Tuyên bố của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) vào tuần trước về triển vọng của thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 xuất hiện lặng lẽ khi mọi sự chú ý của thế giới đều đang tập trung vào của Luật an ninh đối với Hồng Kông.
"Đây là thời điểm khó khăn cho cả hai nước Mỹ - Trung. Việc chúng tôi cần tiếp tục đàm phán để đi tới một thỏa thuận thành công là điều vô cùng quan trọng," USTR đưa ra tuyên bố.
Trong khi đó, phía Bộ Ngoại giao Mỹ đang quyết liệt phản đối các hành động của Trung Quốc liên quan đến Hồng Kông.
Chiều 28/5, Quốc hội Trung Quốc khóa XIII đã thông qua Quyết định xây dựng kiện toàn hệ thống luật pháp và cơ chế thực thi duy trì an ninh quốc gia tại Đặc khu hành chính Hồng Kông.
Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc được ủy quyền cải thiện các luật liên quan về vấn đề an ninh Hồng Kông "nhằm phòng ngừa, ngăn chặn và trừng phạt hiệu quả bất kỳ hành vi và hoạt động gây nguy hiểm nghiêm trọng cho an ninh quốc gia Trung Quốc, như chia rẽ đất nước, phá hoại chính quyền, tổ chức thực hiện các hoạt động khủng bố và hoạt động của nước ngoài và thế lực nước ngoài can thiệp vào các vấn đề Hồng Kông".
Cuối năm ngoái, Tổng thống Donald Trump đã ký ban hành luật ủng hộ Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ của Hồng Kông. Điều này cho phép ông Pompeo linh hoạt hơn trong việc đưa ra những biện pháp nhằm vào Bắc Kinh.
Theo SCMP, những người mong đợi các biện pháp quyết liệt của Nhà Trắng liên quan đến vấn đề Hồng Kông, cũng nên để ý đến những tuyên bố của USTR vừa qua. Ông Trump thường bị cho là không nhất quán trong chính sách, nhưng theo quan sát, ông luôn nhất quán trong đánh giá khả năng mua hàng hóa Mỹ của các quốc gia.
Năm 2018, sau khi CIA kết luận rằng Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman có liên quan vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại ở Istanbul, ông Trump đã sử dụng quyền hành pháp của mình để tăng tốc việc bán vũ khí cho Riyadh. Hành động này đã gạt đi những phản đối của các nhà lập pháp Mỹ yêu cầu điều tra thêm về Thái tử.
Ông Trump chưa đưa ra lập trường về luật an ninh quốc gia của Trung Quốc đối với Hồng Kông, song xác nhận Mỹ "đang làm việc" về vấn đề này và sẽ công bố các biện pháp "trước cuối tuần này". Ông chỉ tiết lộ đó là những biện pháp "hết sức mạnh mẽ".
Vào tuần trước, sau khi phát ngôn viên Quốc hội Trung Quốc Zhang Yesui xác nhận chương trình lập pháp trên, ông Trump không đưa ra bình luận nào, dù một trong số đồng minh lớn nhất của Tổng thống là Thượng nghị sĩ Lindsey Graham thúc giục ông "cảnh cáo Trung Quốc".
SCMP bình luận, đây là khoảng thời gian khó khăn với Trump trong tình hình giới chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ và nhiều nhà lập pháp lưỡng đảng tỏ ra giận dữ bởi quyết tâm rất rõ ràng của Bắc Kinh đối với luật an ninh mới.
Thái tử Mohammed bin Salman và Tổng thống Trump. Ảnh: CNN
Mỹ hành động để không bị ảnh hưởng kinh tế
Theo SCMP, Washington có "bước đi truyền thống" khi bảo vệ các quyền tự do dân chủ ở nước ngoài. Mỹ sẽ đưa ra hành động, miễn là điều đó không ảnh hưởng tới lợi ích thương mại.
Trong quá khứ, việc ông Trump tiếp tục duy trì bán vũ khí cho Saudi Arabia không để lại hậu quả lâu dài. Tuy nhiên, Luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông đang gây ra lo ngại với hàng trăm doanh nghiệp Mỹ có trụ sở ở đặc khu.
Các nhà điều hành của các doanh nghiệp tại Hồng Kông băn khoăn liệu luật an ninh mới có khiến những vi phạm thương mại hay trộm cắp bí mật trở thành hành vi nguy hại cho an ninh quốc gia của Trung Quốc hay không.
Khi các công ty đa quốc gia của Mỹ có nhiều nỗi sợ hãi, chắc hẳn Washington sẽ không lùi bước. Phản ứng tiếp theo của ông Trump sẽ thế nào, đó là vấn đề đang được quan tâm.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: