Dẫu có những mâu thuẫn như vậy, ông Narendra Modi, thủ tướng đương nhiệm của Ấn Độ, vừa dẫn dắt đảng của mình giành chiến thắng vang dội hôm 23/5, đánh bại hoàn toàn đối thủ và trao cho lực lượng dân tộc chủ nghĩa Ấn Độ (Hindu) giáo cánh tay mạnh nhất họ từng có được trong lịch sử hiện đại Ấn Độ.
Sự pha trộn giữa chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ giáo quyết liệt, sự khiêm tốn mang tính dân túy và những hành động cao cả với người nghèo – như xây hàng chục ngàn toilet mới – đã giúp ông Modi trở thành thủ tướng đầu tiên trong gần 50 năm qua giành được chiến thắng lớn như vậy trong hàng loạt cuộc bầu cử quốc hội liên tiếp vừa qua.
“Đây là chiến thắng của bà mẹ mong chờ có một cái toilet. Đây là chiến thắng của những người nông dân đổ mồ hôi để lấp đầy dạ dày của những người khác”, ông Modi nói trong bài phát biểu trước những người ủng hộ vào tối 23/5.
Nhiều người coi ông Modi, năm nay 68 tuổi, là một biểu tượng dân tộc. Ông quyết liệt với Trung Quốc, suýt đi đến chiến tranh với Pakistan và đưa Ấn Độ lại gần Mỹ hơn. Trong quá trình vận động tranh cử, ông mô tả mình là một chowkidar – người canh gác. Và nhiều người Ấn Độ cảm thấy ông là nhà lãnh đạo tốt nhất có thể nâng tầm Ấn Độ trên vũ đài quốc tế.
Chiến thắng của ông phản ánh sự trỗi dậy của các nhân vật dân túy thiên hữu trên khắp thế giới. Nhưng những người không ưa ông nói rằng cam kết của ông về việc sẽ trao thêm quyền cho cộng đồng Ấn độ giáo chiếm đa số đã gây lo lắng cho cộng đồng Hồi giáo thiểu số và gây chia rẽ thêm trong xã hội.
Dưới sự lãnh đạo của ông, đại diện của cộng đồng Hồi giáo trong nghị viện giảm xuống mức thấp nhất trong mấy chục năm qua, và những người Ấn Độ giáo cảnh hữu đang thúc đẩy một chương trình hành động quyết liệt.
Nhưng trong lịch sử chính trị hiện đại của Ấn Độ, chưa có nhân vật nào tạo được tiếng tăm lớn như ông Modi. Các nhà phân tích gọi ông là “một nhân vật điện ảnh”.
Những người ủng hộ ông Modi ăn mừng chiến thắng. (Ảnh: CNN)
Không ai vượt qua được
Đảng BJP, lực lượng mạnh nhất và giàu có nhất ở Ấn Độ hiện nay, đã tạo dựng được một sự sùng bái cá nhân quanh ông. Và trong các bài phát biểu, ông gọi mình với ngôi thứ ba.
“Bạn có hạnh phúc khi Modi tấn công kẻ đã vào nhà bạn để giết người? Ngực các bạn có ưỡn lên vì tự hào không?”, ông Modi nói trước đám đông gần đây về cuộc không kích của Ấn Độ vào Pakistan vào tháng 2 năm nay. Đám đông đã reo lên hưởng ứng.
“Ông Modi đã đưa mình vào ý thức của từng người dân Ấn Độ”, ông Arati Jerath, một nhà báo Ân Độ, nhận xét.
Ngược lại, đối thủ Rahul Gandhi, lãnh đạo đảng Quốc đại và là hậu duệ của một gia đình có truyền thống chính trị nhiều đời, bị đánh giá là người yếu ớt và thiếu kinh nghiệm. Thừa nhận thất bại của mình, ông Gandhi nói rằng đất nước đã chìm vào một trận chiến ý thức hệ kéo dài.
Trong cuộc bầu cử kéo dài từ ngày 11/4-19/5, ông Modi giành được 67% phiếu, tỷ lệ cao nhất từ trước đến nay.
Ngay cả những cử tri từng lo lắng về nền kinh tế hoặc không thích cách ông Modi khuấy động sự chia rẽ cũng coi ông là nhà lãnh đạo tốt nhất đối với Ấn Độ hiện nay.
