng nghi phạm đã phạm tội. Tòa sơ thẩm cho rằng 10 người trong số họ đã xây dựng một trình tự hợp lý chỉ ra tội của bị cáo và bác bỏ tuyên bố vô tội của Bala.
Tòa án tuyên bố rằng Krystian Bala đã phạm tội lên kế hoạch và cầm đầu vụ giết người, mà anh ta đã thực hiện cùng đồng bọn không rõ danh tính.
Bala bị kết tội dụ nạn nhân ra khỏi văn phòng, giam anh ta ít nhất 3 ngày. Trong thời gian này, nạn nhân bị đánh đập và bỏ đói, cũng như trói, đánh và cuối cùng bị đẩy xuống sông.
Ngày 5 -9-2007, Bala bị kết án 25 năm tù. Vào ngày 20-12-2007, tòa phúc thẩm xét xử lại vụ án của Bala - do kết quả của các thủ tục tòa án mới, bị cáo một lần nữa bị kết án 25 năm tù. Tháng 5-2009, tòa phúc thẩm giữ nguyên bản án thứ hai. Đơn xin giám đốc thẩm của bị cáo đã bị Tòa án tối cao của Ba Lan bác bỏ.
Vậy điều gì đã khiến Krystian Bala ra nông nỗi này? Sinh trưởng trong một gia đình trung lưu ở thành phố Upper Silesian, từ nhỏ, Bala được các anh trai đùm bọc, yêu thương. Năm 15 tuổi, gia đình chuyển tới Chojnow, Bala được hướng vào đại học với mong ước trở thành giảng viên.
Đẹp trai, ăn nói nhã nhặn, lại thêm tính galăng, Bala được nhiều bạn gái thích và gọi bằng tên trìu mến Amora. Năm 1993, trong một lần đi câu cá, anh đã gặp Stanislawa và ngay lập tức bị hút hồn.
Hơn Bala 2 tuổi, Stanis lawa đang học nấu ăn tại một cửa hàng. 3 năm sau họ thành hôn, khi đó Bala mới 23 tuổi. 1 năm sau, họ đón đứa con đầu lòng, Bala bỏ dở chương trình học và mở công ty giặt là. Rồi chẳng hiểu từ bao giờ, đôi vợ chồng này luôn nảy sinh bất đồng và cãi cọ.
Đến khi ra tòa, Stanis lawa thậm chí còn rất sợ Bala và không dám xuất hiện đối chứng chồng trước tòa. Cô chỉ kể rằng khi chia tay, Bala thường xuyên thuê thám tử theo dõi từng động thái của vợ cũ. Nhờ thế mà anh ta phát hiện ra cô hò hẹn với Janiszewski.
Một điểm khiến nhiều người đến giờ cũng không khỏi kinh hoàng là thái độ thờ ơ, bình thản đến lạnh lùng của Bala - kẻ đã vấy máu giết người còn đang tâm kể lại chi tiết vụ việc và xuất bản thành sách để kiếm lời.