Ngày 18/7, ông Trần Bắc Hà (SN 1956, cựu Chủ tịch Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, BIDV) vừa tử vong do bệnh nặng, khi đang bị tạm giam để điều tra về những sai phạm trong hoạt động ngân hàng.
Trong những dự án sai phạm có liên quan đến cha con ông Trần Bắc Hà, cựu Chủ tịch BIDV, nổi lên dự án Chăn nuôi bò giống và bò thịt do Công ty cổ phần Chăn nuôi Bình Hà (trụ sở TP Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) làm chủ đầu tư.
Cũng tại dự án này, con trai ông Trần Bắc Hà là Trần Duy Tùng (34 tuổi), Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn An Phú (TP Quy Nhơn) bị khởi tố ngày 28/3/2019 để điều tra về hành vi "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".
Dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại Hà Tĩnh của Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà được UBND tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận chủ trương đầu tư với tổng mức đầu tư hơn 4.200 tỷ đồng, triển khai trên diện tích hơn 2.163 ha ở 2 huyện Cẩm Xuyên và Kỳ Anh.
Ông Trần Bắc Hà thời điểm giữ chức vụ Chủ tịch HĐQT Ngân hàng BIDV.
Để thực hiện dự án, tỉnh Hà Tĩnh đã điều chỉnh toàn bộ diện tích quy hoạch phát triển cao su, hoa màu, rừng sản xuất trên địa bàn hai huyện này sang quy hoạch phát triển chăn nuôi, trồng cỏ.
Ngoài ra, hàng trăm héc ta diện tích đất rừng sản xuất, đất trồng hoa màu, trồng lúa của người dân các xã Cẩm Mỹ, Cẩm Quan (huyện Cẩm Xuyên) và Kỳ Tây, Kỳ Hợp (huyện Kỳ Anh) cũng được thu hồi để triển khai dự án.
Trước đó, liên quan đến dự án này đã được Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) do ông Trần Bắc Hà đang làm chủ tịch HĐQT thời điểm đó chấp thuận cho vay, giải ngân cho Công ty cổ phần chăn nuôi Bình Hà 2.687 tỷ đồng và đến đầu năm 2016 đã giải ngân 810 tỷ đồng.
Gói tín dụng sau đó được nâng lên đến 1 tỷ USD (hơn 20.000 tỷ đồng), dự án cũng nâng quy mô lên 254.200 con bò/năm trên diện tích 5.000 ha đất, dự kiến tạo việc làm cho khoảng 3.000 lao động, lợi nhuận bình quân đạt 1.000 - 1.500 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động dự án này không mang lại hiệu quả như kỳ vọng. Cụ thể, Bình Hà đã xây 65 chuồng trại, 19 hệ thống kho chứa và các công trình phụ trợ trên 68ha đất, trồng 678 ha cỏ để nuôi bò…
Theo Chi cục Chăn nuôi và thú y Hà Tĩnh, từ tháng 5/2015 đến tháng 6/2017, Bình Hà đã nhập về 43.387 con bò thịt để nuôi béo nhưng đến lần kiểm tra năm 2018, cũng như theo báo cáo của công ty này, số bò còn lại chỉ là 782 con.
Theo báo cáo của Bình Hà, dự án nuôi bò năm 2016 lỗ hơn 200 tỷ đồng. Hiện Công ty Bình Hà không có khả năng trả nợ cho BIDV, gây tổng thiệt hại cho BIDV cho đến thời điểm hiện tại là hơn 890 tỷ đồng.
Ông Trần Bắc Hà có liên quan nhiều sai phạm tại ngân hàng BIDV.
Ngoài ra, ông Trần Bắc Hà bị cáo buộc có liên quan sai phạm trong vụ án tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (VNCB). Cụ thể, ông Hà đã vi phạm quy trình, thủ tục, thẩm quyền, quy định về tín dụng trong việc phê duyệt chủ trương, quyết định một số khoản cho vay, quản lý nợ...
Trong đó, việc phê duyệt chủ trương cho vay 4.700 tỷ đồng đối với 12 công ty liên quan đến ông Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch VNCB). Ông Phạm Công Danh và các đồng phạm đã sử dụng các công ty do ông này thành lập để vay tiền từ BIDV. Ông Danh dùng tiền của VNCB gửi tại BIDV để bảo lãnh, cầm cố các khoản vay 4.700 tỷ đồng. Sau đó, ngân hàng BIDV thu hồi số nợ từ số tiền của VNCB.
Liên quan tới sai phạm này, ngày 3/10/2013, ông Trần Bắc Hà ký 12 quyết định phê duyệt chủ trương cho 12 công ty do Danh đề xuất vay tiền. Cùng ngày, ông Trần Lục Lang đã ký 12 công văn gửi 4 chi nhánh và Ban khách hàng doanh nghiệp tiếp nhận hồ sơ vay thẩm định phương án kinh doanh, quyết định cho vay đối với các phương án có hiệu quả đảm bảo khả năng trả đầy đủ nợ gốc và lãi.
Lãnh đạo BIDV các chi nhánh Bến Thành, Gia Định, Sở giao dịch 2, Nam Sài Gòn đã lần lượt phê duyệt và giải ngân cho các công ty của ông Danh. Cơ quan điều tra xác định, việc ông Danh sử dụng tiền của VNCB đảm bảo cho các công ty vay tiền gây thất thoát cho VNCB hơn 2.550 tỷ đồng. Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng không đủ căn cứ để xử lý hình sự đối với các cựu lãnh đạo BIDV có liên quan.