“Các nông dân đang gặp rắc rối. Nhưng chúng tôi vẫn bỏ phiếu cho BJP vì chúng tôi không có lựa chọn khác. Những ứng viên khác không đủ tốt”, New York Times dẫn lời anh Vinay Tyagi, một nông dân trồng lúa mì và mía ở bang Uttar Pradesh.
Để thuyết phục cử tri, ông Modi đã vận động không mệt mỏi. Ông tổ chức 142 buổi diễn thuyết trên khu vực 65.000 dặm. Vào buổi tối trước khi cuộc bầu cử kết thúc, ông đã ngồi thiền trong một hang động ở dãy núi Himalaya, nơi mà hơn 50 năm trước ông vẫn đang lang thang đi tìm kiếm mục đích của cuộc đời mình.
Đi lên từ đẳng cấp thấp
Ông Modi sẽ trở thành vị thủ tướng 2 nhiệm kỳ đầu tiên xuất thân từ đẳng cấp thấp trong xã hội Ấn Độ. Ông lớn lên trong cảnh nghèo khó trong ngôi làng nhỏ ở thị trấn Ahmedabad, thuộc bang Gujarat. Ông gọi mình là một chaiwalla (người bán trà) hèn mọn.
Lên 8 tuổi, ông trở thành thành viên của Rashtriya Swayamsevak Sangh, một nhóm Ấn Độ giáo cánh hữu, và điều này có vai trò lớn trong cuộc đời ông.
Ở trường, ông Modi được biết đến là một học sinh trung bình, nhưng ông sớm thể hiện tài năng diễn kịch và tranh luận.
Vào khoảng năm 18 tuổi, ông lên sống ở một nơi tạm bợ trên dãy Himalaya và chiêm nghiệm cuộc đời như một tu sĩ khổ hạnh. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn gần đây, ông cho biết ông đã tắm dưới những dòng sông lạnh cóng, quanh quẩn với những người mộ đạo và “kết nối với nhịp điệu của vũ trụ”.
Ông đã bỏ rơi một người người phụ nữ trẻ mà bố mẹ đã sắp xếp để cưới cho ông. Đến giờ vẫn không rõ ông Modi đã từng sống với người đó hay chưa.
Trong những năm 20 và 30 tuổi, ông là người thuyết giáo của R.S.S, sau đó là nhân viên của BJP ở bang Gujarat.
Một sự kiện bước ngoặt xảy ra vào năm 2002, khi Gujarat xảy ra đợt bạo loạn tôn giáo. Khi đó, ông Modi đang là thống đốc bang. Ông bị cáo buộc đã không ngăn chặn tình trạng đổ máu, khiến hơn 1.000 người chết, chủ yếu là người Hồi giáo.
Từ đó trở đi, ông Modi được người Hindu ca ngợi là anh hùng, còn một số người Hồi giáo thì ngược lại.
Trong vài năm sau đó, ông Modi nỗ lực xây dựng một hình ảnh khác cho mình. Ông trở thành người bạn của các doanh nghiệp và giúp tạo ra hàng ngàn việc làm trong các nhà máy ở Gujarat.
Giới doanh nhân và tầng lớp trung lưu bắt đầu vây quanh ông, coi ông là người có thể mang lại kết quả cho họ. Trong lúc đó, đảng Quốc đại – lực lượng lãnh đạo Ấn Độ trong suốt chiều dài lịch sử kể từ khi Ấn Độ độc lập khỏi Anh, đang sụp đổ bởi những vụ bê bối và thiếu người dẫn dắt đủ tài.
Năm 2014 là lần đầu tiên ông Modi tranh cử vị trí thủ tướng. Đảng BJP của ông giành chiến thắng vang dội. Trong thời gian lãnh đạo, ông Modi nhanh chóng củng cố quyền lực, đưa ra những quyết định lớn cùng với một nhóm cố vấn nhỏ.
Ông nhanh chóng đưa ra các chương trình xã hội được đánh giá cao, trong đó có dự án xây 100 triệu toilet mới. Đây cũng là lý do khiến nhiều cử tri bỏ phiếu cho ông trong cuộc bầu cử này.